Μια καρδιά στην τηλεόραση

Γράφει η ΡΙΚΑ ΒΑΓΙΑΝΗ

Το παιδάκι δεν σωζόταν. Ηρθαν οι γονείς του με την ψυχή στο στόμα να «βγουν στην τηλεόραση»... Το ξέραμε πως το αγόρι ήταν φευγάτο. Τι να λέγαμε, όμως, στη μάνα και στον πατέρα που ήρθαν οπλισμένοι μοναχά με την απελπισία τους κι ένα ματσάκι ιδρωμένες φωτογραφίες. «Να βρεθεί, έστω και στο παραπέντε, μία καρδιά για το παιδάκι μας».

Θυμάμαι την απάντηση που πήρα στην τυπική, προβλέψιμη ερώτηση «πόσο καιρό είστε στη λίστα». «Δύο χρόνια, τέσσερις μήνες, μία εβδομάδα και τρεις ημέρες», μου απάντησε ο πατέρας με σιγουριά, έτοιμος να απαριθμήσει ακόμα και τα δευτερόλεπτα της αναμονής. Θυμάμαι τα λόγια της μητέρας που έλεγε ότι ακόμα κι αν «δεν έβρισκαν καρδιά στην τηλεόραση» ίσως κάποιος να επηρεαστεί, να δεχτεί να μεταμοσχευτούν τα όργανα του οικείου του προσώπου, βγάζοντας στο μέλλον μια άλλη μάνα από την ίδια θέση. Οι δωρητές οργάνων είναι πολύ λίγοι στην Ελλάδα.

Στη συζήτηση εκείνη έμαθα για τη λεγόμενη «πολιτική εξαίρεσης». Πρόκειται για ένα εθνικό σύστημα δωρεάς οργάνων που θεωρεί τους πολίτες μιας χώρας «υποχρεωτικώς δωρητές», εκτός αν οι ίδιοι ζητήσουν, με γραπτή δήλωσή τους, να εξαιρεθούν. Τέτοια πολιτική εφαρμόζεται, λόγου χάρη, στην Ισπανία (για να αναφέρω μια μεσογειακή χώρα, με έντονες κοινωνικές ομοιότητες με την Ελλάδα). Το «ισπανικό μοντέλο» δωρεάς οργάνων έχει θεωρηθεί παγκοσμίως επιτυχημένο και αρκετές χώρες το αντιγράφουν ή συζητούν άμεσα να το αντιγράψουν, ολοκληρωτικά ή εν μέρει.

Δεν ξέρω αν τελικώς θα ισχύσει η πρόταση για να περάσουμε και στη χώρα μας από την εθελοντική στην υποχρεωτική (πλην αυτο-εξαίρεσης) δωρεά οργάνων. Προσωπικά θα το χειροκροτούσα με όλη τη δύναμη της ψυχής μου. Ξέρω, όμως, ότι η «υπόθεση όργανα» είναι σύνθετη, έχει να κάνει με τις προσωπικές πεποιθήσεις του καθένα μας. Υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης, προκαταλήψεις και ταμπού. Αυτά, ως προς τη δωρεά, βεβαίως.

Γιατί όταν βρεθούμε στην απέναντι όχθη, στην πλευρά της ανάγκης, η οπτική γωνία αλλάζει τραγικά: τότε «ξεπερνάμε» όλα μας τα ταμπού, όλα τα κενά ενημέρωσης και ψάχνουμε «μία καρδιά για το παιδί», ένα νεφρό για μας, έναν πνεύμονα για το ταίρι μας. Τότε που οι όποιες «πεποιθήσεις » εξατμίζονται μπροστά στην ανάγκη να σωθεί ο άνθρωπός μας. Ψάχνουμε οπουδήπτε, ακόμα και στην τηλεόραση.

(Η εκπομπή εκείνη δεν παίχτηκε ποτέ, από σεβασμό στο πένθος των γονιών. Το αγοράκι τους δεν έζησε ούτε μέχρι την ημέρα της προγραμματισμένης προβολής, δύο εικοσιτετράωρα μετά τη μαγνητοσκόπηση.)