ΤΟΥΡΚΙΑ - ΒΙΒΛΙΟ: Ο Ερντογάν με τα μάτια ενός Ελληνα - Mια διαφορετική βιογραφία του τούρκου ηγέτη απο τον έλληνα δημοσιογράφο Βαγγέλη Παπαδόπουλο

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ

Στην Τουρκία σήμερα ένας στους δύο θα σου πει ότι ο Ερντογάν είναι ένας άνθρωπος εργατικός, ταπεινός, ήρεμος, ειλικρινής, καταδεκτικός, όπως ο κάθε πολίτης της χώρας.

"Ενας από εμάς". Με αυτήν τη φράση-κλειδί, η οποία ίσως αποτυπώνει τα βαθιά αίτια της λαοφιλίας του Ταγίπ Ερντογάν, ο δημοσιογράφος - συγγραφέας Βαγγέλης Παπαδόπουλος ιχνηλατεί στις σελίδες του βιβλίου του το φαινόμενο «Ερντογάν».

Ο Τούρκος ηγέτης αποτελεί αναμφίβολα μια ξεχωριστή προσωπικότητα με ιδιαίτερο ειδικό βάρος για τη νεότερη ιστορία της χώρας του. Στα χρόνια της πολιτικής του κυριαρχίας κέρδισε σημαντικές εκλογικές μάχες, άλλαξε τους κανόνες στην πολιτική σκακιέρα, συγκρούστηκε με το βαθύ κράτος και το κεμαλικό κατεστημένο και έπαιξε το χαρτί της οικονομικής ανάπτυξης απομακρύνοντας τη χώρα του από το ΔΝΤ...

Στο βιβλίο με τίτλο «Recep Tayyip Erdogan» (Εκδόσεις «Κίνητρο») ο συγγραφέας παρουσιάζει μια διαφορετική βιογραφία εμπλουτισμένη από πολλά παράλληλα στοιχεία, με τη ματιά βέβαια που έχει ένας Εληνας δημοσιογράφος, όπως υπογραμμίζεται στο εξώφυλλο.

«Οι συνθήκες, όπως διαμορφώθηκαν τα δέκα τελευταία χρόνια, και η δυναμική παρουσία του Ερντογάν στο προσκήνιο της Τουρκίας, σε σχέση με την εξέλιξη των πολιτικών πραγμάτων ήταν η αρχική ιδέα για να πλησιάσω, να προσεγγίσω τον Ερντογάν, να δω τι άνθρωπος είναι», λέει ο κ. Βαγγέλης Παπαδόπουλος και σημειώνει ότι χωρίς πολύ γραφειοκρατική διαδικασία ήρθε σε επαφή με το γραφείο του Τούρκου πρωθυπουργού και εντέλει η συνάντηση μαζί του ορίστηκε να γίνει στο Αφιόν Καραχισάρ, στα χνάρια της αρχαία Νικόπολης.

 

Η προεκλογική εκστρατεία
Ηταν Γε­­­­­­­­­νάρης του 2011 κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στο πλαίσιο μια προεκλογικής συγκέντρωσης. «Συζητήσαμε, τον ενημέρωσα για τον σκοπό μου και αργότερα έδωσε εντολή να ανοίξουν τα σπίτια τους για να μας μιλήσουν οι συγγενείς του. Πήγα στη γενέτειρά του, στο πατρικό σπίτι του και επισκέφτηκα το χωριό καταγωγής των γονέων του. Στα Ελληνικά ονομάζεται Ποταμιά.

Παρακολούθησα ένα μεγάλο μέρος της προεκλογικής του εκστρατείας, έψαξα αρχεία, περπάτησα τις γειτονιές όπου έμενε πριν γίνει δήμαρχος στην Κωνσταντινούπολη και συζήτησα με απλούς ανθρώπους, οδηγούς ταξί, καθηγητές πανεπιστημίων, φοιτητές κ.λπ. Ολοι έβαλαν τη δική τους πινελιά για να φιλοτεχνηθεί το πορτρέτο του, αυτή η βιογραφία».

Στις σελίδες του βιβλίου διατυπώνονται ερωτήματα που θέτει η διεθνής κοινότητα, αλλά και η εγχώρια κοινή γνώμη, τόσο από την ελίτ της Τουρκίας όσο και από απλούς ανθρώπους. Είναι άραγε «σουλτάνος, προφήτης, ελευθερωτής»;

Το φαινόμενο Ερντογάν παρουσιάζεται παράλληλα με την εξέλιξη της ιστορίας και τη δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα της Τουρκίας και τη στρατιωτική ηγεσία. Η εποχή Οζάλ, Γκιλμάζ, η υπόθεση Εργκένεκον, η σχέση με τους «πασάδες» αλλά και η σημείωση«γιατί δεν είναι Κεμάλ, γιατί δεν είναι Μεντερές».

Αναπόφευκτα η βιογραφία ενός Τούρκου πρωθυπουργού αγγίζει την ελληνική πραγματικότητα, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό με όλη τη βαριά προϊστορία αλλά και τις σχέσεις του Ερντογάν με τους Ελληνες ομολόγους του, τον Κώστα Καραμανλή και τον Γιώργο Παπανδρέου. 

Το βιβλίο αγγίζει, βέβαια, τις αλλαγές στη Μεσόγειο, την ΑΟΖ, αναλύει την τουρκική διπλωματία, τον ρόλο του ηγέτη ο οποίος κρατά στο «ένα χέρι το κοράνι στο άλλο την τουρκική σημαία» και τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες.

«Είναι πολιτικός ηγέτης με μεγάλη στόφα. Η επιτυχία του απέναντι στο Κεμαλικό καθεστώς που τον κυνήγησε, συνίσταται στο γεγονός ότι απέναντι στη δύναμη των όπλων έβαλε τη δύναμη της ψήφου και της Δημοκρατίας. Τις επιλογές του τις νομιμοποίησε με δημοψηφίσματα και εκλογές, κάτι που δεν μπορούσε να πολεμήσει το στρατιωτικό καθεστώς, γιατί είχε το περίβλημα της λαϊκής ψήφου», λέει ο κ. Βαγγέλης Παπαδόπουλος.

«Παράλληλα το Ισλάμ ως θρησκεία δεν μπορούσε να είναι επ' άπειρον στο περιθώριο. Ο Ερντογάν έφερε το στοιχείο της θρησκείας καθώς είναι πιστός μουσουλμάνος, ενώ άφησε τους Τούρκους ελεύθερους να πιστεύουν εάν θέλουν στο κοσμικό κράτος.

Τώρα σχεδιάζει την Τουρκία του μέλλοντος, με σχέδια για τον Βόσπορο, τη μετατροπή της Πόλης σε διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, σχεδιάζει ατομικά εργοστάσια και ναυπηγεί αεροπλανοφόρο. Πριν από δέκα χρόνια η χώρα του ήταν σε κρίση, υπό διάλυση. Εκανε τα αντίθετα από όσα είπε το ΔΝΤ.

Αντί για απολύσεις και φορολογία, έκανε μείωση φόρων και ανάπτυξη. Εδωσε ρευστότητα σε μικρές επιχειρήσεις στην Ανατολία, οι οποίες μεγάλωσαν και έδωσαν άνθηση. Σήμερα υπάρχει φτώχεια, βεβαίως, ναι ανεργία, αλλά είναι τρίτη χώρα σε ρυθμό ανάπτυξης μετά την Κίνα και την Ινδία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, στην Τουρκία λένε ότι έφερε ήθος στην πολιτική ζωή της χώρας».

ΜΝΗΜΕΣ
Ο έρωτας για το ποδόσφαιρο και την Εμινέ

«Κάνατε τόσα χιλιόμετρα να έρθετε εδώ και θα σας αφήσουμε έτσι...», είπαν οι συνεργάτες του Ερντογάν στον συγγραφέα, που λίγο αργότερα είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί και να συζητήσει με συγγενείς του Ερντογάν στον τόπο καταγωγής του.

«Ηταν τιμή για εμένα, ο Ερντογάν δεν ανοίγει το σπίτι του εύκολα», λέει ο συγγραφέας. Θείοι, ξαδέλφια εξιστόρησαν μνήμες της οικογένειας γύρω από τη Ριζούντα, όπως έλεγαν το χωριό του κάποτε. Υστερα στην Πόλη, στη γειτονιά όπου έπαιζε μπάλα και ήθελε να γίνει ποδοσφαιριστής, κάποιοι φίλοι τον αποκαλούσαν «ιμάμη Μπεκενμπάουερ».

Ομως τελικά αρνήθηκε τη μεταγραφή στη Φενερμπαχτσέ. Ο πατέρας του επέμενε να σπουδάσει, «να γίνει άνθρωπος».

Κι ύστερα η πολιτική, τα δύσκολα χρόνια, όταν από δήμαρχος Κωνσταντινούπολης βρέθηκε τρεις φορές κρατούμενος. Ηταν και ο έρωτας με την Εμινέ βεβαίως και ο Ερντογάν ισορρόπησε την πολιτική με την οικογένεια.