Βαλκάνια: Οι Οθωμανοί ξανάρχονται

Του ΤΑΣΟΥ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ

Ιδιαίτερα δραστήρια εμφανίζεται τον τελευταίο χρόνο η Τουρκία στο χώρο των Βαλκανίων, όπου εκτός της πολιτικής επιθυμεί να αυξήσει και την οικονομική της επιρροή, εκμεταλλευόμενη αφ' ενός τη δική της ανάπτυξη αλλά και το γεγονός ότι άλλοι ανταγωνιστές της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, βρίσκονται λόγω της κρίσης σε φάση συρρίκνωσης των ξένων επενδύσεών τους.

Ευνοϊκό πλαίσιο για τις κινήσεις αυτές αποτελούν τόσο οι συμφωνίες «ελεύθερου εμπορίου» που υπέγραψε η Αγκυρα με δέκα βαλκανικές χώρες (πλην του Κοσόβου), όσο και οι διαδικασίες ανάπτυξης και ιδιωτικοποιήσεων στις χώρες αυτές, που λειτουργούν ως μαγνήτης για τις επενδύσεις. Σημαντικότεροι τομείς ενδιαφέροντος είναι οι υποδομές, όπως δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια, τηλεπικοινωνίες και κατασκευές, αλλά και οι τράπεζες και τα ορυκτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2000 ο όγκος του εξωτερικού εμπορίου της Τουρκίας με τα Βαλκάνια βρισκόταν στα 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2009 έφθασε περίπου τα 20.

Πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Ν. Γκρούεφσκι, ανακοίνωσε ότι η τουρκική TAV μετά το αεροδρόμιο των Σκοπίων ανέλαβε την ανακατασκευή και του αεροδρομίου της Αχρίδας. Θα εκμεταλλεύεται και τα δύο για 20 χρόνια, ενώ θα κατασκευάσει και ένα τρίτο στο Στιπ. Παράλληλα στη χώρα (όπου ζουν 80.000 τουρκογενείς και στη Βουλή υπάρχουν δύο κόμματα της τουρκικής μειονότητας), τουρκικές τράπεζες ανοίγουν 40 νέα υποκαταστήματα, ενώ σημαντικές είναι οι επενδύσεις στον τουρισμό.

Στην Αλβανία, με τουρκική χρηματοδότηση εκσυγχρονίστηκε η βάση υποβρυχίων στο Δυρράχιο και ανακατασκευάζεται ο ναύσταθμος στον Αυλώνα, με την Τουρκία να αποκτά δικαίωμα παραμονής τουρκικών πολεμικών πλοίων στα αλβανικά λιμάνια. Σημαντικά ποσοστά διατηρεί η τουρκική εταιρεία Calik στην κινητή και σταθερή τηλεφωνία της χώρας, αλλά και στη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα, την ΒΚΤ. Τέλος, τουρκικών συμφερόντων είναι και η εταιρεία που θα κατασκευάσει το δρόμο που θα ενώνει την Αλβανία με το Κόσοβο, αξίας 700 εκατομμυρίων δολαρίων.

Στο γειτονικό Κόσοβο η τουρκική εταιρεία Limak ανέλαβε την εκμετάλλευση του αεροδρομίου της Πρίστινας, με την υποχρέωση να επενδύσει 80 εκατομμύρια ευρώ σε υποδομές. Τουρκικά κεφάλαια διεκδικούν την απόκτηση της Kosovo Energy Corporation, αλλά και των κρατικών ταχυδρομείων.

Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (χώρα με τις μεγαλύτερες τουρκικές επενδύσεις και με το σημαντικότερο μουσουλμανικό στοιχείο) πριν από ενάμιση χρόνο η Τουρκία εξαγόρασε το 49% της εθνικής αεροπορικής εταιρείας Β&Η Airlines.

Ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει η Αγκυρα για την εξαγορά και του σερβικού εθνικού αερομεταφορέα, της JAT Airways, ενώ τουρκικό κονσόρτσιουμ ανέλαβε την κατασκευή του μήκους περίπου 500 χιλιομέτρων δρόμου που συνδέει τη Σερβία με το Μαυροβούνιο. Πρόκειται για μια διαδρομή μέσα από περιοχές με μεγάλο μουσουλμανικό πληθυσμό.

Συμφωνία τουριστικής συνεργασίας υπεγράφη με το Μαυροβούνιο, ενώ στη Βουλγαρία (με επίσης μουσουλμανική μειονότητα), δραστηριοποιούνται περί τις 2.500 τουρκικές επιχειρήσεις.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για επενδύσεις κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα έχουν εκφράσει δεκάδες τούρκοι επιχειρηματίες μέσω των επιμελητηρίων τους, ενώ ήδη δραστηριοποιείται η τράπεζα Ziraat.

Ο συντονισμός των επενδυτικών σχεδίων γίνεται σε κεντρικό επίπεδο από ειδική «ομάδα εργασίας βαλκανικών χωρών» που λειτουργεί στο πλαίσιο του υφυπουργείου Εξωτερικού Εμπορίου εδώ και ένα χρόνο και η οποία διοργανώνει συχνά επιχειρηματικά φόρουμ. Ηδη τα περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια άμεσων επενδύσεων στα Βαλκάνια αντιπροσωπεύουν το 16% των επενδύσεων στο εξωτερικό, με διαρκώς αυξητική τάση.

Οπως συχνά τονίζουν τούρκοι αξιωματούχοι, τα Βαλκάνια περιλαμβάνονται στον ευρύτερο ζωτικό χώρο (οικονομικό και πολιτικό) της Τουρκίας, αποτελώντας παράλληλα μια δίοδο προς την Ε.Ε. αλλά και μέσο προσεταιρισμού των κυβερνήσεων της περιοχής. «Η περιοχή αποτελεί βασική προτεραιότητα της εξωτερικής μας πολιτικής» δήλωσε πρόσφατα ο σύμβουλος του Τ. Ερντογάν, Γκ. Ραμαζάνογλου. 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