ΑΠΛΟΪΚΗ - ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Του Peter Coy / BusinessWeek
Δημιουργεί η φορολόγηση των καταθετών των τραπεζών της Κύπρου ένα επικίνδυνο προηγούμενο;
Δημιουργεί η φορολόγηση των καταθετών των τραπεζών της Κύπρου ένα επικίνδυνο προηγούμενο;
Ναι, δημιουργεί. Αλλά το πραγματικό σκάνδαλο
είναι το πώς η Ευρώπη επέτρεψε στις κυπριακές τράπεζες να περιέλθουν σε
τόσο βαθιά προβληματική κατάσταση που δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος
διάσωσης και η φορολόγηση των καταθέσεων κατέληξε να θεωρείται (από
ορισμένους, τουλάχιστον), ως η λιγότερο κακή επιλογή.
Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος είναι μια φτωχή χώρα, στρατιωτικά και εθνοτικά διαιρεμένη και με μια ιστορία τραπεζικού απορρήτου,πήρε το "δαβατήριο" για να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004 αλλά και μέλος του εσωτερικού ιερού -της νομισματικής ένωσης του ευρώ- το 2008. Κάτω από τη μύτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος ανέπτυξε ένα τραπεζικό σύστημα,πολύ μεγάλο για να μπορεί να υποστηριχθεί από την εθνική κυβέρνηση, με περιουσιακά στοιχεία που η αξία τους αντιστοιχεί σε επτά ή οκτώ φορές το ετήσιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας.
Οι κυπριακές τράπεζες δέχτηκαν δισεκατομμύρια ευρώ σε καταθέσεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών των Ρώσων ολιγαρχών που ανέπτυξαν επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα. Και όπως ήταν φυσικό κι επόμενο, έπρεπε να τοποθετήσουν κάπου όλο αυτό το χρήμα.
Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος είναι μια φτωχή χώρα, στρατιωτικά και εθνοτικά διαιρεμένη και με μια ιστορία τραπεζικού απορρήτου,πήρε το "δαβατήριο" για να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004 αλλά και μέλος του εσωτερικού ιερού -της νομισματικής ένωσης του ευρώ- το 2008. Κάτω από τη μύτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος ανέπτυξε ένα τραπεζικό σύστημα,πολύ μεγάλο για να μπορεί να υποστηριχθεί από την εθνική κυβέρνηση, με περιουσιακά στοιχεία που η αξία τους αντιστοιχεί σε επτά ή οκτώ φορές το ετήσιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας.
Οι κυπριακές τράπεζες δέχτηκαν δισεκατομμύρια ευρώ σε καταθέσεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών των Ρώσων ολιγαρχών που ανέπτυξαν επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα. Και όπως ήταν φυσικό κι επόμενο, έπρεπε να τοποθετήσουν κάπου όλο αυτό το χρήμα.
Αναζητώντας ελκυστικές
αποδόσεις, επένδυσαν μεγάλο μέρος των χρημάτων των καταθετών σε ελληνικά
δάνεια και ομόλογα -και υπέστησαν ήττα όταν η ελληνική οικονομία ξέφυγε
εκτός ελέγχου.
Οι κυπριακές τράπεζες επένδυσαν επίσης στο δημόσιο χρέος
της ίδιας της Κύπρου, μία μοιραία επιλογή, αφού τυχόν απώλειες που
θα επιβάλλονταν στους κατόχους κρατικού χρέους θα αφάνιζαν τις τράπεζες.
Όλα αυτά συνέβησαν υπό την επίβλεψη -πολύ χαλαρή, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων- της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η Κύπρος συμμορφώθηκε φυσικά με τους νόμους περί τραπεζικού απόρρητου, ωστόσο σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Spiegel, Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει πώς ότι φαίνεται στο χαρτί μπορεί να μην ισχύει στην πράξη.
Το άσχημο πακέτο διάσωσης της Κύπρου, υπενθυμίζει ένα μάθημα από την περίπτωση της Ελλάδας: Η ένταξη των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης στο εσωτερικό χρηματοπιστωτικό «ιερό» της Ευρώπης δημιουργεί ηθικό κίνδυνο και μια επικίνδυνη τάση προς την αστάθεια. Οι διεθνείς επενδυτές αισθάνονται ολοένα πιο σίγουροι ότι οι επενδύσεις τους προστατεύονται. Έτσι το χρήμα ρέει αύθονο. Η ευημερία αυξάνεται. Κτίρια ανεγείρονται. Για μια στιγμή, όλα φαίνονται καλά. Αλλά η πειθαρχία παραμένει χαλαρή, η διαφθορά συνεχίζεται και οι επενδύσεις δεν αποδίδουν. Όταν ο πύργος από τραπουλόχαρτα καταρρέει, οι φοβισμένοι επενδυτές τρέχουν στις κυβερνήσεις να τους σώσουν. Όλοι βγαίνουν χαμένοι -οι φορολογούμενοι στις πλούσιες χώρες της Ευρώπης, αλλά και οι απλοί πολίτες στις φτωχές, υπερχρεωμένες χώρες.
Ο φόρος καταθέσεων που επέβαλε η τρόικα της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ έχει σχεδιαστεί για να αναδιανείμει σε ένα βαθμό τον πόνο που προκάλεσαν τα προγράμματα διάσωσης που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν. Οι Γερμανοί, καχύποπτοι για το ότι μεγάλο μέρος του ρωσικού χρήματος στις κυπριακές τράπεζες είναι παράνομο, επέμειναν ότι οι καταθέτες έπρεπε να δεχτούν ένα «χτύπημα». Η Γερμανία είναι η πρώτη που ζητά από την Κύπρο να εντείνει τις προσπάθειες καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος ως προϋπόθεση για την παροχή βοήθειας.
Η θετική πλευρά του φόρου είναι ότι θα μπορούσε να φέρει κάποια πειθαρχία στην τραπεζική -στερώντας από τις ξεχαρβαλωμένες τράπεζες την εύκολη πρόσβαση σε ξένα κεφάλαια.
Όλα αυτά συνέβησαν υπό την επίβλεψη -πολύ χαλαρή, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων- της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η Κύπρος συμμορφώθηκε φυσικά με τους νόμους περί τραπεζικού απόρρητου, ωστόσο σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Spiegel, Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει πώς ότι φαίνεται στο χαρτί μπορεί να μην ισχύει στην πράξη.
Το άσχημο πακέτο διάσωσης της Κύπρου, υπενθυμίζει ένα μάθημα από την περίπτωση της Ελλάδας: Η ένταξη των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης στο εσωτερικό χρηματοπιστωτικό «ιερό» της Ευρώπης δημιουργεί ηθικό κίνδυνο και μια επικίνδυνη τάση προς την αστάθεια. Οι διεθνείς επενδυτές αισθάνονται ολοένα πιο σίγουροι ότι οι επενδύσεις τους προστατεύονται. Έτσι το χρήμα ρέει αύθονο. Η ευημερία αυξάνεται. Κτίρια ανεγείρονται. Για μια στιγμή, όλα φαίνονται καλά. Αλλά η πειθαρχία παραμένει χαλαρή, η διαφθορά συνεχίζεται και οι επενδύσεις δεν αποδίδουν. Όταν ο πύργος από τραπουλόχαρτα καταρρέει, οι φοβισμένοι επενδυτές τρέχουν στις κυβερνήσεις να τους σώσουν. Όλοι βγαίνουν χαμένοι -οι φορολογούμενοι στις πλούσιες χώρες της Ευρώπης, αλλά και οι απλοί πολίτες στις φτωχές, υπερχρεωμένες χώρες.
Ο φόρος καταθέσεων που επέβαλε η τρόικα της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ έχει σχεδιαστεί για να αναδιανείμει σε ένα βαθμό τον πόνο που προκάλεσαν τα προγράμματα διάσωσης που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν. Οι Γερμανοί, καχύποπτοι για το ότι μεγάλο μέρος του ρωσικού χρήματος στις κυπριακές τράπεζες είναι παράνομο, επέμειναν ότι οι καταθέτες έπρεπε να δεχτούν ένα «χτύπημα». Η Γερμανία είναι η πρώτη που ζητά από την Κύπρο να εντείνει τις προσπάθειες καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος ως προϋπόθεση για την παροχή βοήθειας.
Η θετική πλευρά του φόρου είναι ότι θα μπορούσε να φέρει κάποια πειθαρχία στην τραπεζική -στερώντας από τις ξεχαρβαλωμένες τράπεζες την εύκολη πρόσβαση σε ξένα κεφάλαια.
Το μειονέκτημα είναι ότι οι καταθέτες
σε άλλες χώρες με οικονομικές δυσκολίες, ιδιαίτερα στην Ισπανία, την
Πορτογαλία και την Ιταλία μπορεί να φοβηθούν ότι ακολουθεί η σειρά τους
και να πυροδοτήσουν μια φυγή κεφαλαίων που θα κατέστρεφε τα τραπεζικά
τους συστήματα.
Τα στελέχη της τρόικας επιμένουν ότι η περίπτωση της
Κύπρου είναι μοναδική.
Αν η τρόικα δεν είχε επιτρέψει στην Κύπρο να μπλεχτεί σε ένα τέτοιο χάος, δεν θα είχε τώρα ένα τέτοιο, διόλου αξιοζήλευτο, σύνολο επιλογών.
Αν η τρόικα δεν είχε επιτρέψει στην Κύπρο να μπλεχτεί σε ένα τέτοιο χάος, δεν θα είχε τώρα ένα τέτοιο, διόλου αξιοζήλευτο, σύνολο επιλογών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου