ΤΟΥΡΚΙΑ: Το μετέωρο βήμα του Ταγίπ Ερντογάν

Της ΑΝΝΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Ενα λίφτινγκ προσώπου ετοιμάζεται να κάνει σήμερα στο 4ο μεγάλο του Συνέδριο στην Αγκυρα το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης: έπειτα από 12 χρόνια ζωής, εκ των οποίων τα 11 στην εξουσία, είναι επιβεβλημένο. Πόσω μάλλον ενόψει των τοπικών, προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών, που θα διεξαχθούν το 2013, το 2014 και το 2015 αντίστοιχα. Μόνο ένα(ς) δεν πρόκειται να αλλάξει: ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος θα επανεκλεγεί στην ηγεσία του κόμματος, ως ο μοναδικός υποψήφιος, για τέταρτη αλλά τελευταία λόγω του κομματικού κανονισμού φορά. 

 

Ο τούρκος Πρωθυπουργός δεν μετέβη στη Νέα Υόρκη για τη Σύνοδο του ΟΗΕ ώστε να λάβει μέρος στο Συνέδριο του AKP. Ελέγχει πλήρως το κόμμα του, αλλά έχει αρχίσει να χάνει τον έλεγχο σε δύο μεγάλα ζητήματα της Τουρκίας: το Συριακό και το Κουρδικό.

 

Λίγα μόνο 24ωρα πριν από το κομματικό Συνέδριο, ο Ερντογάν άρχισε να κάνει δηλώσεις οι οποίες ανέτρεπαν το πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας. «Είμαστε έτοιμοι να συνομιλήσουμε με το Ιμραλί», είπε εννοώντας ασφαλώς τον κούρδο ηγέτη Οτζαλάν, ο οποίος κρατείται στο τουρκικό νησί-φυλακή εδώ και μια δεκαετία. Οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες κυρίως από το μέτωπο των εθνικιστών, για τους οποίους ο Οτζαλάν είναι κόκκινο πανί. 

 

Τι είναι αυτό που έκανε τον Ταγίπ Ερντογάν να πετάξει αυτό το χαρτί στο τραπέζι, σε μια περίοδο που στοχεύει στις ψήφους των εθνικιστών προκειμένου να καταφέρει να αναρριχηθεί στην προεδρία του κράτους; 

 

Απάντηση δεν υπάρχει, μόνο εικασίες: ο Ερντογάν αισθάνθηκε παγιδευμένος ανάμεσα στο Συριακό και το Κουρδικό, γι' αυτό και πρέπει να κάνει μια μεγάλη κίνηση. Δεν μπορεί να έχει ταυτόχρονα και τα δύο μέτωπα ανοιχτά. To PKK έχει εξαπολύσει τους τελευταίους μήνες το μεγαλύτερο κύμα επιθέσεων των τελευταίων δέκα ετών. Και η Αγκυρα πιστεύει ότι αυτή η αυξημένη επιθετικότητα του PKK δεν είναι άσχετη με το Συριακό. Ηδη το PKK ελέγχει τα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία δημιουργώντας μια «Βόρεια Συρία» στο πρότυπο του Βόρειου Ιράκ, κάτι που προκαλεί νέα προβλήματα στην Αγκυρα.

Κάποιοι εκτιμούν πως ο Ερντογάν δεν έχει άλλη επιλογή από το να βρει τρόπο να βάλει φρένο στις επιθέσεις του PKK, γι' αυτό και επιλέγει να κάνει άνοιγμα προς τους Κούρδους και τον Οτζαλάν - ο οποίος φαίνεται διατεθειμένος να συνεργαστεί. Ηδη όλες οι πληροφορίες φέρουν τον Οτζαλάν να είναι δυσαρεστημένος με τη σκληρή διοίκηση του PKK στο Καντίλ του Βόρειου Ιράκ. Από τον Ιούνιο ο Οτζαλάν αρνείται να συναντηθεί ακόμη και με τους δικηγόρους του, θεωρώντας ότι μεταφέρουν αλλοιωμένα τα μηνύματά του. Την περασμένη εβδομάδα δέχτηκε να συναντηθεί μόνο με τον αδελφό του.

