ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Mήπως ήρθε η ώρα για μια παγκόσμια ριζική αναδιάρθρωση χρεών?

Του Edward Hadas / Reuters

Οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων κρατών έχουν τη δύναμη να σώζουν τις εθνικές οικονομίες από τα προβληματικά χρηματοπιστωτικά συστήματα. Υπάρχει μια ακραία λύση. Θα ήταν σχετικώς εύκολη ώστε να εφαρμοστεί και τουλάχιστον τόσο δίκαιη όσο και η τρέχουσα αργή ανάκαμψη από την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος το 2008, που φαίνεται ότι θα χρειαστεί μια γενιά.

Επί χρόνια τώρα, υποστηρίζω ότι χρειάζεται εκ βάθρων μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ας υποθέσουμε ότι η τρέχουσα κατάσταση –υπερβολικά χρέη και δημόσια ελλείμματα, πρωτοφανής και επικίνδυνη χρηματοπιστωτική πολιτική, υπερβολικά ισχυρές τράπεζες, αργοί αναπτυξιακοί ρυθμοί και απαράδεκτα υψηλά ποσοστά ανεργίας– ήταν το αποτέλεσμα ενός πρόσφατου πολέμου.

Υπό αυτές τις τραγικές συνθήκες, δεν θα ήταν περίεργο να υποστηρίξουμε ότι η επικρατούσα χρηματοπιστωτική τάξη είναι απομεινάρι μιας εποχής που πήγε χαμένη. Οπότε, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος χρειάζεται ολοκληρωτική αναδιάρθρωση.

Η εμπειρία που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο προσφέρεται ως ενθαρρυντικό προηγούμενο. Οι ισχυρές κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιαπωνίας ηγήθηκαν της επαναδημιουργίας των κατεστραμμένων οικονομιών τους. Ασφαλώς και θα μπορούσαν οι σημερινές, ανεπτυγμένες χώρες να διαχειριστούν την κατάσταση, ώστε να επιτύχουν τον στόχο της αναδιάρθρωσης των χρηματοπιστωτικών υποχρεώσεών τους.

Ιδού μια απλή, «μεταπολεμική» ημερήσια διάταξη.

 

Αναδιάρθρωση των χρεών. Το «κούρεμα» ενός χρέους δεν αποτελεί ιδανική λύση –κατά κανόνα είναι ορθό και σοφό να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας– αλλά είναι καλύτερη η αναδιάρθρωση των εθνικών λογαριασμών από το να επιτρέπουμε στα υπερβολικά χρέη να αποθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τις επενδύσεις.

Οι ισχυρές κυβερνήσεις –ίσως υπό την αιγίδα μιας ενδυναμωμένης Ομάδας των 20– θα μπορούσαν να επιδοθούν σε μια συνολική αναδιάρθρωση των εθνικών λογαριασμών, ώστε να ξεμπλέξουν το κουβάρι τού τρέχοντος συστήματος. Θα υπήρχαν δύο στόχοι: 

Nα μειωθεί ο όγκος των αβάστακτων χρεών και να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις για όσους φρόντιζαν να αποταμιεύουν. 

Ασφαλώς είναι δύσκολο να επιτευχθούν και οι δύο στόχοι, αφού μια υποχρέωση στην οποία δεν μπορεί να αντεπεξέλθει ο δανειολήπτης αποτελεί συχνά την προσεκτική επένδυση ενός δανειοδότη.

Το μυστικό έγκειται στον συνδυασμό της μείωσης του χρέους με τη διατήρηση της αξίας των κεφαλαίων όσων έχουν αποταμιεύσεις.

Οι υποχρεώσεις των κρατών πρέπει να καταστούν εξυπηρετούμενες. Τα βουνά των δημοσίων χρεών αποτελούν μεγάλο μέρος του προβλήματος του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Η αναδιάρθρωση του χρέους τους θα μείωνε τον όγκο τους, καθιστώντας τα λόφους, αλλά τα χρέη σύντομα θα συσσωρεύονταν εκ νέου αν οι εθνικές κυβερνήσεις δεν κατάφερναν να ισοσκελίσουν τις υποχρεώσεις τους –κυρίως δε τα κονδύλια των ασφαλιστικών, συνταξιοδοτικών και των προγραμμάτων τους κοινωνικής πρόνοιας– με τη φορολογική βάση από την οποία αντλούν έσοδα. Ενα σοκ, ένας συνδυασμός αύξησης των φόρων και περιορισμού των παρεχομένων από το κράτος υπηρεσιών, θα ήταν πιο αποτελεσματικός και λιγότερο άδικος από την τρέχουσα προσέγγιση που είναι ένα μείγμα καθυστερήσεων και ευσεβών πόθων. Τα νέα δεδομένα μπορούν να εισαχθούν σταδιακά, αν και η Λεττονία τα πήγε μια χαρά με ένα αιφνίδιο, μεταπολεμικού είδους, σοκ.