ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ο ρωσικός μυστικισμός εις τους αιώνας των αιώνων

Του ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ

Οπως εμείς έχουμε Συνήγορο του Πολίτη, του Καταναλωτή κ.λπ., στη Ρωσία υπάρχει και Συνήγορος του Παιδιού.

Καθώς άρχιζε λοιπόν η φετινή σχολική χρονιά, ο Ρώσος παιδαριώδης συνήγορος είχε μια φαεινή ιδέα: αφού το σεξ των νέων, σκέφτηκε, είναι αντίθετο με τα ορθόδοξα ρωσοχριστιανικά μας ιδεώδη, να μην εισαγάγουμε την ευρωπαϊκή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των εφήβων στο Λύκειο, αλλά οι νέοι να διδάσκονται το σεξ από την κλασική ρωσική λογοτεχνία. Για παράδειγμα, αν μια δεκαεφτάχρονη μαθήτρια έχει μεταδώσει βλενόρροια σε δυο τρεις συμμαθητές της, να μην τσακιστεί να πάει για αντιβίωση, αλλά να μιμηθεί την Αννα Καρένινα (και μαζί τη διάσημη Ελληνίδα υπερπρωταγωνίστρια) και να πάει να πέσει στις ράγες του τρένου.

Ακούγεται παράλογο, αλλά στη ρωσική κοινωνία, διαπαιδαγωγημένη επί αιώνες μέσα στον ορθόδοξο μυστικισμό, το παράλογο πολύ συχνά θεωρούνταν (και ακόμη θεωρείται) απόλυτα αποδεκτό. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα στην επαρχία, με σχεδόν όλο τον πληθυσμό αναλφάβητο. Φυσικά, η παντελής έλλειψη ορθολογισμού άφηνε περιθώριο να ανθεί η κάθε είδους αγυρτεία. Στα χωριά ο κάθε γραφικός τρελός αντιμετωπιζόταν σαν να είχε μεταφυσικές ικανότητες, αποκτούσε φήμη σε όλη την περιοχή και συχνά μετά το θάνατό του ανακηρυσσόταν «στάρετς», δηλαδή «γέροντας».

Οσο ο μυστικισμός μένει στο πλαίσιο της Εκκλησίας, δεν κάνει ιδιαίτερα μεγάλη ζημιά. Οταν όμως τον χρησιμοποιεί μια αυταρχική εξουσία, είτε λέγεται Πούτιν είτε τσάρος είτε Στάλιν, εκεί έρχεται η καταστροφή. Ας γυρίσουμε στη Σοβιετική Ενωση λίγο μετά το 1930. Με την πλήρη κολλεκτιβοποίηση (και κατά συνέπεια την αποδιοργάνωση) της γεωργίας, εμφανίστηκαν οι πρώτες σιτοδείες. Ο Στάλιν βρήκε το «μάγο» που θα έδινε τη λύση στο πρόσωπο ενός γεωπόνου ονόματι Τροφίμ Ντενίσοβιτς Λισένκο. Αυτός επαγγελλόταν ότι θα «μάθαινε» στο εαρινό στάρι να γίνεται φθινοπωρινό, ώστε να αυξηθεί η παραγωγή. Η βασική του θεωρία ήταν ότι οι επίκτητοι χαρακτήρες κληρονομούνται. Αυτό απλά σημαίνει ότι αν πάρουμε ένα γάτο και μια γάτα και τους κόψουμε τις ουρές, θα γεννούν γατάκια χωρίς ουρά. Ετσι και το στάρι του Λισένκο θα αποκτούσε καινούργιες συνήθειες: οι σπόροι αφήνονταν το φθινόπωρο να βγάλουν φύτρο και μετά έμπαιναν στην κατάψυξη και αποψύχονταν την άνοιξη.

Εννοείται ότι οι σιτοδείες επιδεινώθηκαν. Ομως ο Λισένκο είχε οργανώσει την άμυνά του έχοντας φροντίσει να αποσταλούν στη Σιβηρία όλοι οι βιολόγοι που κατάγγελλαν τη θεωρία του ως απάτη και τσαρλατανισμό. Βασιζόταν στο ότι ο Στάλιν, πέρα από τις άμεσες πιεστικές ανάγκες, χρειαζόταν και μία θεωρία και πρακτική που να αποδεικνύουν ότι ο σοσιαλιστικός άνθρωπος έχει την ικανότητα να αλλάζει τη φύση. Ο Λισένκο εκπροσωπούσε την «προλεταριακή επιστήμη», σε αντίθεση με την «αστική».

 

Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε και μετά τον πόλεμο και δεν άλλαξε ούτε με την αποσταλινοποίηση επί Χρουστσόφ. Επί δεκαετίες η Σοβιετική Ενωση εξαρτήθηκε απόλυτα από την Αργεντινή για σιτηρά και κρέατα (αφού χωρίς σιτάρι δεν υπήρχαν και ζωοτροφές). Ετσι, όταν ο Βιντέλα έριχνε από ελικόπτερα τον κόσμο αλυσοδεμένο στον Ατλαντικό, υποστηριζόταν απόλυτα από την ΕΣΣΔ και όλα (μα όλα!) τα φιλικά της κόμματα.

Το τέλος του Λισένκο ήρθε με την απομάκρυνση του Χρουστσόφ. Το τέλος της θεωρίας του ήρθε απλώς επειδή η Δύση είχε τόσο πολύ προχωρήσει την έρευνα πάνω στο DNA, ώστε κάθε θεωρία όπου παίρνουμε τις επιθυμίες μας για πραγματικότητα φαίνεται απλώς αστεία.