Kαθηγητή Κλασικης Φιλολογίας
Ολοκληρώθηκε στις 10 Αυγούστου το 23o Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, στην Αθήνα. Παραβρέθηκαν 2000 φιλόσοφοι από όλο τον κόσμο και συζήτησαν για το ρόλο της φιλοσοφίας στο σύγχρονο κόσμο. Τα φετινό θέμα του συνεδρίου ήταν, μάλιστα, «Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής».
Συζητώντας με έναν ξένο φίλο, που έζησε από κοντά, το συνέδριο, θέσαμε πολλά ερωτήματα σχετικά με τη χρησιμότητα των φιλοσόφων στον κόσμο μας.
Καταλήξαμε όμως σε ένα πιο επίκαιρο, για την εποχή μας, ζήτημα: Ποιον θα έπρεπε να εμπιστευτεί περισσότερο ο σύγχρονος άνθρωπος, έναν οικονομολόγο ή έναν φιλόσοφο;
Επίσης πόσο ουσιαστική θα μπορούσε να είναι η σχέση της Φιλοσοφίας με την Οικονομία και τις παγκόσμιες «περιπέτειες» της;
Θυμίζω ότι στο συνέδριο παραβρέθηκαν σπουδαία ονόματα της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας, όπως οι Χάμπερμας και Σκαραντίνο, οι οποίοι πολύ συχνά προκαλούν αίσθηση με τις πολιτικές τους τοποθετήσεις, για το μέλλον του κόσμου και της οικονομίας. Ο γερμανός Χάμπερμας ιδιαίτερα, έχει πολύ συγκεκριμένες αντιρρήσεις για την πολιτική που ακολουθεί η Γερμανία και τα οικονομικά της αποτελέσματα, για την Ευρώπη.
Ας συμφωνήσουμε όμως, σύντομα, στην ταυτότητα του φιλοσόφου.
Είτε είναι παγκόσμιας ακτινοβολίας καθηγητής είτε καθημερινός άνθρωπος που ζητά εξηγήσεις.
Ο «φιλόσοφος» δεν είναι πάντα ο «μυστήριος» τύπος που ξύνει το μούσι του και λέει αποφθέγματα, για να κάνει τον έξυπνο... Δεν είναι απαραίτητα ο «γυαλάκιας» που ξόδεψε τη ζωή του στα βιβλία και ξέχασε να τη βιώσει με τις εμπειρίες της. Ούτε πάλι είναι το «ανθρωπάκι» που χάνεται μέσα στην αοριστία του και αναζητά ουτοπικές λύσεις σε κόσμους ανύπαρκτους. Αντίθετα, η ουσιαστική φιλοσοφική αναζήτηση σημαίνει αμφιβολία, αμφισβήτηση, γόνιμη κριτική διάθεση και αξιολόγηση της πραγματικότητας μέσα από τη δημιουργική διατύπωση του καινούριου.
Πως λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να αναλύσει τον κόσμο και να θέσει τα νέα ερωτήματα, αν δεν έχει βιώσει ο ίδιος, μέσα από την παρατήρηση, τα φαινόμενα της ζωής;
Εδώ ακριβώς, βρίσκεται και η σύνδεση της φιλοσοφίας με την οικονομία. Ας φανταστούμε ότι έχουμε στο ίδιο τραπέζι τον Χάμπερμας, τον Τσόμσκι, τον Ουμπέρτο Έκο κι από την άλλη τον Ρουμπινί, τον Στίγκλιτς και τον δικό μας, τον Βαρουφάκη (τον «καλέσαμε» γιατί είναι πλέον, ένας από τους «εκλεκτούς» του συστήματος...). Αναρωτιέμαι ποιών οι απόψεις για την παγκόσμια οικονομία θα εντυπωσίαζαν το μέσο άνθρωπο και από ποιους θα εισέπραττε μια ουσιαστικότερη προσέγγιση της αλήθειας.
Ο Ρουμπινί με τον Βαρουφάκη θα πρότειναν την έξοδο τη Ελλάδας από το ευρώ και ο Στίγκλιτς θα ήταν πιο διαλλακτικός. Και οι τρεις θα χρησιμοποιούσαν στοιχεία μακροοικονομίας και ο Βαρουφάκης, ως πιο ειδικός, θα έκανε αναγωγές σε ιστορικές περιόδους με παρόμοιες συνθήκες κρίσεων. Για τους τρεις φιλοσόφους όμως, οι παρατηρήσεις των οικονομολόγων θα ήταν η αυτονόητη τεχνική αντιμετώπιση διαφορετικών σχεδιασμών. Οι «φιλοσοφικές» τους τοποθετήσεις θα έψαχναν να βρουν τις βαθιές πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες που δημιούργησαν την κρίση, όπως για παράδειγμα, την εδραίωση του σύγχρονου πολιτισμού στον καταναλωτισμό και στο ανεξέλεγκτο πιστωτικό σύστημα.
