Photo: Το Σχολείο των Αγ. Θεοδώρων την πρώτη
χρονιά λειτουργίας του, 1932-33. Από αριστερά, οι Αλέξ. Ζαφειριάδης,
δύο τουρκοδιδάσκαλοι Cemal Bey και Tahsin Bey, Κατ. Χριστοδουλίδου και
Χρυσ. Οκουμούς
«Οταν σβήνουμε ένα κομμάτι από το παρελθόν,
σβήνουμε και ένα κομμάτι από το μέλλον», γράφει ο Σεφέρης.
Κάποιοι δεν
επιτρέπουν τη λήθη. Ιμβριος στην καταγωγή, εκπαιδευτικός και συγγραφέας ο
Ιωακείμ Μπουτάρας.
Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Η εκπαίδευση στην Ιμβρο», που
διατίθεται από το Σύλλογο Ιμβρίων, τηλ. 210-9347957. Στις 21 Αυγούστου
το απόγευμα το παρουσιάζει στους Αγίους Θεοδώρους, στην αίθουσα του
Συλλόγου. Θα συμμετάσχουν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο
Λάκης Βίγκας, εκλεγμένος εκπρόσωπος Βακουφίων των μειονοτήτων στην
Τουρκία, ο Ισαάκ Αναστασιάδης, διευθυντής και πρωτεργάτης της ίδρυσης
του Γυμνασίου Ιμβρου, ο Πάρις Ασανάκης, πρόεδρος του Συλλόγου Ιμβρίων
και νομικός
- Πήρε χαρτί και μελάνι το νέο σας βιβλίο;
«"Η εκπαίδευση στην Ιμβρο" διαπραγματεύεται τη διαδρομή περίπου
δύο αιώνων εκπαιδευτικής διαδικασίας, από το 1800 έως το 1970, στην
Ιμβρο και την Τένεδο. Τα δυο νησιά είχαν την ατυχία να αποκοπούν από τον
κοινό νησιωτικό αιγαιακό κορμό με τη Συνθήκη της Λωζάννης και έκτοτε να
πορευτούν ανάμεσα σε Συμπληγάδες, ορφανεμένα και στοχοποιημένα».
- Οι δυσκολίες της εκπαίδευσης;
«Το βιβλίο αυτό, το οποίο είναι αποτέλεσμα των πολύχρονων
ερευνών μου σε αρχεία της Ελλάδας και του εξωτερικού, έχει ως κύριο θέμα
του τα της εκπαίδευσης στην ιδιαίτερη πατρίδα μου. Διερευνώντας όμως
την πολιτική των γειτόνων μας στην Παιδεία, από το 1923 και μετά,
ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη γενικότερη πολιτική της Τουρκίας απέναντι
στα δύο νησιά. Και αυτή είναι η πολιτική της εκκαθάρισης, της εξαφάνισης
του γηγενούς πληθυσμού από τις πανάρχαιες εστίες του, την Ιμβρο και την
Τένεδο. Το στρατιωτικοπολιτικό κατεστημένο, το λεγόμενο "derin devlet",
θεωρούσε τη Λωζάννη, η οποία προστάτευε τους Ρωμιούς, πολιτικό ατύχημα
το οποίο έπρεπε να διορθωθεί».
- Πώς τεκμηριώνεται αυτό;
«Θα σας δώσω μόνο δύο παραδείγματα, όσον αφορά την εκπαίδευση και τις περιουσίες.
Με την αλλαγή του 1923 ακυρώνονται οι τίτλοι των αγιορείτικων
μοναστηριακών κτημάτων και καταλαμβάνονται από το κράτος. Το 1926,
κατόπιν διαμαρτυριών των Ελλήνων, επιστρέφονται. Το 1943, τα ίδια
κτήματα μεταγράφονται πάλι επ' ονόματι του κράτους και φέρνουν τους
πρώτους εποίκους στο νησί, 25 οικογένειες από τον Πόντο, και τους τα
μοιράζουν. Οι Ρωμιοί, την ανθηρή δεκαετία του '50, τα ξαναγοράζουν από
τους εποίκους και επανέρχεται το τουρκικό κράτος το 1966 και τα
απαλλοτριώνει».
- Στην εκπαίδευση;
«Παρά τα προστατευτικά άρθρα (37-44) της Συνθήκης της Λωζάννης,
μεταξύ άλλων και για την εκπαίδευση, η τουρκική κυβέρνηση ψηφίζει ειδικό
νόμο "περί διοικήσεως των νησιών Ιμβρου και Τενέδου", το 1927. Ο νόμος
αυτός αποτελείται από 32 άρθρα, εκ των οποίων όμως εφαρμόζονται μόνο
δύο: τα άρθρα 13 και 14. Με το άρθρο 14, εκτουρκίζει πλήρως τα μισά
σχολεία στην Ιμβρο και τα σχολεία στην Τένεδο. Τα υπόλοιπα περιφερειακά
σχολεία που παραμένουν μειονοτικά, υποβαθμισμένα όμως στα ελληνικά,
αναπτύσσονται και προσελκύουν μαθητές των τουρκικών σχολείων».
- Μετά;
«Επανέρχεται η τουρκική διοίκηση, το 1945, και επιβάλλει το
άρθρο 14 και για τα υπόλοιπα σχολεία, με αποτέλεσμα τον πλήρη
εκτουρκισμό ενός αμιγώς ελληνικού πληθυσμού. Το 1951 αίρεται το επίμαχο
άρθρο και ως εκ τούτου παρατηρείται σημαντική ανάπτυξη σε όλους τους
τομείς της κοινωνικής ζωής. Το 1964 επανέρχεται η κυβέρνηση και με νόμο
το επαναφέρει, ξεκληρίζοντας την ελληνική Παιδεία. Αξίζει να σημειώσουμε
ότι σήμερα, παρά την άδεια που δόθηκε πέρυσι για να ανοίξει μειονοτικό
σχολείο στο νησί μας, το άρθρο αυτό είναι ακόμα εν ισχύι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου