ΤΟΥΡΚΙΑ: «Πόκερ» διείσδυσης στα Βαλκάνια μεσω ίδρυσης πανεπιστημίων

Tης ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΚΑΤΣΑΡΟΥ

Οταν τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε προκλητικά ότι «η Βοσνία είναι οθωμανική κληρονομιά», προφανώς είχε κατά νου ένα ευρύτερο σχέδιο διείσδυσης της Αγκυρας στη βαλκανική χώρα, το οποίο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Κεντρικό ρόλο σε αυτό παίζει ο τομέας της εκπαίδευσης. Στην πρωτεύουσα της Βοσνίας έχουν ιδρυθεί με τουρκικά κεφάλαια δύο πανεπιστήμια, που έχουν καταστεί πόλος έλξης για Τούρκους φοιτητές, οι οποίοι φέρνουν στις αποσκευές τους τον αέρα και τον πολιτισμό της γείτονος.

Ενα εκ των δύο πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, το Διεθνές Πανεπιστήμιο του Σεράγεβο, χρηματοδοτείται από επιχειρηματίες που διατηρούν στενές σχέσεις με το κόμμα του Ερντογάν και σήμερα, δύο χρόνια μετά την ίδρυσή του, έχει 1.500 φοιτητές.

Στις νέες του εγκαταστάσεις θα μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες 5.000 φοιτητών. Τα μαθήματα γίνονται στα αγγλικά, ωστόσο, Βόσνιοι και Τούρκοι σπουδαστές καλούνται να μάθουν ο ένας τη γλώσσα του άλλου. Το έτερο πανεπιστήμιο άνοιξε τις πύλες του το 2008 και φέρεται να έχει επαφές με τον Φετουλά Γκιουλέν, τον μουσουλμάνο κήρυκα που ηγείται ενός διεθνούς θρησκευτικού κινήματος με έδρα την Πενσιλβάνια των ΗΠΑ.

Οι φοιτητές του Διεθνούς Πανεπιστημίου Burch, το οποίο σημειωτέον έχει επισκεφθεί και ο Τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, είναι περισσότερο συντηρητικοί αλλά τα μαθήματα έχουν καθαρά κοσμικό χαρακτήρα. Αρκετοί Βόσνιοι, πάντως, φοιτούν στα τουρκικά πανεπιστήμια με στόχο αργότερα να εργαστούν εκεί, καθώς η ανεργία στη Βοσνία αγγίζει επισήμως το 46%.

Η τουρκική παρουσία στη Βοσνία ήταν περιορισμένη όσο υπήρχε η Γιουγκοσλαβία, όμως μετά τη διάλυσή της τη δεκαετία του 1990, ξεκίνησαν οι πρώτες επαφές με επίκεντρο την οικονομική ενίσχυση των μουσουλμάνων της νεοσύστατης τότε χώρας. Εκτοτε έχουν ανοικοδομηθεί και επισκευαστεί μνημεία της οθωμανικής περιόδου με τουρκική χρηματοδότηση.

Πλέον η επιρροή της Αγκυρας στο Σεράγεβο είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού. Το ειδησεογραφικό πρακτορείου Anadolu έχει δικά του γραφεία στη βοσνιακή πρωτεύουσα και μάλιστα επεκτείνει τις δραστηριότητές του. Σε ολόκληρη την πόλη υπάρχουν αφίσες που διαφημίζουν εξαιρετικά φθηνές πτήσεις από και προς την Κωνσταντινούπολη, ενώ στις τηλεοράσεις παίζεται το δημοφιλές και στην Ελλάδα σίριαλ «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής». Οι επισκέψεις διαφόρων Τούρκων αξιωματούχων, από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, μέχρι τον πρόεδρο Γκιουλ και τον υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, είναι συχνές και φανερώνουν το τουρκικό ενδιαφέρον για την περιοχή.

«Οι Τούρκοι ηγέτες προωθούν μια νέα οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά μια ήπια εκδοχή της» εξηγεί στη «Washington Post» ο επικεφαλής του πρακτορείου Anadolu στο Σεράγεβο. «Μια πρώην περιφερειακή δύναμη, η Τουρκία, προσπαθεί τώρα να επιστρέψει δυναμικά και εντυπωσιακά» τονίζει ο Αμίρ Ζούκιτς. Είναι γεγονός ότι από το 2009 και με πρωτοβουλία του Νταβούτογλου, η Αγκυρα επιχειρεί να λειτουργήσει ως μεσολαβητής μεταξύ των πρώην άσπονδων εχθρών στα Βαλκάνια.

 

Τριμερής σύνοδος

Τον ερχόμενο Μάιο είναι προγραμματισμένη μια τριμερής σύνοδος μεταξύ της Τουρκίας, της Βοσνίας και της Σερβίας με στόχο την εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων και πάλι με πρωτοβουλία της Αγκυρας. Επιχειρηματικά, δε, η Τουρκία έχει διεισδύσει με επενδύσεις όχι μόνο στη Βοσνία αλλά και στη Σερβία και την Κροατία, αυξάνοντας την επιρροή της σε ολόκληρη την περιοχή.

Το Σεράγεβο θα μπορούσε να λειτουργήσει, εξάλλου, σαν μια πύλη προς την Ευρώπη για την Αγκυρα. Οπως δήλωσε πριν από μερικούς μήνες κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Βοσνία ο Ταγίπ Ερντογάν, αφού εξέφρασε την απογοήτευσή του γιατί το Σεράγεβο δεν έχει γίνει ακόμη μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, «η Βοσνία θα μπει στην Ευρωπαϊκή Ενωση πριν από εμάς. Η Τουρκία βρίσκεται στην πόρτα εδώ και 50 χρόνια και ακόμη περιμένει».