ΚΟΣΜΟΣ - ΠΑΙΔΕΙΑ: O επόμενος Αϊνστάιν μπορεί να ζει σε ένα μικρό χωριό στην Αφρική και να σπουδάζει εξ αποστάσεως στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου!

Της Alison Smale / The New York Times

Ενδεχομένως να μην ήταν η νεότερη σε ηλικία ομιλήτρια στην ιστορία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, όμως η Χαντίτζα Νιάζι, 12 ετών, ήταν σίγουρα συναρπαστική. Εκατοντάδες ακροατές απ’ όλο τον κόσμο άκουσαν προσεκτικά τη νεαρή Νιάζι από τη Λαχώρη του Πακιστάν. Η Νιάζι περιέγραφε την εμπειρία της από τα μαζικά, ανοιχτά, on-line μαθήματα στο Διαδίκτυο –γνωστά και ως MOOCS, από το ακρωνύμιό τους στα αγγλικά– τα οποία εξαπλώνονται ταχύτατα στους υπολογιστές των φιλομαθών όλου του κόσμου.

Τα MOOCS διευρύνουν σημαντικά την πρόσβαση των μαθητών στους καθηγητές ορισμένων από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, όπως το Στάνφορντ, το Χάρβαρντ, το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το Γέιλ, το Πρίνστον.  

Μέχρι τώρα, η Χαντίτζα Νιάζι έχει διδαχθεί από τα προγράμματα Udacity και Coursera, δύο από τα πρώτα MOOCS, αυτής της νέας μορφής εκπαίδευσης. Η Νιάζι όπως και ο δίδυμος αδελφός της, ο οποίος διδάσκεται με αντίστοιχο τρόπο, κάνει όλες τις ασκήσεις και περνάει όλα τα τεστ που τα προγράμματα απαιτούν από τους μαθητές. Λέει ακόμη ότι θα ήθελε οι καθηγητές της στα εν λόγω προγράμματα να είναι «πιο αστείοι και διασκεδαστικοί» και ότι χάρη στη νέα αυτή μορφή διδασκαλίας έγινε φίλη με συμμαθητές της από το Ιράν και την Αγγλία. Το πιο πρόσφατο ενδιαφέρον της είναι η αστροβιολογία και δηλώνει ότι θέλει να γίνει φυσικός.

Ανέκαθεν η εκπαίδευση διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στο ετήσιο Φόρουμ στο χωριό της Ελβετίας. Φέτος όμως πολλοί συμμετέχοντες στο Φόρουμ διέκριναν αυτό που η πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, η Ντρου Γκίλπιν Φάουστ, «προσείλκυσε την προσοχή πολλών στον Νταβός».

Ενας από τους λόγους αυτή της προσοχής είναι η εντυπωσιακή διάδοση αυτής της μορφής εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα Coursera στο Στάνφορντ, για παράδειγμα, ενώ λειτουργεί εδώ και λίγους μόνο μήνες, προσφέρει τώρα 214 μαθήματα τα οποία προσελκύουν 2,4 εκατομμύρια μαθητές από 196 χώρες. Ωστόσο, τίθενται ερωτήματα ως προς το οικονομικό μοντέλο που μπορεί να εφαρμοστεί αναφορικά με τον τρόπο χρηματοδότησης αυτών των on-line μαθημάτων, τα οποία προς το παρόν προσφέρονται δωρεάν.

Υπάρχουν όμως και πολλά αναπάντητα ερωτήματα ως προς τις παιδαγωγικές δυνατότητες αυτών των μαθημάτων. Οπως, για παράδειγμα, αν στο πλαίσιο τέτοιου είδους προγραμμάτων μπορούν να διδαχθούν ανθρωπιστικές επιστήμες ή, λόγου χάριν, να διδαχθεί δημιουργική γραφή;

«Δεν ξέρουμε ποιος θα είναι ο επόμενος Αϊνστάιν», λέει η Δάφνη Κόλερ, καθηγήτρια Πληροφορικής στο Στάνφορντ, εκ των συνιδρυτών του προγράμματος Coursera, την περασμένη άνοιξη. «Μπορεί να ζει σε ένα μικρό χωριό στην Αφρική», προσθέτει. 

Ο Σεμπάστιαν Τρουν, επίσης καθηγητής Πληροφορικής στο Στάνφορντ, ο οποίος είναι εκ των συνιδρυτών του προγράμματος Udacity, είναι κατηγορηματικός. Προβλέπει ότι αυτή η νέα μορφή εκπαίδευσης θα ανατρέψει τους ακαδημαϊκούς θεσμούς στην Αμερική και σε άλλες δυτικές χώρες.

Σύμφωνα πάντως με τον Πίτερ Τιλ, επενδυτή στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας, η εκπαίδευση μέσω προγραμμάτων στο Διαδίκτυο σημαίνει ότι οι καθηγητές των καλύτερων πανεπιστημίων θα πρέπει να εστιάσουν ακόμη περισσότερο στον ρόλο τους ως μέντορες των φοιτητών στους οποίους διδάσκουν στα πραγματικά αμφιθέατρα. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο, όπως τονίζει ο Πίτερ Τιλ, αλλά και άλλοι επενδυτές, τα πανεπιστήμια των ελίτ θα πρέπει να εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Η κ. Φάουστ, πρόεδρος του Χάρβαρντ, σε συνέντευξή της επισήμανε επίσης τον ρόλο της έρευνας και των νέων ιδεών.

«Το πανεπιστήμιο διευρύνει τη σκέψη και την έρευνα με τρόπους απρόβλεπτους και για μακρό διάστημα», υπογραμμίζει. Από την πλευρά της, η δρ Δάφνη Κόλερ, επισημαίνει ότι η αξία της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως το πού έχει αποκτηθεί, αλλάζει γρήγορα. «Εχουμε περάσει το στάδιο της Ιστορίας κατά τη διάρκεια του οποίου ό,τι μαθαίνει κάποιος στο πανεπιστήμιο μπορεί να διαρκέσει για μια ζωή. Επειτα από 15 χρόνια, αυτή η γνώση είναι ξεπερασμένη».