Ρεπορταζ της
«ΖΟΥΜΕ ΜΕΣΑ στην υποκρισία» μας λέει ο «Φαρζάντ», ένας 25χρονος Ιρανός που συναντήσαμε στην Τεχεράνη την προπερασμένη εβδομάδα, λίγο προτού ξεσπάσουν οι πρόσφατες αιματηρές φοιτητικές ταραχές. «Ο,τι κάνουμε εκτός σπιτιού είναι ψεύτικο. Παριστάνουμε ότι προσευχόμαστε αλλά δεν πιστεύουμε.Προετοιμάζουμε νέα εξέγερση, αν και η κατάσταση σήμερα δεν είναι ευνοϊκή».
Δεν είναι όμως αυτό το πραγματικό του όνομα, δεν μας το δίνει γιατί φοβάται για τη ζωή του. Μετά τις διαδηλώσεις στο Ιράν το 2009, αλλά και τις πρόσφατες εξεγέρσεις στην Τυνησία, στην Αίγυπτο, στην Υεμένη, ακόμη και στη Λιβύη, οι εκτελέσεις αντιφρονούντων έχουν πολλαπλασιαστεί. Οι αντιφρονούντες ονειρεύονται να γίνει το ισλαμιστικό Ιράν Αίγυπτος. Την ίδια ώρα που τα αυταρχικά αραβικά καθεστώτα φοβούνται να μη γίνουν.... Ιράν.
Ο «Φαρζάντ» συμμετείχε στις περυσινές κινητοποιήσεις που άφησαν πίσω τους δεκάδες νεκρούς. «Τότε πιστέψαμε ότι κάτι μπορούσε να γίνει, όμως άρχισαν να μας τρομοκρατούν» λέει. Οι εφημερίδες των μεταρρυθμιστών έχουν κλείσει, το Ιnternet είναι γεμάτο φίλτρα που απαγορεύουν την πρόσβαση των πολλών στο Facebook.
Ο «Φαρζάντ» και οι σύντροφοί του δεν πτοούνται. «Συνδεόμαστε με έναν σέρβερ στις ΗΠΑ,πληρώνουμε συνδρομή και μέσω αυτού μπαίνουμε όπου θέλουμε». Ο ίδιος βλέπει και δορυφορική τηλεόραση. «Η αστυνομία έχει πάψει να ελέγχει τις ταράτσες των σπιτιών για δορυφορικά πιάτα» λέει. Φοιτητής στις διαδηλώσεις του 2009, σήμερα φιλοδοξεί να κάνει μεταπτυχιακά στη Μαλαισία και περιμένει τη «σπίθα» που θα πυροδοτήσει την εξέγερση. «Το Ιράν είναι ένα καζάνι που βράζει» μας λέει. Το καθεστώς από την αρχή των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο βρίσκεται σε στάση επιφυλακής. Παράλληλα, χαλαρώνει ορισμένες βαλβίδες, προφανώς όσες θεωρεί πιο ακίνδυνες. «Η θρησκευτική αστυνομία,τουλάχιστον στην Τεχεράνη και στις μεγάλες πόλεις, δεν σταματάει συχνά στον δρόμο τα ζευγάρια για να ελέγξει αν είναι παντρεμένοι ή πρώτου βαθμού συγγενείς». Τον «Φαρζάντ» τον συνέλαβαν στην Ταμπρίζ, πόλη του Βορρά, επειδή περπατούσε στον δρόμο με μια κοπέλα. Πήγαν στο τμήμα για εξακρίβωση, υποστήριξαν ότι ήταν αρραβωνιασμέ- νοι. «Και το αποδείξαμε προσκομίζοντας ένα πλαστό έγγραφο αρραβώνων...» λέει γελώντας.
Στο Ιράν η ανεργία έχει αυξηθεί και οι τιμές αγαθών και υπηρεσιών έχουν εκτοξευθεί. Την τελευταία φορά που επισκεφθήκα- με τη χώρα, πριν από επτά χρόνια, ήταν απίστευτα φθηνή. Σήμερα βλέπουμε τιμές Αθήνας. Η Τεχεράνη, που βρίσκεται σε υψόμετρο, είναι χιονισμένη. Οι εσωτερικοί χώροι όμως θερμαίνονται στο φουλ. Για πόσο ακόμη; Η κυβέρνηση μόλις έκοψε τις επιδοτήσεις στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο και η τιμή τους αυξήθηκε. Η πυρηνική ενέργεια θα έδινε μια λύση, όμως ο «Φαρζάντ» πιστεύει τη «δυτική» εκδοχή: «Η κυβέρνηση θέλει πυρηνικά όπλα για λόγους γοήτρου.Δεν το κάνει για τον λαό».
