ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Επτά ερωτήσεις-απαντήσεις για τις οικονομικές συνέπειες μιας επέμβασης στη Συρία

Του ΛΕΩΝΙΔΑ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

Χρειάστηκαν να περάσουν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες για να τεθεί υπό αμφισβήτηση μια βασική θεωρία, την οποία πίστευαν οι οικονομολόγοι από την εποχή του Τζόσεφ Σουμπέτερ, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα: ένας πόλεμος «επαναφέρει» την οικονομία.

Η θεωρία της «δημιουργικής καταστροφής» καταρρίφθηκε πρόσφατα και έδωσε τη θέση της στην πολιτική και τη διπλωματία. Σήμερα οι ηγέτες καλούνται να ζυγίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις με τις πολιτικές.

Το ίδιο συμβαίνει σήμερα και με το θέμα της Συρίας. Ο προβληματισμός των ειδικών και η «διπλωματική μάχη» αποκωδικοποιείται σε 7 ερωτήσεις-απαντήσεις.

1.Μπορεί ένας πόλεμος σε μία τόσο μικρή οικονομία να έχει μεγάλες επιπτώσεις στις αγορές;

Ναι. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για μεγαλύτερες συνέπειες από εκείνες που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στη Λιβύη ή από τις πρόσφατες εξελίξεις στην Αίγυπτο.

Οπως, εξηγούν, το μέγεθος σε αυτές τις περιπτώσεις δεν παίζει ρόλο. Η Lehman Brothers που χρεοκόπησε πριν από πέντε χρόνια ήταν μικρή σε σχέση με τα μεγέθη των υπολοίπων αμερικανικών τραπεζών, αλλά ήταν αρκετά μεγάλη για να «διαλύσει» την παγκόσμια οικονομία. Και η ελληνική οικονομία είναι πολύ μικρή σε σχέση με την Ευρωζώνη (ούτε το 1%), αλλά στηρίχθηκε με πάνω από 200 δισ. ευρώ για να μην χρεοκοπήσει και προκαλέσει αλυσιδωτούς και άλλους συστημικούς κινδύνους.

2. Πόσο σημαντική είναι η οικονομία της Συρίας;

Πρόκειται για μια μικρή οικονομία, με ΑΕΠ περίπου 75 δισ. δολαρίων, όσο περίπου το ΑΕΠ του Αζερμπαϊτζάν. Επίσης, η Συρία δεν διαθέτει ορυκτό πλούτο, φυσικό αέριο, πετρέλαιο κ.λπ, ούτε μεγάλες επιχειρήσεις.

3. Πώς επηρεάζει η Συρία την παγκόσμια οικονομία;

Εμμεσα και συγκεκριμένα μέσω Τουρκίας. Σχόλια γεωπολιτικών αναλυτών επισημαίνουν πως μια εμπλοκή στη Συρία μπορεί να προκαλέσει πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία και παράλληλα εκτίναξη της τιμής του πετρελαίου. Η άνοδος των τιμών των καυσίμων θα επιβαρύνει τις οικονομίες της Ευρωζώνης με «εισαγόμενο πληθωρισμό», ο οποίος δεν μπορεί να τιθασευτεί με μέτρα νομισματικής πολιτικής, δηλαδή με αύξηση επιτοκίων. Ετσι, θα δούμε την ΕΚΤ μπροστά σε ένα δίλημμα: να αυξάνονται οι πληθωριστικές πιέσεις και ταυτόχρονα να διστάζει να αυξήσει τα επιτόκια (ή ακόμα και να τα αφήσει σταθερά), προκειμένου να συγκρατήσει τις τιμές. Διότι αυτός είναι ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας, να ελέγχει τον πληθωρισμό. Την ίδια ώρα, όμως, οι οικονομίες της Ευρωζώνης θα υποφέρουν, καθώς η εκτίμηση ότι η ΕΚΤ δεν θα μειώσει τα επιτόκια θα ενισχύει την ισοτιμία του ευρώ, μειώνοντας τις εξαγωγές, την ανταγωνιστικότητα και με άλλα λόγια την ανάπτυξη.

Από την άλλη πλευρά, η πτώση του δολαρίου θα «προκαλεί» τη Fed να περιορίσει μια ώρα νωρίτερα τα μέτρα στήριξης. Ή τουλάχιστον έτσι θα πιστεύουν ή θα φοβούνται οι αγορές και οι επενδυτές. Οπως και να έχει, η αβεβαιότητα αυτή θα εντείνει τις πιέσεις στις αναδυόμενες αγορές οι οποίες ήδη ραπίζονται από εκροές κεφαλαίων.

4. Πόσο διάστημα μπορεί να διαρκέσουν οι παρενέργειες;

Αυτό εξαρτάται από τη διάρκεια των επιχειρήσεων και τις επιπλοκές που θα δημιουργηθούν. Γενικά, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι αγορές θα δέχονται τις συνέπειες για τουλάχιστον έξι μήνες από την επέμβαση.

5. Πόσο υπολογίζεται το οικονομικό κόστος για τις ΗΠΑ;

Οι εκτιμήσεις ξεκινούν από μερικά εκατομμύρια δολάρια και ξεπερνούν το 1 δισ. Πρόσφατο δημοσίευμα του έγκριτου περιοδικού Defense News σημειώνει ότι αν ο πρόεδρος Ομπάμα επιτεθεί στη Συρία το κόστος θα ανέλθει κατά πάσα πιθανότητα «σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε εξοπλισμούς», συμπεριλαμβανομένων 1,5 εκατομμυρίων για κάθε πύραυλο Raytheon Tomahawk που θα εκτοξευθεί. Επίσης, το κόστος του αεροπλανοφόρου Navy’s USS Nimitz υπολογίζεται σε 25 εκατ. δολάρια την εβδομάδα (μαζί με τη σχετική υποστήριξη). Αν ξεκινήσουν οι επιχειρήσεις τότε το κόστος θα αυξηθεί σε τουλάχιστον 30-35 εκατ. δολάρια την εβδομάδα.

6. Πόσο κόστισε ο πόλεμος στο Ιράκ και το Αφγανιστάν;

Σύμφωνα με μελέτη του Harvard, 4 τρισ. δολάρια.

7. Από τι εξαρτάται το κόστος;

Κυρίως από την εξέλιξη και το είδος των πολεμικών επιχειρήσεων, των οπλικών συστημάτων, των καυσίμων κ.λπ. Επίσης, εξαρτάται από τη γενικότερη υποστήριξη των πολεμικών πλοίων που πλέουν στην Ανατολική Μεσόγειο, το συμπληρωματικό κόστος εγκατάστασης διαφόρων μονάδων ειδικών δυνάμεων, όπως αυτές που θα χρειαστεί να προστατεύσουν τις κατά υψηλού κινδύνου τόπους αμερικανικές πρεσβείες, καθώς και το ακριβές κόστος των πυραύλων που θα εκτοξευθούν.