ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: O πόθος για τον χρυσό

Tου Paul Krugman / New York Times

Η πρόσφατη πτώση της τιμής του χρυσού αποδεικνύει ότι το πολύτιμο μέταλλο μπορεί τόσο να «χάσει» αξία όσο και να «κερδίζει». Ισως θεωρείτε ότι επισημαίνω το αυτονόητο, όπως όμως αναφέρει η εφημερίδα The New York Times η πτώση αυτή έχει σοκάρει πολλούς μικροεπενδυτές, που θεωρούσαν τον χρυσό ως την ασφαλέστερη επιλογή.

Και εδώ έρχεται το δίδαγμα. Eνα από τα βασικά χαρακτηριστικά της σύγχρονης εποχής στις ΗΠΑ είναι ότι όλα είναι πολιτική. Η αξιοσημείωτη, πρόσφατη επικέντρωση στον χρυσό, δείχνει ότι η πολιτικοποίηση μπορεί να επηρεάσει ακόμη και τις επενδυτικές επιλογές μας και όχι μόνον την ψήφο μας.

Το να έχει κάποιος εμμονή με τον χρυσό σημαίνει ότι πιστεύει ότι αποτελεί μοναδική επιλογή σε δύσκολους καιρούς. Σημαίνει επίσης ότι θεωρεί πως όλα θα έφτιαχναν, αν καταργούσαμε την Ομοσπονδιακή Τράπεζα και επιστρέφαμε στον παλιό καλό κανόνα του χρυσού, όταν η τιμή του δολαρίου συνδεόταν με τον χρυσό και όλα άρχιζαν και τελείωναν εκεί.  

Και τα δύο είδη «εμμονής με τον χρυσό» άνθισαν μετά το 2008.

Στις αρχές της χρηματοπιστωτικής χρήσης -ακόμη και σήμερα σε κάποιο βαθμό- είδαμε πολλά τηλεοπτικά κανάλια, ιδιαίτερα το Fox, να υποστηρίζουν τις επενδύσεις σε χρυσό για να μην αναφέρω την πληθώρα και των σχετικών διαφημίσεων. Πολλοί Αμερικανοί πείσθηκαν. Το ένα τρίτο όσων ερωτήθηκαν στο πλαίσιο δημοσκόπησης της Gallup το 2011, υποστήριξε ότι ο χρυσός αποτελούσε την καλύτερη δυνατόν μακροπρόθεσμη επένδυση. 

Την ίδια εποχή άρχισαν να αυξάνονται οι υποστηρικτές της επιστροφής στο καθεστώς του χρυσού κανόνα. Μάλιστα, στο προεκλογικό πρόγραμμα των Ρεπουμπλικανών αναφερόταν στην υιοθέτηση ξανά του χρυσού κανόνα, προτείνοντας τη συγκρότηση μιας επιτροπής που «θα μελετήσει πιθανούς τρόπους καθορισμού μιας σταθερής αξίας για το δολάριο…».

Ιστορικά, ο χρυσός κάθε άλλο παρά ασφαλής επένδυση υπήρξε. Ορισμένες φορές αποδίδει τα μέγιστα, όπως συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και από το 2001 μέχρι το 2011. Ομως, η εκτίναξη της τιμής του τη δεκαετία του ’70 ακολουθήθηκε από μια... επική πτώση, με την πραγματική αξία του χρυσού να υποχωρεί κατά περισσότερο από τα δύο τρίτα. 

Στο μεταξύ, ό,τι πιο αντίστοιχο στον κανόνα του χρυσού υπάρχει στον σύγχρονο κόσμο μας είναι το ευρώ, το οποίο επαναφέρει τις χώρες-μέλη του λίγο πολύ στο ίδιο περιοριστικό καθεστώς που αντιμετώπιζαν όταν ακολουθούσαν και αυτές τον κανόνα του χρυσού. Αληθεύει ασφαλώς ότι αν το επιλέξει, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να τυπώσει χρήμα, όμως τα κράτη-μέλη της -όπως και αυτά που ακολουθούσαν το κανόνα του χρυσού- δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Αλήθεια, ποιος θα ήθελε να προβάλει την πρόσφατη εμπειρία τους ως πρότυπο;

Ο Τζον Μέιναρντ Κέινς είχε απορρίψει τον χρυσό κανόνα ως «βαρβαρικό απομεινάρι», υποστηρίζοντας ότι είναι γελοίο να εξαρτώνται οι τύχες μιας σύγχρονης, βιομηχανικής οικονομίας από την προσφορά ενός «διακοσμητικού μετάλλου».

Πώς μπορούμε λοιπόν να εκλογικεύσουμε την πρόσφατη εμμονή με τον χρυσό; 

 Βασικά, εξαρτάται από την αίσθηση ότι ο υπερπληθωρισμός βρίσκεται προ των θυρών. Ομως ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός δεν έχει κάνει την εμφάνισή του εδώ και μια τετραετία, παρότι τυπώνεται χρήμα στις ΗΠΑ. Θα αλλάξουν άραγε γνώμη τώρα οι θιασώτες του χρυ Δεν θα στοιχημάτιζα σε κάτι τέτοιο… Οπως ήδη ανέφερα, στη σύγχρονη Αμερική τα πάντα είναι πολιτική άποψη. Και η εμμονή στον χρυσό, ενδεικτική των πολιτικών εμμονών, μάλλον θα συνεχίσει να υπερισχύει όσο λανθασμένη και αν αποδεικνύεται!