Το τέλος της «λαολειχίας»

Toυ Θανάση Διαμαντόπουλου

Καθηγητή στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου

Το καθαρευουσιάνικο ρήμα «λείχω», που στη δημοτική σημαίνει «γλείφω», είναι κυρίως γνωστό από τη συμβολή του στη δημιουργία του δεύτερου συνθετικού λέξεως η οποία υποδηλώνει συνήθη σεξουαλική πράξη.

Αντίθετα, αυτό που θα μπορούσε να προσδιοριστεί ως «λαολειχία» υπήρξε ένα από τα πιο εμφανή χαρακτηριστικά της ιστορικοπολιτικής περιόδου που έμεινε γνωστή ως Μεταπολίτευση.

Ας μείνουμε, στο πρώτο και βασικότερο στοιχείο της πραγματικότητας που οικοδομήθηκε στα μεταδικτατορικά χρόνια.  

Δεδομένου πως διαχρονικά κυρίαρχο αίτημα της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού υπήρξε η απορρόφηση ενός τουλάχιστον μέλους κάθε οικογένειας στο Δημόσιο, στη συνέχεια δε η άνευ επίμοχθης προσφοράς εργασίας απρόσκοπτη μισθοδοσία από αυτό, αναπόφευκτο παρακολούθημα της μεταπολιτευτικής «λαολειχίας» υπήρξε αυτό που στην πραγματικότητα εξανδραπόδισε, πρόσφατα δε εξαθλίωσε, το παραγωγικό τμήμα του λαού, το οποίο όφειλε να συντηρεί τις στρατιές των εν λόγω αργόμισθων: οδηγηθήκαμε σε ακραία πολιτική ενδυνάμωση των κρατικοδίαιτων συνδικαλιστών, ειδικευμένων στην προστασία του «ιδανικού» τής άνευ εφίδρωσης άνετης και ασφαλούς διαβίωσης. Οι εν λόγω αναγορεύτηκαν σε ντε φάκτο συγκυβερνήτες της χώρας, απολαμβάνοντες τιμών, προνομίων αλλά και προοπτικών περίλαμπρης προσοδοφόρου πολιτικής σταδιοδρόμησης.

Εύλογα, επομένως, το μετά από ένα σημείο δυσβάστακτο κόστος αυτού του δομικού στοιχείου της Μεταπολίτευσης την οδήγησε στο σημερινό επονείδιστο τέλος. 

 Αν, όμως, το τέλος-κατάρρευση της Μεταπολίτευσης ήταν ήδη εγγεγραμμένο στις αρχές της, το ίδιο ακριβώς θα μπορούσε να λεχθεί και για την κυβέρνηση που συγκροτήθηκε το 2009 από τον Γιώργο Παπανδρέου. Μόνο που οι κύκλοι των κυβερνήσεων είναι πολύ πιο σύντομοι από αυτούς των ιστορικοπολιτικών περιόδων. 

Πράγματι, λοιπόν, το επίσης επονείδιστο τέλος και της κυβέρνησης του τρίτου των Παπανδρέου βρισκόταν ήδη στο ξεκίνημά της: στην αφελή και αστόχαστη συνέχιση τότε των παροχών, στη συμπερίληψη στο κυβερνητικό σχήμα κάποιων ανεκδιήγητων κυριών, οι οποίες θεωρούσαν «ευγενές άθλημα» να ανθίστανται σε κάθε δημοσιονομική περιστολή και σε κάθε εξυγιαντική παρότρυνση των ξένων εταίρων ή δανειστών μας, αλλά και στη διατήρηση στην Κοινοβουλευτική Ομάδα ενός απίστευτου παλαιοπασοκικού τύπου, που ρωτούσε κάθε κυβερνητικό παράγοντα προτιθέμενο να αντισταθεί στη διαιώνιση της χαζοχαρούμενης δημοσιονομίας: «Ξέρετε σε ποια κυβέρνηση είστε, κύριε;»

