Τόλμη και όραμα

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ 

Του ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΤΡΙΒΙΖΑ

 

Η πιο αξιοπρόσεκτη σκηνή της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου δεν ήταν η δήθεν πτώση της βασίλισσας της Αγγλίας με αλεξίπτωτο, ούτε η εμφάνιση των κοσμαγάπητων μουσικών ειδώλων. Ηταν η είσοδος των τριακοσίων είκοσι νοσοκομειακών κρεβατιών. Ηταν η εμφάνιση των εξακοσίων σαράντα νοσοκόμων. Πάνω από όλα ήταν η παρουσία και συμμετοχή των παιδιών από το Sick Children Hospital της Great Οrmond Street, του γνωστότερου παιδικού νοσοκομείου στον κόσμο.

 

Ανάμεσα στους μικρούς ασθενείς που έλαβαν μέρος στην τελετή, συγκαταλέγονται η δεκάχρονη Λότι Πιν που συνεχίζει τη θεραπεία της για όγκο εγκεφάλου, ο δεκάχρονος Σίντνεϊ Μπερν που είχε υποβληθεί σε λαρυγγο-τραχειακή αποκατάσταση, ο εννιάχρονος Μάθιου Πάντερ που έκανε μεταμόσχευση καρδιάς και πνευμόνων και ο ενδεκάχρονος Αλεξ Πλανκ που επειδή έχει ανοιχτούς πόρους στο κολποκοιλιακό διάφραγμα έχει κάνει ήδη τρεις εγχειρήσεις και πρόκειται να ακολουθήσουν κι άλλες. Αυτοί είναι οι ήρωες που κανένα μετάλλιο δεν φτάνει για να τους ανταμείψει.

 

Ακόμα πιο συγκινητικός όμως ήταν ο συνδυασμός των εικόνων του παιδικού νοσοκομείου με εικόνες από το παραμύθι του «Πίτερ Παν» και την ανάγνωση του γνωστού αποσπάσματος («δύο λεπτά προτού σε πάρει ο ύπνος η Χώρα του Πουθενά είναι πραγματική») από τη συγγραφέα του Χάρι Πότερ, Τζ. Κ. Ρόουλινγκ.

 

Ισως πολλοί από το ένα δισεκατομμύριο θεατών που παρακολούθησαν την τελετή να μη γνώριζαν τη σχέση του συγκεκριμένου παραμυθιού με το συγκεκριμένο νοσοκομείο που την είσοδό του στο Λονδίνο κοσμεί ένα μπρούντζινο άγαλμα του Πίτερ Παν και μιας μικρής νεράιδας.

 

Ο συγγραφέα Τζέιμς Μάθιου Μπάρι, μία ξεχωριστή προσωπικότητα που αλληλογραφούσε με τον Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον στη Σαμόα και τον εξερευνητή Καπετάνιο Ρόμπερτ Σκοτ στην Ανταρκτική, προέτρεπε τον Αρθουρ Κόναν Ντόιλ να ολοκληρώσει την όπερα που έγραφε, έπαιζε κρίκετ με τον H. G. Wells, και είχε πείσει τον γείτονά του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο να παίξει σε ένα θεατρικό του έργο, παρότι δεν είχε δικά του, αγαπούσε τα παιδιά και είχε κληροδοτήσει τα συγγραφικά δικαιώματα του Πίτερ Παν στο νοσοκομείο της Great Ormond Street.

 

Για πενήντα χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα, λόγω της παγκόσμιας επιτυχίας του βιβλίου και των δεκάδων τηλεοπτικών και κινηματογραφικών μεταφορών του, οι εισπράξεις από τα πνευματικά δικαιώματα αποτελούσαν σημαντική πηγή ενίσχυσης του θεραπευτικού και ερευνητικού έργου του νοσοκομείου. 

