ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: H σεξουαλική βία στον πόλεμο να ανακηρυχθεί έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας

Των William Hague (Υπουργού Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου) και Angelina Jolie (Απεσταλμένη της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.) / The Express Tribune

Κάθε ημέρα έρχονται στη δημοσιότητα περιγραφές φρικτών εγκλημάτων στη Συρία. Τώρα ο ΟΗΕ επιβεβαίωσε ότι χρησιμοποιείται ο βιασμός για τον εκφοβισμό και την τιμωρία γυναικών, ανδρών και παιδιών κατά τη διάρκεια ερευνών και ανακρίσεων, σε σημεία ελέγχου, σε κέντρα κράτησης και σε φυλακές σε ολόκληρη τη χώρα.

Η πρόσφατη έκθεση της επιτροπής του ΟΗΕ αναφέρεται σε μια μητέρα που υπέστη βιασμό και μετά υποχρεώθηκε να μαγειρέψει και να πλύνει για τους βιαστές της υπό την απειλή ότι θα σκοτώσουν τα παιδιά της. Περιπτώσεις σαν κι αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο φόβος, η ντροπή αλλά και ο αγώνας για επιβίωση κάνουν πολλά από τα θύματα να μη τολμούν να προβούν σε καταγγελία.

Η σεξουαλική βία έχει χρησιμοποιηθεί ως όπλο σχεδόν σε όλες τις μεγάλες συρράξεις της εποχής μας, από τη Βοσνία έως τη Ρουάντα. Ο βιασμός χρησιμοποιείται ως στρατιωτική τακτική για την επίτευξη πολιτικών στόχων: τον εξευτελισμό των πολιτικών αντιπάλων, τον εκτοπισμό ή την υποταγή διαφορετικών εθνικών ομάδων ή την τρομοκράτηση πληθυσμών. Επιλέγεται επειδή αποκρύπτεται εύκολα και επειδή πλήττει τους πιο ευάλωτους.

Ο πολιτισμένος κόσμος έχει συνάψει συνθήκες ώστε να σταματήσει η χρήση πυρομαχικών διασποράς και ναρκών ή να καταπολεμηθεί το εμπόριο παράνομων όπλων. Ολες αυτές οι συνθήκες ξεκίνησαν από την ηθική κατακραυγή και οδήγησαν σε ανάληψη δράσης. Είναι καιρός να συμβεί το ίδιο και για την καταπολέμηση του βιασμού και της σεξουαλικής βίας σε ένοπλες συρράξεις.

Στην καρδιά του προβλήματος βρίσκεται μια βαθιά ριζωμένη κουλτούρα ατιμωρησίας, καθώς από τις χιλιάδες περιπτώσεις βιασμών, μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός φτάνει στη Δικαιοσύνη.

Ενώσαμε τις δυνάμεις μας γι’ αυτή την εκστρατεία επειδή και οι δύο έχουμε δει με ποιο τρόπο η σεξουαλική βία καταστρέφει τις ζωές των θυμάτων και των οικογενειών τους. Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε για την επείγουσα ανάγκη δράσης. Και καλούμε τις κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο να ενώσουν τις δυνάμεις τους ώστε να εξαλείψουμε τη χρήση σεξουαλικής βίας στον πόλεμο.

Ξεκινήσαμε πέρυσι και είμαστε ευγνώμονες για την ανταπόκριση πολλών χωρών. Τον Απρίλιο στο Λονδίνο τα κράτη-μέλη του G8, συμπεριλαμβανομένων των δύο χωρών μας, ανέλαβαν την ιστορική δέσμευση να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα. Τον Ιούνιο το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθέτησε παμψηφεί ψήφισμα που ενίσχυε τις δυνατότητες του Οργανισμού. Επιπλέον, σαράντα πέντε κράτη έδειξαν τη συμπαράστασή τους στηρίζοντας το ψήφισμα, αριθμός ρεκόρ στην πρόσφατη ιστορία.

Σήμερα, (χθές 24 Σεπτεμβρίου) , στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη θα παρουσιαστεί η νέα «Διακήρυξη δέσμευσης για την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας στον πόλεμο». Εχει συνταχθεί από τον ειδικό απεσταλμένο του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Βίας και από κράτη της Μέσης Ανατολής, της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας, οι ηγέτες των οποίων με θάρρος συμφώνησαν να προασπίσουν τον σκοπό αυτό μαζί με μας. Η διακήρυξη θα δώσει την ευκαιρία σε όλες τις χώρες του κόσμου να τοποθετηθούν στο ζήτημα αυτό.

Οι χώρες που θα κάνουν δεκτή τη διακήρυξη θα συμφωνήσουν για πρώτη φορά ότι η σεξουαλική βία στον πόλεμο αποτελεί παραβίαση των Συνθηκών της Γενεύης και του Πρώτου Πρωτοκόλλου.  

Αυτό θα σημαίνει ότι οι ύποπτοι θα συλλαμβάνονται οπουδήποτε στον κόσμο και εάν εντοπιστούν. 

Περιέχει επίσης τη δέσμευση ότι δεν θα υπάρχει όρος αμνηστίας για σεξουαλική βία σε συμφωνίες ειρήνευσης, έτσι ώστε να μην αποκρύπτονται αυτά τα εγκλήματα πια και οι στρατιωτικοί ηγέτες να ξέρουν ότι θα λογοδοτήσουν.

Η διακήρυξη προβλέπει ένα νέο Διεθνές Πρωτόκολλο έως τα μέσα του 2014, το οποίο θα διασφαλίσει ότι αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώνονται θα γίνονται αποδεκτά στο δικαστήριο και συνεπώς θα δικαιώνονται περισσότερα θύματα, και θα θέτει την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια των θυμάτων στον πυρήνα των ερευνών για τέτοιου είδους εγκλήματα. Προβλέπει τη συμμετοχή των γυναικών, την προστασία των προσφύγων και την εκπαίδευση των ενόπλων δυνάμεων και της αστυνομίας. Οι προσυπογράφοντες θα υποσχεθούν επίσης ότι θα θέσουν την προστασία από σεξουαλική βία στην πρώτη γραμμή της ανθρωπιστικής τους δράσης και θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης των χωρών που πλήττονται περισσότερο από το φαινόμενο.

Πιστεύουμε ότι όλα αυτά είναι βήματα που πρέπει όλα τα κράτη της διεθνούς κοινότητας να στηρίξουν. Γι’ αυτό και ελπίζουμε ότι η πλειονότητα των κυβερνήσεων του κόσμου θα συνυπογράψει αυτό το σύμφωνο ώστε από κοινού να εργαστούμε για να κάνουμε τις δεσμεύσεις πραγματικότητα. 

Εάν το καταφέρουμε, θα πρόκειται για ένα σημείο καμπής στην προσέγγιση ως προς τη μεταστροφή της διεθνούς στάσης απέναντι στον βιασμό και τη σεξουαλική βία και, εν τέλει, στην αρχή του τέλους της ατιμωρησίας.