Ο σιδηρούς νόμος της οικονομίας

Tου Πασχου Mανδραβελη

Σεβάσμιος καθηγητής της οικονομικής έλεγε στους φοιτητές του τη δεκαετία του ’80: «Μην μπερδεύεστε με τις περίτεχνες εξισώσεις και τις περιττές φιοριτούρες στην οικονομική επιστήμη. Η οικονομία είναι κατ’ ουσία μια εξίσωση: παραγωγή ίσον κατανάλωση συν επένδυση. Ολα τ’ άλλα -ισοζύγια, δάνεια τόκοι, αποδόσεις κεφαλαίου, μοχλεύσεις κ.λπ.- είναι το εποικοδόμημα. Χρήσιμα για την απασχόληση των οικονομολόγων, αλλά στο τέλος της ημέρας θα βρείτε τον σιδηρούν νόμο της οικονομίας. Τα έσοδα πρέπει να ισούνται με τα έξοδα».

Αυτή την απλή εξίσωση την ξέρει ατομικά κάθε νοικοκύρης. 

Ομως πολλοί -υπουργοί βουλευτές, συνδικαλιστές, δημοσιογράφοι κ.λπ.- υπονοούν ότι δεν λειτουργεί σε συλλογικό επίπεδο. Διακινούν διάφορες φαντασιοκοπίες ότι όσα περισσότερα λεφτά σκορπάει το κράτος, τόσα περισσότερα λεφτά θα έχει. Οτι στο τέλος του κρατικού ουράνιου τόξου υπάρχει ένα πιθάρι με χρυσό που το ονομάζουν ανάπτυξη. Φέρνουν δε ως τεκμήριο το γεγονός ότι τη χρονιά των περικοπών η οικονομία παρουσίασε ύφεση 4,5%.

Αυτό το επιχείρημα μοιάζει με τον αφορισμό του Μαρκ Τουέιν που έλεγε «το κρεβάτι είναι το πιο επικίνδυνο μέρος του κόσμου. Το 90% των ανθρώπων πεθαίνει εκεί». Δεν στέκει διότι και το 2009 που το κράτος σκόρπισε άπειρα λεφτά (36 δισ. περισσότερα απ’ όσα εισέπραξε) πάλι ύφεση είχαμε. Αρα ακόμη και η διαδικασία τεχνητού φουσκώματος της οικονομίας, διά του κράτους, είχε φτάσει στα όριά της. Οταν το κράτος πληρώνει τους πάντες δεν έχεις ανάπτυξη. Εχεις κάτι σε ΕΣΣΔ, η οποία κάποια στιγμή καταρρέει. Τόσο απλά...

Το «τέλος της ημέρας», όταν δηλαδή έπρεπε να εφαρμοστεί ο σιδηρούς νόμος της οικονομίας, ήρθε για την Ελλάδα τον Μάιο του 2009. Τότε τα έσοδα έπρεπε να εξισωθούν με τα έξοδα. Αποφύγαμε τον πέλεκυ του σιδηρού νόμου με τις -όπως θα έλεγε και ο σεβάσμιος καθηγητής- «φιοριτούρες» του Μνημονίου. Τα 110 δισ. που πήραμε είναι είτε επιμήκυνση του χρέους είτε αναβολή της χρεοκοπίας. Θα λειτουργήσουν ως «επιμήκυνση» αν στο μεταξύ περικόψουμε τα έξοδα στο επίπεδο των εσόδων. Θα αποδειχθούν «αναβολή της χρεοκοπίας» αν δεν το κάνουμε.

Δυστυχώς, όμως κανείς δεν θέλει να το κάνει. Ούτε οι κυβερνητικοί ούτε οι αντιπολιτευόμενοι. Ούτε οι συνδικαλιστές ούτε οι δημοσιογράφοι που χαρακτηρίζουν κάθε μέτρο περικοπής δαπανών ως «επώδυνο». Γενικώς, αυτή η χώρα απαρτίζεται από «φίλους του λαού», οι οποίοι είναι πάντα διαθέσιμοι να ξοδέψουν τα λεφτά του λαού χωρίς δεύτερη κουβέντα. Δεν θέλουν συγχωνεύσεις σχολείων, αντιδρούν στο κλείσιμο των στρατοπέδων, δεν θέλουν περικοπές των εξωτικών επιδομάτων, φοβούνται το άνοιγμα των επαγγελμάτων. Περιμένουν κάτι μαγικό να μάς συμβεί -τώρα το λέμε «ανάπτυξη»- που να μας βγάλει από το τέλμα, ενώ εμείς είμαστε αραχτοί και προσοδούχοι.

Το πρόβλημα είναι ότι θεωρούμε την ανάπτυξη κάτι σαν λαχείο. Οτι με κάποιον μαγικό τρόπο θα πέσουν λεφτά από τον ουρανό κι εμείς θα «αναπτυχθούμε» κυκλοφορώντας τα μεταξύ μας. Ετσι συνηθίσαμε όλα τα χρόνια, αυτά μάς λένε και διάφοροι υψηλά αμειβόμενοι ταγοί του έθνους. Αυτό πιστεύουν και διάφοροι υπουργοί, οι οποίοι αντί να συμμαζεύουν τον αχανή δημόσιο τομέα, αναπτύσσουν περίεργες αναπτυξιακές θεωρίες και διαφόρων τύπων ευαισθησίες. Δεν κατανοούν ότι ο σιδηρούς νόμος της οικονομίας θα δουλέψει έτσι κι αλλιώς και ότι η χρεοκοπία είναι μέρος του. Αν χρεοκοπήσουμε τα έξοδα θα εξισωθούν με τα έσοδα. Αναγκαστικώς και βιαίως...