 

Το 1987 όμως η περίοδος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα νομοθεσία, επρόκειτο να λήξει και το νοσοκομείο κινδύνευε να χάσει τη ζωτική αυτή πηγή εσόδων.

 

Τότε έγινε κάτι πρωτοποριακό. Κάτι σωτήριο:  

 

Ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Τζιμ Κάλαχαν, με την προτροπή της συζύγου του Οντρεϊ, σε μία από τις φωτεινές στιγμές της σταδιοδρομίας του είχε την τόλμη κόντρα σε διάφορα συμφέροντα (όπως της Disney*) να εισηγηθεί στο βρετανικό Κοινοβούλιο την ψήφιση νόμου, σύμφωνα με τον οποίο η διάρκεια των πνευματικών δικαιωμάτων του «Πίτερ Παν» θα συνεχιζόταν στο διηνεκές (in perpetuity).

 

Ετσι κι έγινε. Ετσι ψηφίστηκε ομόφωνα ο νέος νόμος. Ετσι το παραμύθι έδεσε με την πραγματικότητα. Ετσι ο Πίτερ Παν, το αιώνιο παιδί, εξακολουθεί να προσφέρει δώρα ανεκτίμητα στο ιστορικό νοσοκομείο. 

 

Η μικρή Λότι, ο Σίντνεϊ, ο Μάθιου, όλα τα παιδιά που είδαμε να χοροπηδάνε στα κρεβάτια με τις πιτζάμες τους στην τελετή της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων από αυτή τη νομοθεσία ακόμα και σήμερα ωφελούνται.

 

Μήπως στους δύσκολους καιρούς που περνάμε στη χώρα μας, κάτι μας διδάσκει το παράδειγμα αυτό τόλμης, καινοτομίας και οράματος;  

 

Μήπως θα πρέπει να ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο και όταν εκπνέει η περίοδος προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας των βιβλίων για τους κληρονόμους, τα ποσοστά των συγγραφικών δικαιωμάτων να αφιερώνονται από εκεί και πέρα σε παιδικά νοσοκομεία, ιδρύματα ή παρόμοιους σκοπούς, κάτι που και τον κρατικό προϋπολογισμό δεν θα επιβαρύνει και ανεκτίμητη βοήθεια θα προσφέρει;

 

Θα βρεθεί άραγε ένας τολμηρός πολιτικός να ακολουθήσει το παράδειγμα του Τζιμ Κάλαχαν και ένα άξιο Κοινοβούλιο με όραμα να ψηφήσει τον σχετικό νόμο; Ας το ελπίσουμε!

 

Στο μεταξύ, τα τριακόσια είκοσι ολοκαίνουρια νοσοκομειακά κρεβάτια που φωτίστηκαν ειδικά στην τελετή ώστε να σχηματίζουν φωσφορίζοντας τη λέξη «GOSH» (επιφώνημα ενθουσιασμού αλλά και τα αρχικά τού Great Ormond Street Hospital), συσκευασμένα από εθελοντές σε σαράντα μεγάλα κιβώτια, θα ταξιδέψουν σε λίγες ημέρες για να δωρηθούν στα νοσοκομεία Habis Burguiba και Hospital de Taouine της Τυνησίας.

 

Εχουμε όμως και εμείς ανάγκη από νοσοκομειακά κρεβάτια. Ο Πίτερ Παν μάς δείχνει τον τρόπο να τα αποκτήσουμε.

* Η πολυετής διαμάχη της Disney με το Great Ormond Street Hospital αξίζει να μελετηθεί ως ένα παράδειγμα εταιρικών συμφερόντων που έρχονται σε σύγκρουση με τα δικαιώματα φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Η ταινία του Τζορτζ Κιούκορ με την Οντρεϊ Χέπμπορν στον ρόλο του Πίτερ Παν και του σερ Λόρενς Ολίβιε στον ρόλο του πειρατή Κάπτεν Χουκ δεν γυρίστηκε ποτέ γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο.