ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Κορυφαίοι χωρίς κορυφή

Του ΚΩΣΤΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗ

Το ποιος άνθρωπος πάτησε πρώτος τη Σελήνη το ξέρουν όλοι. Το ποιος ανακάλυψε την τυπογραφία, επίσης. Αγνοεί κανείς γιατί έγραψε Ιστορία ο Κολόμβος; Τυχαίες αναφορές όπου οι απαντήσεις που δίνονται από ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, ιδεολογίας είναι ταυτόσημες. 

Τα πράγματα, για πρόσωπα και γεγονότα, γίνονται πιο σύνθετα (και ενδιαφέροντα) όταν οι γνώμες διίστανται, όταν με το πέρασμα του χρόνου οι απόψεις αλληλοαναιρούνται, εμπλουτίζονται και οι συζητήσεις γεννούν αμφισβητήσεις και νέα ερωτήματα. Η ασυμφωνία καθίσταται κανόνας, αλλά και κινητήρια δύναμη. Ενα απλοϊκό παράδειγμα. Οι Σεφέρης και Ελύτης είναι οι δύο νομπελίστες μας ποιητές, μαζικής αποδοχής στην εγχώρια αγορά, καθ’ ότι πολυτραγουδισμένοι· τεκμηριωμένα καταξιωμένοι κι εκτός συνόρων. Και 5-10 στίχους τους να έχεις αποστηθίσει, εντάσσεσαι στη χορεία των θαυμαστών τους χωρίς να εκπλήσσεις κανέναν. Ως «εναλλακτικός» εκλεκτός επιστρατεύεται διά πάσαν γνώμην σε δημόσιους διαλόγους και ο Καβάφης. Αλλά όταν ως απλός αναγνώστης προκρίνεις π.χ. τον Σολωμό και τον Κάλβο; Ας αφήσουμε τους ειδικούς στην αγωνία τους, μπας και καταφέρουν να απονείμουν τον τίτλο του κορυφαίου των κορυφαίων, απόπειρα άχαρη και μάλλον μάταιη. Η δική μας εκ βαθέων προσωπική επιλογή, σε όλα τα πράγματα, γίνεται ιδιωτική οδός και λογαριασμό αιτιολογικό δεν έχουμε να δώσουμε σε κανέναν. Κάποιοι, ας πούμε, δεν χορταίνουν να διαβάζουν και να ξαναδιαβάζουν τον Ομηρο, που είχε το δαιμόνιο να αφήσει τη φαντασία του καθενός να πλάθει την εικόνα της Ωραίας Ελένης.

Αλλά το διαγωνιστικό ρεπερτόριο δεν έχει τελειωμό, η δίψα για συγκρίσεις και αποφάνσεις μοιάζει με παιχνίδι που τους όρους υπαγορεύει η ανθρώπινη ζωτική ανάγκη να τελεσιδικήσει η κάθε γενιά, θεωρώντας εαυτήν αρμοδιότερη από την προηγούμενη...

Εμείς κρατάμε το καταπίστευμα ολάκερης της ιστορίας, λένε οι κατ’ επάγγελμα επαΐοντες, συμπληρώνοντας με άγχος λίστες επιφανών. Ποιος είναι διαχρονικά ο πιο σπουδαίος πολιτικός, ο μεγαλύτερος επιστήμονας, ο καλύτερος σκηνοθέτης, ο πρώτος των ηρώων, ο μέγιστος φιλόσοφος; 

Ο ανθρώπινος πολιτισμός με διπλωματία μεριμνά οι σχετικοί προβληματισμοί να επικεντρώνονται στην ανάδειξη του «καλύτερου». Δεν τίθεται προς διερεύνηση φερ’ ειπείν να καταδειχθεί ο πιο φαύλος πολιτικός, ο μεγαλύτερος σφαγέας των εποχών, ο πιο δειλός στρατηγός κ.ο.κ.

Αντιθέτως, και ευτυχώς, το παζλ φαιδρύνεται. Το τελευταίο διάστημα, ας πούμε, παγκοσμίως, μέσα στην κατρακύλα, άναψαν φωτιές για την απονομή σκήπτρων στον καλύτερο ποδοσφαιριστή όλων των εποχών. Ακούς ακόμα και νεαρές κυρίες και λιμοκοντόρους να σπαζοκεφαλιάζουν: Πελέ; Μαραντόνα; Μέσι; (Εφαγε η μαρμάγκα τον Κρόιφ, τον Μπεκενμπάουερ, τον Ντι Στέφανο, τον Μπεστ κ.ά.) 

Οποιοι ψηφίζουν, όποιον ψηφίζουν, συμφωνούν στο εξής: τέτοιος παίκτης δεν ξαναγεννιέται..