Εν αναμονή της επανάστασης που δεν έρχεται, ο 25χρονος «ξεδίνει» στο εξωτερικό. «Είμαστε ελεύθεροι να ταξιδεύουμε όπου θέλουμε, εκτός από το Ισραήλ αν το επισκεφθούμε αντιμετωπίζουμε ποινή θανάτου». Ο ίδιος δηλώνει φιλοαμερικανός, αν μη τι άλλο «επειδή συνέχεια επαναλαμβάνει η κυβέρνησή μας πόσο σατανικές είναι οι ΗΠΑ».
Φιλοαμερικανός δηλώνει και ο «Μοχάμεντ», 26 ετών. Τον συναντήσαμε κοντά στο παζάρι, στο κέντρο της Τεχεράνης. «Οχι, δεν είμαι Ιρανός του εξωτερικού» λέει με άψογη αμερικανική προφορά. «Από μικρός είχα μανία με οτιδήποτε αμερικανικό». Είναι καθηγητής Αγγλικών, επάγγελμα με μεγάλη ζήτηση.
«Η κυβέρνησή μας είναι η πιο θρησκόληπτη, δεισιδαίμων,διεφθαρμέ- νη και υποκριτική στον κόσμο».
«Δεν φοβάσαι να εκφράζεσαι τόσο ανοιχτά;» τον ρωτάμε. «Αισθάνομαι πιο ελεύθερος επειδή μιλώ στα αγγλικά» απαντά. Δεν δέχεται όμως να φωτογραφηθεί. Στην ιρανική νομοθεσία ισχύει ακόμη η ποινή θανάτου αν κάποιος μιλήσει σε ξένους- αν και στην πράξη δεν εφαρμόζεται.
Παρακάτω, η φυλακή όπου βασανίζονταν όσοι συλλαμβάνονταν από τη μυστική αστυνομία του σάχη είναι σήμερα ένα πολύ ζωντανό μουσείο. Μας ξεναγεί ο 68χρονος Σαντζαρί, συνταξιούχος στρατιωτικός που, όπως και άλλοι πρώην κρατούμενοι, κάνει εθελοντικά τον ξεναγό μία ημέρα την εβδομάδα.
Εδώ το γερασμένο πνεύμα του 1979 και ο πύρινος λόγος του Αγιατολάχ Χομεϊνί εμπνέουν ακόμη. «Οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν τι κάναμε για το Ιράν» λέει. «Οφείλουμε να διαφυλάξουμε την επανάσταση».
Στον τοίχο ενός μακρού διαδρόμου βλέπουμε τις φωτογραφίες δεκάδων γυναικών κρατουμένων.
«Μα, μόνο πιστές μουσουλμάνες συνελάμβανε ο σάχης;» ρωτάμε, εκφράζοντας απορία που όλες φορούν ισλαμικές μαντίλες. «Ρhotoshop...» μας απαντά με απόλυτη ειλικρίνεια ο βετεράνος επαναστάτης- η μοναδική λέξη που είπε στα αγγλικά.
«ΚΡΥΦΤΟ» ΜΕ ΤΗΝ COCA-COLA, ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΑ, ΤΙΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ
Παλαιότερα δεν έπιαναν τα «δυτικά» κινητά τηλέφωνα,σ ήμερα λειτουργούν μέσω τρίτων χωρών. Παλαιότερα δεν υπήρχε Coca-Cola,σήμερα εισάγεται μέσω αραβικών κρατών. Παλαιότερα οι πιστωτικές χρεώνονταν μέσω Ντουμπάι, σήμερα αναμένεται η εναλλακτική ιρανική κάρτα.
Ο πρόεδρος Αχμαντινετζάντ,λένε,συγκαλεί συσκέψεις στις 6 το πρωί και κανείς δεν τολμάει να διαμαρτυρηθεί για την ώρα,αφού υποτίθεται ότι 77 εκατομμύρια Ιρανοί σηκώνονται στις 5 για την πρώτη προσευχή της ημέρας.
Οσο περισσότερο περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης,τόσο χαλαρώνουν τα...ήθη. Καταργήθηκαν οι χωριστές ουρές για άνδρες και γυναίκες, στένεψαν και κόντυναν τα μαντό των γυναικών,ενώ οι άνδρες κατέκτησαν τα κοντά μανίκια- αλλά τα ανδρικά σορτς ακόμη απαγορεύονται.
