ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: To "Δόγμα Ομπάμα - Πούτιν" ως νέο σημείο αναφοράς για την ρύθμιση ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βασικών ελευθεριών, δημοκρατίας και κράτους δικαίου

Της Lilia Shevtsova/ Carnegie Moscow Center

Ο Walter Russell Mead, ένας ευαίσθητος παρατηρητής, ένας από τους καλύτερους επίσης εξαιτίας της ικανότητάς του να βλέπει την πολιτισμική συνιστώσα της γεωπολιτικής, έγραψε στην τελευταία του στήλη στο American Interests, «η ρωσό-αμερικανική συμφωνία που ο Λευκός Οίκος θέλει να προβάλει ως νίκη, δεν έχει καμία αναφορά στο να εγκαταλείψει την εξουσία ο Assad, πόσο μάλλον να έλθει αντιμέτωπος με τη διεθνή δικαιοσύνη για τη σφαγή με τα χημικά όπλα. Το προηγούμενο που έχει τεθεί τώρα, είναι ότι, εάν έχει τη στήριξη της Ρωσίας στον ΟΗΕ, ένα αδίστακτο καθεστώς μπορεί να εξαπολύει επιθέσεις με αέρια εναντίον των δικών του πολιτών και να καταλήγει με μια πιο ισχυρή διπλωματική θέση. Εκτός και εάν αλλάξει κάτι, αυτό το νέο status quo, η χρήση χημικών όπλων σε έναν εμφύλιο πόλεμο δεν είναι πλέον ένα σοβαρό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Είναι κάτι σαν μια παράβαση, όπως υπερβολικής ταχύτητας».

Θα το προχωρήσω ακόμη περισσότερο και θα υποστήριζα ότι το νέο status quo δεν περιορίζεται σε μια κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Ούτε αποτελεί μια προσωρινή λύση. Θα έχουμε ένα νέο πρότυπο εξωτερικής πολιτικής. Αυτό το πρότυπο παρέχει face saving για τους βασικούς διεθνείς παράγοντες όταν αντιμετωπίζουν μια πρόκληση στην οποία δεν μπορούν να απαντήσουν.

Στην προηγούμενη ιδεολογική εποχή, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία προώθησαν την ατζέντα τους χρησιμοποιώντας την κληρονομιά της Γιάλτας για τις «ζώνες επιρροής» και παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών. 

Σήμερα, σε μια «εποχή πραγματισμού», όπως δείχνει η Συρία, έχουν στραφεί στη μη παρέμβαση, ακόμη και στην περίπτωση μαζικής σφαγής.

Αυτό εκμηδενίζει την αρχή του OSCE σύμφωνα με την οποία τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βασικών ελευθεριών, δημοκρατίας και κράτους δικαίου, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως εσωτερικά ζητήματα του κράτους μόνο. Αλλά ποιος νοιάζεται! Είμαστε πραγματιστές τώρα. Ξεχάστε την «ευθύνη για προστασία» επίσης!

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Γιάλτα θα ξεχαστεί. Η προσέγγιση των «ζωνών επιρροής» παραμένει ακόμη η καλύτερη τεχνική για να διευρυνθεί η επιρροή των δύο εναπομεινασών αυτοκρατοριών –μία φιλελεύθερη και η άλλη απολυταρχική. Ο μηχανισμός «μη παρέμβασης» έχει καλύτερα αποτελέσματα εάν το επιθετικό καθεστώς πρέπει να σωθεί. Δεν υπάρχει αμφιβολία για το ποιος θα επωφεληθεί από τη δεύτερη προσέγγιση.

Πραγματικά, θα έλεγε κανείς ότι είναι ο Vladimir Putin, ο οποίος είναι και ο συγγραφέας του νέου δόγματος «μη παρέμβασης». Ωστόσο, το δόγμα αυτό θα μπορούσε να συνδεθεί με την αρχή της «από-σύνδεσης» η οποία δικαιολογεί την αποσύνδεση της εξωτερικής πολιτικής από τις εγχώριες εξελίξεις και ήταν το θεμέλιο του «reset» του Obama. Στην πραγματικότητά, το τέλος του «reset» δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πειστική επιτυχία.

Αλλά σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να δώσουμε και στους δύο ιδρυτικούς πατέρες της έννοιας που θα μπορούσε να ονομαστεί «Δόγμα Obama Putin». Δεν χρειάζεται να περιμένουμε πολύ για να δούμε τα αποτελέσματά της.