 

Οσο για το πώς θα χειριστεί ο Ερντογάν το Συριακό, οι απόψεις διίστανται. Από τη μια ο γνωστός τούρκος δημοσιογράφος Μεχμέτ Αλί Μπιράντ εκτιμά πως η Αγκυρα πατά τώρα λίγο φρένο στο Συριακό και στις πιέσεις της για αποχώρηση του Ασαντ. «Σαν να έχουμε μειώσει την ταχύτητα και κατ' εμέ η Τουρκία κάνει το σωστό». Η αλήθεια είναι ότι η Αγκυρα αισθάνεται πλέον ότι έχει ξοδέψει πολλά χρήματα γι' αυτόν τον σκοπό και δεν μπορεί να επωμισθεί άλλο το κόστος. Αρχικά προέβλεπε ότι το τέλος της εποχής Ασαντ ήταν θέμα μερικών εβδομάδων, όμως έπεσε έξω. Τώρα βλέπει τους συμμάχους της, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, να μην είναι διατεθειμένοι να κινηθούν αποτελεσματικά εναντίον του Ασαντ. 

 

Κάποιοι χαρακτηρίζουν την κατάσταση αυτή ως αποτέλεσμα της «αποτυχημένης εξωτερικής πολιτικής Νταβούτογλου». Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, η οποία λέει ότι η Αγκυρα δεν το έβαλε κάτω και ετοιμάζεται να καταστρώσει τώρα νέο σχέδιο από κοινού με τους «εχθρούς του Ασαντ» - ίσως ακόμη και στο πλαίσιο του αυριανού Συνεδρίου του AKP. Είναι αλήθεια πως ποτέ δεν μπορεί κανείς να ξέρει πότε ο Ταγίπ Ερντογάν θα βγάλει από το μανίκι του τον άσο. «Θα δείτε τι θα πω στο Συνέδριο, περιμένετε», έλεγε στις συνεντεύξεις του τις τελευταίες ημέρες.

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ 2023. 

 Στο 4ο Συνέδριο του AKP, στο οποίο θα συμμετάσχουν 30.000 σύνεδροι, ο τούρκος Πρωθυπουργός θα ανακοινώσει το Μανιφέστο του 2023, αναλύοντας τους στόχους του για τα επόμενα έντεκα χρόνια. Ο Ερντογάν προσέρχεται με 300 ονόματα στον χαρτοφύλακά του και από αυτά τα 50 θα εκλεγούν στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος. Δύο νέα ονόματα θεωρούνται σχεδόν βέβαιο ότι θα εκλεγούν επειδή το θέλει αυτός: είναι ο Νούμαν Κουρτουλούς, ο πρώην πρόεδρος του μετριοπαθούς ισλαμικού κόμματος HAS, ο οποίος εντάχθηκε πρόσφατα στο AKP, καθώς και ο Σουλεϊμάν Σοϊλού, πρώην πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος (DP). 

 

Ο Ερντογάν ελπίζει πως με τους «νεοσύλλεκτους» από το κεντροδεξιό και το συντηρητικό πολιτικό φάσμα το έρεισμα του κόμματός του μεταξύ των συντηρητικών ψηφοφόρων θα ισχυροποιηθεί. Τα μισά από τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής αναμένεται να ανανεωθούν. Σημαντικά ονόματα υπουργών της κυβέρνησης αναμένεται να προωθηθούν στην Κεντρική Επιτροπή καθώς εκτίνουν την τρίτη και αναγκαστικά τελευταία τους θητεία ως υπουργοί. 

 

Στέλεχος του κόμματος παρομοίαζε το AKP με την ποδοσφαιρική ομάδα Μπαρτσελόνα. «Θα πάρουμε αστέρια όπως ο Μέσι, αλλά δεν θα χαλάσουμε τη ραχοκοκαλιά της ομάδας. Κάποιοι νέοι θα περάσουν στην Α΄ Εθνική».