Στην Τεχεράνη ζουν επτά αμιγώς έλληνες χριστιανοί και 65 μεικτής καταγωγής,οι οποίοι όμως είναι υποχρεωτικά μουσουλμάνοι διότι η βάπτιση παιδιού από μεικτό γάμο τιμωρείται με θάνατο. Λειτουργεί ελεύθερα,αν και σπανίως, η ορθόδοξη εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Οι αντικαθεστωτικοί μπαίνουν παράνομα στο Ιnternet μέσω σέρβερ στο εξωτερικό. Οι ηγέτες του λεγόμενου «πράσινου κινήματος»,ο Μιρ Χουσεΐν Μουσαβί και ο Μεχντί Καρουμπί, ζουν σε κατ΄ οίκον περιορισμό.
«Οι μοιχαλίδες λιθοβολούνται διότι η κοινωνική αλλαγή υποτάσσεται στη θρησκεία»
Ο καθηγητής Φιλοσοφίας- δόκιμος μεταφραστής του Καντστα φαρσί- και πρώην πρόεδρος της Βουλής Γκολάμ αλί Χαντάντ Αντέλ εξηγεί γιατί «το Ιράν δεν θα γίνει Αίγυπτος»
Είναι ο εξ απορρήτων του αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και μάλιστα συμπέθερός του- η κόρη του έχει παντρευτεί τον γιο του ανώτατου πνευματικού ηγέτη του Ιράν. Εκλέγεται πρώτος σε σταυρούς βουλευτής στην Τεχεράνη.
Ευγενέστατος, μιλάει στα αγγλικά.
- Πώς σας φαίνεται που η υποχρεωτική για όλες τις γυναίκες μαντίλα γλιστράει όλο και πιο πίσω αποκαλύπτοντας το πρόσωπο;
«Δεν πιστεύουμε στη δημόσια έκθεση της γύμνιας του ανθρώπινου σώματος. Και αυτό δικαιολογεί ορισμένους περιορισμούς στην ανδρική και στη γυναικεία ενδυμασία».
- Και οι μοιχαλίδες που λιθοβολούνται; Μπόρεσε ηεπα νάσταση να προσαρμοστεί στις αλλαγές των καιρών;
«Πιστεύω ότι μπόρεσε. Προσέξτε όμως: δεν είναι πάντα η θρησκεία που οφείλει να υποτάσσεται στην κοινωνική αλλαγή, αλλά και η κοινωνική αλλαγή υποτάσσεται στη θρησκεία».
- Φοβάστε ότι η αιγυπτιακή επανάσταση θα φθάσει και στο Ιράν, ιδίως τώρα που η οικονομία σας έχει προβλήματα;
«Είμαι πεπεισμένος πως όχι. Ο κόσμος κατανοεί ότι αιτία των προβλημάτων είναι η πίεση που μας ασκούν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ιρανοί είναι περήφανοι, προτιμούν να πεινάνε και να είναι ανεξάρτητοι παρά πλούσιοι και εξαρτημένοι».
«Είναι η αρχή του επαναστατικού 2011»
«Οχι,δεν ξεσηκώνονται φανατικοί ισλαμιστές.Είναι άνθρωποι που ζητούν ψωμί και δίκαιες εκλογές» λέει ο βρετανός καθηγητής της Οξφόρδης δρ Γιουτζίν Ρόγκαν, διευθυντής του Κέντρου για τη Μέση Ανατολή στο ομώνυμο πανεπιστήμιο.
Βρισκόμαστε μπροστά στο «1989» του μουσουλμανικού κόσμου;
«Μπορούμε να κάνουμε αυτόν τον παραλληλισμό υπό την έννοια ότι μια επανάσταση σε ένα σημείο της Ανατολικής Ευρώπης ενέπνευσε άλλους να απελευθερωθούν από καταπιεστικές κυβερνήσεις και αυτό έθεσε σε κίνηση αλλαγές στις οποίες καμία κυβέρνηση της περιοχής δεν μπόρεσε να αντισταθεί. Το ίδιο βλέπουμε σήμερα να συμβαίνει στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική».
- Θα πέσει η περιοχή στα χέρια των ισλαμιστών;
«Την τελευταία δεκαετία η Δύση έχει μονομανία με τους κινδύνους της ισλαμικής πολιτικής την οποία ταυτίζει απλοϊκά με τους πιο περιθωριακούς, «τζιχαντιστές» εξτρεμιστές. Βλέπουμε όμως ότι η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που ξεσηκώθηκαν στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, αλλά και στο Μπαχρέιν και στην Υεμένη και στη Λιβύη, δεν είναι ισλαμιστές. Οι ηγέτες των κινημάτων αυτών προέρχονται από το κοσμικό πολιτικό φάσμα και ζητούν δουλειές, δημοκρατία και δίκαιες εκλογές σε μια ανοιχτή αρένα, όχι την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου. Νέοι άνθρωποι, σπουδαγμένοι και τεχνολογικά κατηρτισμένοι καθορίζουν την ατζέντα. Γι΄ αυτό δεν πιστεύω ότι οι ισλαμιστές θα κυριαρχήσουν στο νέο πολιτικό τοπίο».
- Το Ισραήλ κινδυνεύει απ΄ όλες αυτές τις αλλαγές;
«Το Ισραήλ έχει κάνει ελάχιστα για να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Στηρίζεται σε δικτάτορες για να διατηρούν τη σταθερότητα και κάνει συνεχώς πράγματα που δυσχεραίνουν τις σχέσεις με τους γείτονές του- αναφέρομαι στις επιδρομές στον Λίβανο και στη Γάζα. Η πολιτική που ακολουθεί βασίζεται μάλλον στον στρατιωτικό παρά στον διπλωματικό τομέα. Πρέπει να την αντιστρέψει. Αυτή τη στιγμή στην ατζέντα βρίσκεται η εσωτερική πολιτική μεταρρύθμιση. Σ΄ αυτό είναι επικεντρωμένοι οι Αιγύπτιοι και οι Ιορδανοί. Μια επιθετική ενέργεια από την πλευρά του Ισραήλ θα είναι καταστροφική και πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Διαφορετικά, θα τιναχτεί στον αέρα η προσπάθεια για τον εκδημοκρατισμό στην Αίγυπτο και την Ιορδανία, μια προσπάθεια δύσκολη και αμφίβολη, η οποία μόλις έχει αρχίσει».
- Το τοπίο θα αλλάξει ακόμη και στη Σαουδική Αραβία και στο Ιράν;
«Δεν θα υπάρξει ούτε μία γωνιά της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής που δεν θα επηρεαστεί. Σε ορισμένες χώρες αυτό σημαίνει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις εντός των υπαρχουσών κυβερνήσεων, σε άλλες θα αλλάξει η κυβέρνηση. Εξέλιξη στις δομές του συστήματος ή επανάσταση για την ανατροπή του, κανείς δεν θα μείνει ανεπηρέαστος».
Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΥΡΙΤΑΝΙΑ ΩΣ ΤΟΝ ΠΕΡΣΙΚΟ
Πεθαίνοντας για τα βασικά: δουλειά, διαφάνεια, δημοκρατία
Συνεχείς αυξήσεις στις τιμές ειδών πρώτης ανάγκης,όπως το ψωμί. Βασανιστήρια, στρατοκρατία και λογοκρισία. Λεηλασία φυσικών πόρων σε συνεργασία με τους ξένους πρώην αποικιοκράτες. Στρατιές από εκατομμύρια άνεργους νέους. Πέντε είναι τα κοινά στοιχεία που πυροδότησαν τις πρόσφατες αιματηρές εξεγέρσεις στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή.
1 Δημοκρατία,άγνωστη λέξη. Τα καθεστώτα από το Μαγκρέμπ ως τον Περσικό Κόλπο βασίζονται στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,στη συντριβή της αντιπολίτευσης, στα συστηματικά βασανιστήρια,στην εκλογική βία και νοθεία.
2 Πάμπλουτα κράτη, πάμπτωχοι πολίτες. Οικονομικές,πολιτικές και στρατιωτικές ελίτ σε συνεργασία με ξένες εταιρείες λυμαίνονται τους φυσικούς πόρους.Χώρες πλούσιες σε πετρέλαιο,όπου η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών «ζει» κάτω από τα όρια της φτώχειας.
3 Εκρηξη της πληθυσμιακής βόμβας. Οι δύο στους τρεις Αιγύπτιοι είναι κάτω των 30 ετών.Ανεργος πτυχιούχος πανεπιστημίου ήταν ο «πρωτομάρτυρας» πλανόδιος μανάβης Μοχάμεντ Μπουαζίζι που αυτοπυρπολήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου στην Τυνησία.
4 Ψωμί υπάρχει, αλλά όχι για τους φτωχούς. Η διεθνής επισιτιστική κρίση- στις τιμές,όχι στην επάρκεια των τροφίμων- εξακόντισε στα ύψη τις τιμές βασικών αγαθών.Η πάλαι ποτέ σιτοπαραγωγός Αίγυπτος εισάγει πανάκριβα τεράστιες ποσότητες σιταριού.
5 Εξέγερση δεν γίνεται χωρίς Facebook. Κανένας δεν περιμένει να μάθει την αλήθεια από τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης. Το Facebook και το Τwitter είναι ο τόπος ψηφιακής συνάντησης των εξεγερμένων.Ενημέρωση και οργάνωση με ένα «κλικ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου