ΣΥΡΙΑ: "Tο δίδυμο αδελφάκι του Ιράκ"

Του  Thomas L. Friedman / ΤΗΕ NEW YORK TIMES

Ελπίζω οι προσπάθειες των σύρων ανταρτών να ευοδωθούν και να υπερισχύσουν γρήγορα και χωρίς εξωτερική βοήθεια. Εύχομαι επίσης να αποδειχθούν οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις τόσο δημοκρατικές όσο ελπίζουμε. Οι πιθανότητες το σενάριο αυτό να γίνει πραγματικότητα όμως είναι ελάχιστες. Ο λόγος;  

H Συρία είναι το δίδυμο αδελφάκι του Ιράκ. Οι δύο χώρες έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά: πολλαπλές θρησκευτικές κοινότητες και μια μειοψηφική δικτατορία, ιδεολογικά προσκείμενη προς το κόμμα Μπάαθ που κυβερνά με σιδηρά πυγμή. Το μάθημα που λάβαμε από το Ιράκ είναι απλό: η παρουσία μιας άρτια εξοπλισμένης στρατιωτικά «μαίας» που όλοι φοβούνται και σέβονται είναι απαραίτητη για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος και τη διαχείριση της μετάβασης. Στην περίπτωση του Ιράκ αυτή η μαία ήταν η Αμερική. Το ένστικτό μου μού υποδεικνύει ότι η Συρία θα χρειαστεί μια αντίστοιχη μαία.

Οι επικριτές του Ομπάμα, οι οποίοι τον κατηγορούν για αδράνεια στο θέμα της Συρίας, κάνουν λάθος. Προσωπικά εξάλλου υποστηρίζω μια ενεργά παρεμβατική πολιτική στη Συρία από την πλευρά των ΗΠΑ, καθώς πιστεύω ότι είναι αδύνατον να βρεθεί μια αντίστοιχη «μαία» για τη Συρία, όπως στην περίπτωση του Ιράκ. Στη Μέση Ανατολή πολλές φορές η εναλλακτική λύση σε ένα κακό σενάριο είναι ένα χειρότερο. Η γενναιότητα των ανταρτών, που παλεύουν εναντίον ενός καθεστώτος το οποίο παίζει ένα παιχνίδι χωρίς κανόνες, προκαλεί δέος. Το καθεστώς Ασαντ σκόπιμα σκότωσε διαδηλωτές για να μετατρέψει τη διαμάχη σε θρησκευτικό σεχταριστικό πόλεμο μεταξύ της μειονότητας των αλεβιτών, στην οποία ανήκει ο Μπασάρ αλ Aσαντ, και των σουνιτών που αποτελούν την πλειονότητα στη χώρα.

Δύο ενδεχόμενα μπορούν να συμβάλουν στο να αποφευχθεί ένας εμφύλιος πόλεμος διαρκείας: 

Το πρώτο θα ήταν να επέμβουν οι ΗΠΑ, όπως συνέβη στο Ιράκ. Στην περίπτωση του Ιράκ, όμως, το καθεστώς του Σαντάμ κατέρρευσε μεν, αλλά εξαιτίας της αμερικανικής ανικανότητας και του χαρακτήρα της χώρας ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος. Παρ' όλα αυτά, η αμερικανική παρουσία σταμάτησε την εξάπλωση του εμφυλίου στις γειτονικές χώρες και στη συνέχεια οι ΗΠΑ διαμεσολάβησαν για την εγκαθίδρυση μιας συμμαχικής Αρχής. Ακόμα και σήμερα όμως το Ιράκ δεν είναι μια υγιής δημοκρατία. 

Η δεύτερη εναλλακτική θα ήταν η ενοποίηση των διαφόρων ομάδων τις αντιπολίτευσης σε ενιαίο μέτωπο. Αν η καινούργια αυτή συμμαχία προσέγγιζε τις θρησκευτικές μειονότητες των αλεβιτών και των χριστιανών, που υποστηρίζουν το καθεστώς Ασαντ από φόβο, θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη χαοτική Συρία τού σήμερα με μια δημοκρατική συμμαχία.

Η νίκη μιας σουνιτικής πλειοψηφίας ελλοχεύει όμως κινδύνους καθώς το 20% των Σύρων οι οποίοι στηρίζουν τον Ασαντ και είναι αλεβίτες ή χριστιανοί θα πανικοβληθούν. Παράλληλα, οι σουνίτες, οι οποίοι έχουν υποφέρει από τη βάρβαρη μεταχείριση που έχουν υποστεί στα χέρια του καθεστώτος Ασαντ, θα είναι δύσκολο να συμφιλιωθούν με την υπόλοιπη χώρα, ιδίως όταν κάθε ημέρα που περνά συνεχίζονται οι αιματοχυσίες. 

Χωρίς κάποιον εξωτερικό μεσάζοντα και χωρίς έναν σύρο Μαντέλα, η διαμάχη στη Συρία μπορεί να κρατήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.