ΠΑΙΔΕΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Oι αρνούμενοι την αξιολόγηση Ελληνες εκπαιδευτικοί εργαζονται ΜΑΚΡΑΝ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ώρες από ΟΛΟΥΣ τους συναδέλφους τους στις χώρες του ΟΟΣΑ!

Γράφει ο Αποστόλης Δημητρόπουλος 

Διδάκτωρ της London School of Economics & Political Science σε θέματα εκπαίδευσης

Το μισθολογικό κόστος του συνόλου των (170.000 περίπου) εκπαιδευτικών προσεγγίζει το 1/3 του μισθολογικού κόστους του στενού δημόσιου τομέα. Ο μισθός όμως των εκπαιδευτικών έχει μειωθεί σε επίπεδα πολύ χαμηλά (650 ευρώ για τον νεοδιοριζόμενο, 950 ευρώ στα 10 χρόνια και 1.400 στα 35 χρόνια). Ταυτόχρονα, όμως, έως το 2009, σύμφωνα με τα διεθνή συγκριτικά στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι αναλογίες εκπαιδευτικών - μαθητών στην Ελλάδα ήταν οι μικρότερες στον κόσμο (1:10,1 στα δημοτικά, 1:7,5  στα γυμνάσια και στα λύκεια, έναντι 1:16 και 1:13 μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ και 1:14,4 και 1:11,7 των χωρών της ΕΕ, αντίστοιχα). Επιπλέον, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η αναλογία που προκύπτει αν διαιρέσει κανείς τον αριθμό των μαθητών με τον αριθμό των αιθουσών διδασκαλίας ήταν επίσης η καλύτερη στον ΟΟΣΑ (Ελλάδα 16,6 στα δημοτικά και 22 στα γυμνάσια έναντι μέσου όρου 21,3 και 24,9, αντίστοιχα, στις χώρες του ΟΟΣΑ). 

Οι αποχωρήσεις εκπαιδευτικών και ο περιορισμός των προσλήψεων τα δύο τελευταία χρόνια δεν έχουν αλλάξει δραματικά τα παραπάνω συγκριτικά δεδομένα. Ενώ η όποια πρόσφατη αύξηση του αριθμού των μαθητών στα δημόσια σχολεία, λόγω μείωσης όσων επιλέγουν τα ιδιωτικά, μάλλον αντισταθμίζεται από τη μείωση των αλλοδαπών που φεύγουν από τη χώρα. 

H εφετινή έκδοση του ΟΟΣΑ (Education at a glance 2012, διαθέσιμη εδώ) περιλαμβάνει νέα συγκριτικά στοιχεία που επιτρέπουν να αποτιμηθούν ακόμη καλύτερα τα παραπάνω δεδομένα. Δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα διδάσκουν τις λιγότερες ώρες στη διάρκεια του έτους από όλους τους συναδέλφους τους στις χώρες του ΟΟΣΑ!   

Συγκεκριμένα, οι δάσκαλοι διδάσκουν συνολικά κατ' έτος στην Ελλάδα 589 ώρες, στη Γερμανία 805, στη Γαλλία 918, στη Φινλανδία 680, στην Αγγλία 684, στον Καναδά 799, στην Ιρλανδία 915, στην Ολλανδία 930, στην Πορτογαλία 865, στην Ισπανία 880, στην Ιταλία 770, στις ΗΠΑ 1.097, μέσος όρος χωρών ΟΟΣΑ 782 ώρες, μέσος όρος χωρών ΕΕ 778 ώρες. Οι καθηγητές Γυμνασίου (Γ) και Λυκείου (Λ) σε Ελλάδα 415 ώρες, Γερμανία 756 (Γ), 713 (Λ), Γαλλία 646 (Γ), 632 (Λ), Φινλανδία 595 (Γ), 553 (Λ), Αγγλία 703, Καναδά 740 (Γ), 744 (Λ), Ιρλανδία 735, Ολλανδία 750, Πορτογαλία 761, Ισπανία 713 (Γ), 693 (Λ), Ιταλία 630, ΗΠΑ 1.068 (Γ), 1.051 (Λ), μέσος όρος χωρών ΟΟΣΑ 704 (Γ), 658 (Λ), μέσος όρος χωρών ΕΕ 671 (Γ) 635 (Λ). Η απόκλιση της Ελλάδας από τις άλλες χώρες είναι τόσο μεγάλη, που οι μεθοδολογικού χαρακτήρα επιφυλάξεις για τα στοιχεία αυτά δεν μπορούν να ανατρέψουν την εικόνα που αναδύεται.

Για να αποτιμηθούν πληρέστερα οι υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών και οι συνθήκες εργασίας τους στην Ελλάδα σε σχέση με εκείνες των άλλων χωρών θα πρέπει να ληφθεί επιπλέον υπόψη ότι ο διοικητικός φόρτος εργασίας των εκπαιδευτικών (συμμετοχή σε συνεδριάσεις, διοικητική εργασία στο σχολείο) είναι, οπωσδήποτε, συνάρτηση του βαθμού αποκέντρωσης των εκπαιδευτικών συστημάτων και του εύρους των αρμοδιοτήτων που έχει κάθε σχολική μονάδα. Η προαναφερθείσα έκδοση του ΟΟΣΑ δείχνει ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα παραμένει - χάριν και του άρθρου 16 του Συντάγματός μας! - το πλέον συγκεντρωτικό μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (με εξαίρεση το Λουξεμβούργο). Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα μόνο το 5% των αποφάσεων για τη λειτουργία τους λαμβάνονται στα σχολεία (το 78% λαμβάνονται από το υπουργείο, 12% την περιφέρεια και 5% τους δήμους). Ενδεικτικά ποσοστά σε άλλες χώρες είναι: Γερμανία 23%, Γαλλία 32%, Φινλανδία 100%, ΗΠΑ 22%, μέσος όρος χωρών ΟΟΣΑ 41%, μέσος όρος χωρών ΕΕ 46%.

Κοντολογίς, έχουμε σημαντικά περισσότερους εκπαιδευτικούς ανά μαθητή, ακόμη και από περισσότερο οικονομικά αναπτυγμένες χώρες, που διδάσκουν πολύ λιγότερες ώρες κατ' έτος από τους συναδέλφους τους διεθνώς, σε τάξεις με τους λιγότερους μαθητές, σε σχολεία με το λιγότερο διοικητικό φόρτο εργασίας, χωρίς καμία αξιολόγηση, ατομική ή του έργου των σχολείων, που διοικούνται από το πλέον συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα διεθνώς, στις εγγενείς διαχειριστικές αδυναμίες του οποίου οφείλονται σε μεγάλο βαθμό κενά και δυσλειτουργίες.

Χωρίς γενναίο εξορθολογισμό είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα επιτευχθεί η δημοσιονομική εξυγίανση, αλλά και πώς θα μπορέσουν να αυξηθούν και πάλι οι αμοιβές των εκπαιδευτικών, όταν η ελληνική οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει. Οσο νωρίτερα το καταλάβουμε τόσο καλύτερα για όλους.

ΥΓ: Για όσους ενδεχομένως αμφισβητούν, έτσι κι αλλιώς, την ανάγκη δημοσιονομικής εξυγίανσης αξίζει να επισημανθεί ότι τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν πως οι καθηγητές στην Αργεντινή (το 2010) διδάσκουν 1.368 ώρες τον χρόνο, περισσότερο από τις τριπλάσιες, δηλαδή, από τους έλληνες συναδέλφους τους! Με παραδειγματική, σίγουρα, αξιοπρέπεια!