Η άλλη διάσταση

Του ΠΑΝΟΥ ΤΣΟΥΜΑ

Δεν ισχύει μόνο για τη Βαλκανική Ελλάδα αλλά και για τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της: «Είδαμε το τυρί, δεν είδαμε τη φάκα»! Η ανάπτυξη χωρίς όρια ήταν το «τυρί» και η «φάκα» αυτό που μόλις ξεκίνησε και, τόσο διεθνώς όσο και εγχώρια, αντιμετωπίζεται με περισσή ελαφρότητα.

Τι είναι αυτό που ξεκίνησε, πόσο θα κρατήσει και πού θα καταλήξει κανένας δεν μπορεί να το πει με ακρίβεια, όμως η γενική αρχή μπορεί με σιγουριά να διατυπωθεί.

Η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση ήταν το ανώτερο στάδιο μιας πορείας της ανθρωπότητας, η οποία άρχισε ήδη να μετράει ανάποδα.

Κάποιοι πρόλαβαν να φτάσουν στην κορυφή, κάποιοι δεν πρόλαβαν, όμως αυτό λίγη σημασία έχει τώρα πια.

Εκείνο που προέχει τώρα είναι να περιοριστούν, αν είναι δυνατόν, τα χειρότερα της πτώσης, οι συνέπειες της οποίας θα είναι χωρίς προηγούμενο.

Δεν έρχεται αυτή τη φορά το τέλος μιας αυτοκρατορίας ή ενός συστήματος διακυβέρνησης. Ερχεται το τέλος μιας αντίληψης που έχει ο άνθρωπος για τα πράγματα από την εποχή του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, του Επιμηθέα και της Πανδώρας.

Στο πέρασμα των αιώνων η αντίληψη αυτή υπηρετήθηκε από διάφορα συστήματα κοινωνικής και κρατικής οργάνωσης, ο πυρήνας της όμως, που ήταν η συνεχής επέκταση και η ακόρεστη επιθυμία πρόσκτησης υλικών αγαθών τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο, παρέμεινε αναλλοίωτος.

Εχει, από αυτή την άποψη, και οντολογικό χαρακτήρα η κρίση, της οποίας τα προεόρτια βιώνουμε. Δεν είναι δηλαδή μόνο κρίση συστημική, του καπιταλισμού και της σοσιαλκομμουνιστικής του εκδοχής, είναι πρωτίστως κρίση ανθρωπολογική.

Φυσικά η μεγάλη μάζα των ανθρώπων, που παλεύει για την επιβίωση, δεν μπορεί να δει αυτή τη διάσταση, ούτε βεβαίως και να ασχοληθεί.

Οι κάθε είδους ηγεσίες είναι που θα έπρεπε να βλέπουν, να ασχολούνται και αναλόγως να καθοδηγούν, να σχεδιάζουν και να προλαμβάνουν. Ξέρουν κάτι παραπάνω, υποτίθεται, διαβάζουν, συζητάνε με διανοητές, ερευνούν το χθες και εργάζονται προνοητικά για το αύριο.

Η πράξη, δυστυχώς, το εντελώς αντίθετο επιβεβαιώνει.

Ανθρωποι χωρίς περιεχόμενο, χωρίς επίγνωση, χωρίς διαχρονική αίσθηση του κόσμου, ιδιώτες με περικεφαλαία, βρίσκονται στις ηγεσίες κι αυτό κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα. Προσθέτει βάρος στην κρίση, δίνει μεγαλύτερη ταχύτητα στην πτώση, καθιστά την αίσθηση ζόφου για το μέλλον περισσότερο σκοτεινή και αβυσσαλέα.

Σαν τόπος η Ελλάδα γέννησε τον πολιτισμό, που υπήρξε λίθος ακρογωνιαίος για το πέρασμα από τη φεουδαρχία στην αστικοποίηση. Ουραγός της αστικοποίησης και της μεταμοντέρνας εκδοχής της, το νεότερο ελληνικό κράτος βρίσκεται τώρα σε θέση προμετωπίδας της πτώσης. Υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να ανιχνεύσει το καινούργιο που έχει ανάγκη ο κόσμος, όμως με τις υπάρχουσες ηγεσίες αυτό αποκλείεται.

Οι συγκεκριμένες ηγεσίες -δυστυχώς όχι μόνο οι πολιτικές- μόνο θέση στον πάτο της κόλασης είναι ικανές να εξασφαλίσουν στο... «προτεκτοράτο του Ναβαρίνου»!