Οι φιλόσοφοι θα αναζητούσαν τις βαθιές ρίζες του προβλήματος και θα ήταν πρόθυμοι να σχεδιάσουν μαζί με τις κυβερνήσεις, ένα θεωρητικό πλάνο απεγκλωβισμού από τον φαύλο κύκλο των οικονομικών προβλημάτων. Στη συνέχεια, βέβαια θα ζητούσαν τη συμμετοχή των οικονομολόγων οι οποίοι θα ήταν έτοιμοι να εφαρμόσουν με τις οικονομικές τεχνικές τους γνώσεις, την παραγωγικότητα του σχεδίου. Γιατί η πνευματικότητα του «φιλοσόφου» θα διέθετε τη διορατική σκέψη ενώ η πρακτική δημιουργικότητα του οικονομολόγου θα προχωρούσε την εφαρμογή της.
Δυστυχώς όμως, ο Τσόμσκι δεν είναι παρά ένα «σεβάσμιο» σύμβολο «αντισυστημικότητας» και ο Χάμπερμας ένας «προφήτης» που εξάπτει το ενδιαφέρον των αναγνωστών του, για την αιώνια πάλη των πολιτισμών... Αντίθετα ο Στίγκλιτς αμείβεται πλουσιοπάροχα, για να προβάλλεται ως «γκουρού» σύμβουλος «πρωθυπουργών» και προέδρων... Οι μεν φιλόσοφοι είναι δηλαδή κάτι σαν τους σοφούς των παραμυθιών ενώ οι οικονομολόγοι έγκριτες «αυθεντίες», σε τέτοιο βαθμό υπερβολής που ξεκίνησαν ήδη, μεταξύ τους, τους αυτοσαρκασμούς!
Αυτός ο κόσμος δεν προχώρησε ποτέ δίκαια, χωρίς τις αληθινές φωνές της φιλοσοφίας. Το ότι η τεχνοκρατική αντίληψη θεοποιείται από τους «μέτριους» είναι αποτέλεσμα λαϊκισμού. Το ότι οι ίδιοι οι πνευματικοί άνθρωποι βολεύτηκαν με το ναρκισσισμό τους είναι κι αυτό ένα τεράστιο λάθος. Εκείνο όμως που μεγιστοποιεί τα προβλήματα στην οικονομία, είναι η απροθυμία της πολιτικής να συμβουλευτεί τον ουσιαστικό λόγο της ανθρωπιστικής παρατήρησης και να πάρει τις μεγάλες αποφάσεις.
Οι φιλόσοφοι θα βρίσκουν το πρόβλημα και θα δείχνουν το δρόμο. Οι πολιτικοί θα αποφασίζουν. Οι οικονομολόγοι θα συμβουλεύουν τον τρόπο και οι τεχνοκράτες θα εκτελούν. Έτσι λειτουργούν οι γνήσιες δημοκρατίες που σέβονται τη σπουδαιότητα και την αξία των πολιτών τους.
Τους κύκλους του χρηματιστηρίου πιο εύκολα, θα τους εντοπίσει ένας φιλόσοφος με οξυδέρκεια και παρατηρητικότητα, παρά ο «χρηματιστής» που «θόλωσε» το μάτι του στην οθόνη των διαγραμμάτων και των αριθμών. Γιατί ο φιλόσοφος ξέρει ότι οι κύκλοι της πολιτικής και πολιτισμικής «βιοποικιλότητας» δεν είναι ποτέ όμοιοι, πάνω στα στρώματα της εξέλιξης των οικονομικών φαινομένων. Άλλωστε οι περισσότεροι επενδυτές στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο, χρεοκόπησαν πιστεύοντας οικονομολόγους και όχι τόσο τους «φιλοσόφους»...
Γενικότερα, βασικός κανόνας στη ζωή, είναι να μην εμπιστευόμαστε τους φλύαρους. Και εκνευριστικά φλύαροι είναι πια οι οικονομολόγοι, όχι οι φιλόσοφοι!