Η παταγώδης, ωστόσο, κατάρρευση του συστήματος της Μεταπολίτευσης και του κόμματος που κατεξοχήν εξέφρασε αυτό το σύστημα, δημιουργεί σήμερα πολιτικό κενό, το οποίο πρέπει να καλυφθεί. Η «αντισυνδικαλιστική» κίνηση των τριών υπουργών Διαμαντοπούλου - Λοβέρδου - Ραγκούση, εκ των πραγμάτων εμπεριέχουσα το σπέρμα ενός μελλοντικού πολιτικού σχήματος, ασφαλώς και κινείται προς την κατεύθυνση αυτή. Η πολιτική ολοκλήρωση της πρωτοβουλίας τους είναι, όμως, λογικό να συνυπάρξει με εκδήλωση αντίστοιχης πρωτοβουλίας και στο άλλο ημισφαίριο του πολιτικού μας συστήματος, από όσους και εκεί αρνούνται την ανεύθυνη και ανέξοδη εθελοτύφλωση (αυτοί, όπως λέγεται, είναι ο Αρης Σπηλιωτόπουλος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Κωστής Χατζηδάκης, ίσως ο Νίκος Δένδιας κ.λπ.).

Αν τα δύο αυτά πιθανά μελλοντικά σχήματα κινηθούν παράλληλα, η Μεταπολίτευση θα έχει τελειώσει, γιατί θα έχει ολοσχερώς καταρρεύσει το κυρίαρχο κομματικό σύστημα στο οποίο αυτή στηρίχτηκε. Αν, αντίθετα, κινηθούν συγκλινόντως, η Μεταπολίτευση θα έχει τελειώσει, γιατί θα έχει ολοσχερώς καταρρεύσει η κυρίαρχη ιδεολογική βάση πάνω στην οποία αυτή οικοδομήθηκε και αναπαρήχθη. Σε κάθε περίπτωση, η λιγότερο πρωτότυπη διαπίστωση που μπορεί να γίνει στις ημέρες μας είναι ότι ζούμε σε μια φάση μετάβασης και βιώνουμε τις ωδίνες της γέννησης του νέου.

(ΟΧΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ) ΑΣΧΕΤΟ ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ. Η «εναλλακτική» εκδοχή της Μεταπολίτευσης που είναι η «ηγερία του φιλολαϊκού» Κυρία Λιάνα Κανέλλη, στις αναρίθμητες τηλεοπτικές της εμφανίσεις - οι οποίες κάνουν αρκετούς εχέφρονες Ελληνες να συνειδητοποιούν πόσο ευμενής υπήρξε η Ιστορία με την πατρίδα μας κατά τη δεκαετία του 1940 - διερωτάται συχνά πότε έγινε δημοψήφισμα στη χώρα μας, ώστε «να πάρει επιτέλους ο λαός τις τύχες του στα χέρια του».  

Ας μου επιτραπεί να της υπενθυμίσω μία τουλάχιστον φορά, όχι πολύ πρόσφατη, είναι αλήθεια, αλλά ωστόσο εξαιρετικά χαρακτηριστική ως προς τις πιθανές επιπτώσεις αυτής της μεθόδου έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας: στα τέλη του 1920, με τεράστια ανόθευτη πλειοψηφία και ενθουσιασμό απροσμέτρητο ο ελληνικός λαός αποφάσισε δημοψηφισματικά την επάνοδο στον θρόνο του γερμανόφιλου βασιλιά Κωνσταντίνου, παρά τις έγκαιρες προειδοποιήσεις των δυνάμεων που είχαν κερδίσει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.  

Ηταν αδιαφιλονίκητα μια αντιδυτική και «αντιστασιακή» ψήφος και στάση, από αυτές που λατρεύει η Κυρία Κανέλλη. Οι συνέπειές της φάνηκαν ενάμιση χρόνο αργότερα, με τη Μικρασιατική Καταστροφή στα τέλη του καλοκαιριού του 1922…