Ανιαρό παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας

Tου Σεραφειμ Κωνσταντινιδη

serkon@otenet. gr

Ηταν 1935, μερικά χρόνια μετά την κρίση του ’29, αλλά οι πληγές που άφησε στην κοινωνία ήταν ανοικτές, όταν κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ ένα οικογενειακό παιχνίδι που σημείωσε παγκόσμια επιτυχία. Το Monopoly καθιερώθηκε επειδή ήταν ένα παιχνίδι που η επιτυχία προϋπέθετε τύχη, γιατί ο παίκτης έριχνε τα ζάρια για να δει πόσα βήματα μπορεί να κάνει, είχε όμως και στρατηγική, καθώς ελάμβανε επενδυτικές και άλλες αποφάσεις. Ταυτόχρονα, έπρεπε να ακολουθήσει κανόνες, όπως να «κτίσει» στην «ιδιοκτησία του» πρώτα τέσσερα σπίτια, ώστε να έχει τη δυνατότητα να «κτίσει» ξενοδοχείο, που συνήθως είχε μεγαλύτερη απόδοση. Πάνω απ’ όλα, όμως, επέβαλε τη ζωντανή διαπραγμάτευση με τους άλλους παίκτες για το ύψος του ενοικίου ή την αγορά της κάρτας «βγες από τη φυλακή» κ. λπ.

Η εταιρεία που έχει τα δικαιώματα του παιχνιδιού ανακοίνωσε πριν από λίγες μέρες ότι την άνοιξη θα κυκλοφορήσει μια νέα ηλεκτρονική εκδοχή. Σ’ αυτή δεν υπάρχουν ζάρια ούτε κάρτες με τις νέες εξελίξεις. Στο κέντρο βρίσκεται ένα πύργος, με κόκκινο φως, που δίνει οδηγίες στους παίκτες! Η φωνή λέει στους παίκτες πόσα βήματα πρέπει να κάνουν, ποια έκτακτα γεγονότα συμβαίνουν, ακόμα και ιπποδρομίες στις οποίες μπορούν να ποντάρουν, ενώ υπολογίζει τα χρήματα που έχει κάθε παίκτης. Η φωνή, σαν ένας απρόσωπος επόπτης – κυβερνήτης, καθοδηγεί τους παίκτες να ακολουθούν με ακρίβεια τους κανόνες και αν διαπιστώσει ότι δεν επενδύουν σχετικά γρήγορα σε ακίνητα, επιταχύνει τις εξελίξεις, ανακοινώνοντας έκτακτους πλειστηριασμούς…

Η εταιρεία θεωρεί ότι το παιχνίδι αυτό ταιριάζει στη σημερινή νέα γενιά που έχει εξοικειωθεί με βιντεοπαιχνίδια και δεν θέλει να διαβάζει οδηγίες, καθώς η φωνή από το κέντρο δίνει σαφείς εντολές.

Δεν γνωρίζουμε αν το παιχνίδι αυτό έχει σχέση με το Monopoly που όλοι κάποια στιγμή παίξαμε, είναι όμως ενδεικτικό τάσεων που υπάρχουν. Η διαπραγμάτευση και η ικανότητα αντίληψης των όρων του παιχνιδιού, που είναι παράγοντες επιτυχίας, αντικαθίστανται από τη φωνή που δίνει οδηγίες. Υποθέτουμε ότι οι οδηγίες είναι πάντα οι «σωστές» και είναι απίθανο να κερδίσει κανείς αν δεν είναι τυχερός.

Το παιχνίδι ήταν προσομοίωση της οικονομικής πραγματικότητας στην οποία είχαν ενσωματωθεί και «αντιμονοπωλιακές» δεσμεύσεις του Μεσοπολέμου. Υπήρχε περιορισμός στον αριθμό των σπιτιών και των ξενοδοχείων που μπορούσε να αγοράσει κάποιος παίκτης. Αν οι παίκτες συμφωνούσαν να αρθεί ο περιορισμός αυτός και αυξάνονταν αναλόγως τα ενοίκια, η τράπεζα θα έμενε από χρήματα (ρευστότητα). Αν -όπως στην πραγματικότητα- το πρόβλημα αντιμετωπιζόταν με αύξηση του χρήματος, οι τιμές εκτοξεύονταν στα ύψη. Αν πάλι οι παίκτες συμφωνούσαν στον περιορισμό του χρήματος που είχαν «εκδώσει», οι τιμές των ακινήτων θα γκρεμίζονταν καθώς όλοι έκαναν κούρσα για να ξεφορτωθούν τα ακίνητα που είχαν συγκεντρώσει σε ακριβές τιμές…

Στο νέο ηλεκτρονικό παιχνίδι, ο «επόπτης» δεν επιτρέπει αλλαγή των κανόνων, όπως συμβαίνει στην οικονομία. Το νέο παιχνίδι είναι εκτός πραγματικότητας…