Ολοκληρώθηκε στις 10 Αυγούστου το 23o Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, στην Αθήνα. Παραβρέθηκαν 2000 φιλόσοφοι από όλο τον κόσμο και συζήτησαν για το ρόλο της φιλοσοφίας στο σύγχρονο κόσμο. Τα φετινό θέμα του συνεδρίου ήταν, μάλιστα, «Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής».
Συζητώντας με έναν ξένο φίλο, που έζησε από κοντά, το συνέδριο, θέσαμε πολλά ερωτήματα σχετικά με τη χρησιμότητα των φιλοσόφων στον κόσμο μας.
Καταλήξαμε όμως σε ένα πιο επίκαιρο, για την εποχή μας, ζήτημα: Ποιον θα έπρεπε να εμπιστευτεί περισσότερο ο σύγχρονος άνθρωπος, έναν οικονομολόγο ή έναν φιλόσοφο;
Επίσης πόσο ουσιαστική θα μπορούσε να είναι η σχέση της Φιλοσοφίας με την Οικονομία και τις παγκόσμιες «περιπέτειες» της;
Θυμίζω ότι στο συνέδριο παραβρέθηκαν σπουδαία ονόματα της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας, όπως οι Χάμπερμας και Σκαραντίνο, οι οποίοι πολύ συχνά προκαλούν αίσθηση με τις πολιτικές τους τοποθετήσεις, για το μέλλον του κόσμου και της οικονομίας. Ο γερμανός Χάμπερμας ιδιαίτερα, έχει πολύ συγκεκριμένες αντιρρήσεις για την πολιτική που ακολουθεί η Γερμανία και τα οικονομικά της αποτελέσματα, για την Ευρώπη.
Ας συμφωνήσουμε όμως, σύντομα, στην ταυτότητα του φιλοσόφου.
Είτε είναι παγκόσμιας ακτινοβολίας καθηγητής είτε καθημερινός άνθρωπος που ζητά εξηγήσεις.
Ο «φιλόσοφος» δεν είναι πάντα ο «μυστήριος» τύπος που ξύνει το μούσι του και λέει αποφθέγματα, για να κάνει τον έξυπνο... Δεν είναι απαραίτητα ο «γυαλάκιας» που ξόδεψε τη ζωή του στα βιβλία και ξέχασε να τη βιώσει με τις εμπειρίες της. Ούτε πάλι είναι το «ανθρωπάκι» που χάνεται μέσα στην αοριστία του και αναζητά ουτοπικές λύσεις σε κόσμους ανύπαρκτους. Αντίθετα, η ουσιαστική φιλοσοφική αναζήτηση σημαίνει αμφιβολία, αμφισβήτηση, γόνιμη κριτική διάθεση και αξιολόγηση της πραγματικότητας μέσα από τη δημιουργική διατύπωση του καινούριου.
Πως λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να αναλύσει τον κόσμο και να θέσει τα νέα ερωτήματα, αν δεν έχει βιώσει ο ίδιος, μέσα από την παρατήρηση, τα φαινόμενα της ζωής;
Εδώ ακριβώς, βρίσκεται και η σύνδεση της φιλοσοφίας με την οικονομία. Ας φανταστούμε ότι έχουμε στο ίδιο τραπέζι τον Χάμπερμας, τον Τσόμσκι, τον Ουμπέρτο Έκο κι από την άλλη τον Ρουμπινί, τον Στίγκλιτς και τον δικό μας, τον Βαρουφάκη (τον «καλέσαμε» γιατί είναι πλέον, ένας από τους «εκλεκτούς» του συστήματος...). Αναρωτιέμαι ποιών οι απόψεις για την παγκόσμια οικονομία θα εντυπωσίαζαν το μέσο άνθρωπο και από ποιους θα εισέπραττε μια ουσιαστικότερη προσέγγιση της αλήθειας.
Ο Ρουμπινί με τον Βαρουφάκη θα πρότειναν την έξοδο τη Ελλάδας από το ευρώ και ο Στίγκλιτς θα ήταν πιο διαλλακτικός. Και οι τρεις θα χρησιμοποιούσαν στοιχεία μακροοικονομίας και ο Βαρουφάκης, ως πιο ειδικός, θα έκανε αναγωγές σε ιστορικές περιόδους με παρόμοιες συνθήκες κρίσεων. Για τους τρεις φιλοσόφους όμως, οι παρατηρήσεις των οικονομολόγων θα ήταν η αυτονόητη τεχνική αντιμετώπιση διαφορετικών σχεδιασμών. Οι «φιλοσοφικές» τους τοποθετήσεις θα έψαχναν να βρουν τις βαθιές πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες που δημιούργησαν την κρίση, όπως για παράδειγμα, την εδραίωση του σύγχρονου πολιτισμού στον καταναλωτισμό και στο ανεξέλεγκτο πιστωτικό σύστημα.
Οι φιλόσοφοι θα αναζητούσαν τις βαθιές ρίζες του προβλήματος και θα ήταν πρόθυμοι να σχεδιάσουν μαζί με τις κυβερνήσεις, ένα θεωρητικό πλάνο απεγκλωβισμού από τον φαύλο κύκλο των οικονομικών προβλημάτων. Στη συνέχεια, βέβαια θα ζητούσαν τη συμμετοχή των οικονομολόγων οι οποίοι θα ήταν έτοιμοι να εφαρμόσουν με τις οικονομικές τεχνικές τους γνώσεις, την παραγωγικότητα του σχεδίου. Γιατί η πνευματικότητα του «φιλοσόφου» θα διέθετε τη διορατική σκέψη ενώ η πρακτική δημιουργικότητα του οικονομολόγου θα προχωρούσε την εφαρμογή της.
Δυστυχώς όμως, ο Τσόμσκι δεν είναι παρά ένα «σεβάσμιο» σύμβολο «αντισυστημικότητας» και ο Χάμπερμας ένας «προφήτης» που εξάπτει το ενδιαφέρον των αναγνωστών του, για την αιώνια πάλη των πολιτισμών... Αντίθετα ο Στίγκλιτς αμείβεται πλουσιοπάροχα, για να προβάλλεται ως «γκουρού» σύμβουλος «πρωθυπουργών» και προέδρων... Οι μεν φιλόσοφοι είναι δηλαδή κάτι σαν τους σοφούς των παραμυθιών ενώ οι οικονομολόγοι έγκριτες «αυθεντίες», σε τέτοιο βαθμό υπερβολής που ξεκίνησαν ήδη, μεταξύ τους, τους αυτοσαρκασμούς!
Αυτός ο κόσμος δεν προχώρησε ποτέ δίκαια, χωρίς τις αληθινές φωνές της φιλοσοφίας. Το ότι η τεχνοκρατική αντίληψη θεοποιείται από τους «μέτριους» είναι αποτέλεσμα λαϊκισμού. Το ότι οι ίδιοι οι πνευματικοί άνθρωποι βολεύτηκαν με το ναρκισσισμό τους είναι κι αυτό ένα τεράστιο λάθος. Εκείνο όμως που μεγιστοποιεί τα προβλήματα στην οικονομία, είναι η απροθυμία της πολιτικής να συμβουλευτεί τον ουσιαστικό λόγο της ανθρωπιστικής παρατήρησης και να πάρει τις μεγάλες αποφάσεις.
Οι φιλόσοφοι θα βρίσκουν το πρόβλημα και θα δείχνουν το δρόμο. Οι πολιτικοί θα αποφασίζουν. Οι οικονομολόγοι θα συμβουλεύουν τον τρόπο και οι τεχνοκράτες θα εκτελούν. Έτσι λειτουργούν οι γνήσιες δημοκρατίες που σέβονται τη σπουδαιότητα και την αξία των πολιτών τους.
Τους κύκλους του χρηματιστηρίου πιο εύκολα, θα τους εντοπίσει ένας φιλόσοφος με οξυδέρκεια και παρατηρητικότητα, παρά ο «χρηματιστής» που «θόλωσε» το μάτι του στην οθόνη των διαγραμμάτων και των αριθμών. Γιατί ο φιλόσοφος ξέρει ότι οι κύκλοι της πολιτικής και πολιτισμικής «βιοποικιλότητας» δεν είναι ποτέ όμοιοι, πάνω στα στρώματα της εξέλιξης των οικονομικών φαινομένων. Άλλωστε οι περισσότεροι επενδυτές στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο, χρεοκόπησαν πιστεύοντας οικονομολόγους και όχι τόσο τους «φιλοσόφους»...
Γενικότερα, βασικός κανόνας στη ζωή, είναι να μην εμπιστευόμαστε τους φλύαρους. Και εκνευριστικά φλύαροι είναι πια οι οικονομολόγοι, όχι οι φιλόσοφοι!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου