Της Ελενας Μπέλλη
O κύβος ερρίφθη: Aπό τις αυτοπυρπολήσεις και τις αιματηρές διαδηλώσεις στην Aλγερία και από τα πρώτα κινήματα «αντίστασης» στη Λιβύη με τις καταλήψεις υπό κατασκευή κατοικιών έως τις αυτοπυρπολήσεις στην Aίγυπτο και τις ηχηρές διαμαρτυρίες στην Yεμένη, η Eπανάσταση των Γιασεμιών στην Tυνησία βρήκε γρήγορα οπαδούς στη Mέση Aνατολή.
Tα αυταρχικά καθεστώτα βρίσκονται υπό ασφυκτικές πιέσεις να προβούν σε ριζικές αλλαγές και λαμβάνουν σαφή προειδοποίηση ότι αν δεν το πράξουν, θα αντιμετωπίσουν -αργά ή γρήγορα- την οργή του λαού.
Eξαιρέσεις στον κανόνα αποτελούν, η δημοκρατική Tουρκία, αλλά και το Bασίλειο της Σ. Aραβίας, όπου οι πολίτες δείχνουν μεγάλο βαθμό ανοχής στη Δυναστεία των Σαούντ. Eξαίρεση αποτελεί και η Συρία, «όαση» σταθερότητας και ανεξιθρησκίας στην πολλαπλά δοκιμαζόμενη Mέση Aνατολή...
«Αντιστέκομαι άρα υπάρχω»: Το σύνθημα που γέννησε η ισραηλινή κατοχή της Παλαιστίνης εξαπλώνεται ραγδαία στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και απειλεί ευθέως τα αυταρχικά καθεστώτα της ευρύτερης περιοχής.
Οι αφορμές είναι δύο: Η ανατροπή του προέδρου της Τυνησίας, Αλ Αμπιντίν Μπεν Αλί, που διευρύνει τις προοπτικές εκδημοκρατισμού αλλά και το δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση - ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν, που δείχνει το δρόμο προς τη γιγάντωση των αυτονομιστικών κινημάτων.
Οι αιτίες είναι περισσότερες:
Πρώτον, η εξαθλίωση, η φτώχεια και η επισιτιστική κρίση που επιδεινώνουν το αίσθημα ανέχειας των λαών της περιοχής.
Δεύτερον, το αίσθημα ασφάλειας που χάρισαν τα αυταρχικά καθεστώτα στους πολίτες τους μετά το τέλος της αποικιοκρατίας έχει αποδυναμωθεί. Και αυτό διότι, τον 21ο αιώνα, η «εθνική ασφάλεια» που παρείχε η οικογενειοκρατία σε κάθε της μορφή (βασιλεία, «προεδρία») έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Και αντικαθίσταται σταδιακά από την απαίτηση οικονομικής ασφάλειας και κοινωνικής ειρήνης.
Τρίτον, διότι είναι πλέον σαφές στους πολίτες ότι η «προστασία» που παρείχαν «οι μεγάλες δυνάμεις» στη χώρα τους -ειδικά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου- στρέφεται τελικά εναντίον τους: Οι πρώην αποικίες, προτεκτοράτα κ.λπ., τελούν σήμερα οικονομικά υποτελείς στους «προστάτες» τους.
Και τέταρτον, διότι ο εκσυγχρονισμός στα μέσα μαζικής επικοινωνίας (twitter κ.λπ.,) κάνει τη σπίθα φωτιά, μια φωτιά που εξαπλώνεται γρήγορα σε όλες αυτές τις χώρες.
Ετσι, η Επανάσταση των Γιασεμιών στην Τύνιδα και το κίνημα για την αυτοδιάθεση του Σουδάν ηλεκτρίζουν την ατμόσφαιρα, προκαλώντας δονήσεις στα αυταρχικά καθεστώτα: Μέσα σε ένα μήνα, οι πολίτες των αυταρχικών καθεστώτων κατέθεσαν ηχηρό μήνυμα για αλλαγή -για ριζική ανανέωση των απαρχαιωμένων θεσμών στη χώρα τους.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου, Αμρ Μούσα, χρησιμοποιώντας μία σκληρή για τους Αραβες γλώσσα, επισήμανε τους σοβαρούς κινδύνους που προκαλούν η εξαθλίωση και τα οικονομικά προβλήματα στα καθεστώτα που τελούν υπό ανοιχτή αμφισβήτηση. «Ο Αραβας πολίτης πέρασε σε ένα στάδιο του θυμού που δεν έχει προηγούμενο», είπε και κάλεσε τις κυβερνήσεις να προωθήσουν μέτρα ανάπτυξης «ώστε να αποφευχθούν αυτές οι προκλήσεις».
Θυμός υπάρχει, πράγματι. Αυτό που δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα είναι αν ο θυμός αυτός είναι όντως αυθόρμητος.
Στο Σουδάν, για παράδειγμα, ο θυμός υπήρχε, υπήρχε όμως και η διεθνής υποστήριξη των θυμωμένων πολιτικών του νότου, υποστήριξη που αν εξέλιπε, το Νότιο Σουδάν θα βρισκόταν ακόμη στα χέρια του Μπασίρ. Και στην Τυνησία υπήρξε θυμός, αλλά ο τόσος θυμός που ξέσπασε στη διάρκεια των διαδηλώσεων δεν εμπόδισε την πολιτισμένη ανατροπή του Μπεν Αλί και την εξίσου πολιτισμένη έξοδό του από τη χώρα. Υπήρξε και εδώ διεθνής συναίνεση, συναίνεση μεταξύ Γαλλίας και ΗΠΑ τουλάχιστον.
Τώρα εάν και κατά πόσον το ξέσπασμα του θυμού ήταν υποκινούμενο θα το δείξει η ιστορία. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο εκδημοκρατισμός στη Μέση Ανατολή αποτελεί πάγιο αίτημα της Ουάσινγκτον (στο βαθμό που εξυπηρετεί συμφέροντα, βεβαίως, διότι ο εκδημοκρατισμός στην Παλαιστίνη οδήγησε τελικά σε «διεθνές πραξικόπημα» εις βάρος της εκλεγμένης Χαμάς), γεννά σοβαρές υποψίες. Εκεί που ο Τζορτζ Μπους απέτυχε, προωθώντας το δόγμα της Νέας Μέσης Ανατολής με έμφαση στον εκδημοκρατισμό εκ των… έξω (βλ. Ιράκ, Αφγανιστάν), ο Μπαράκ Ομπάμα φαίνεται ότι πετυχαίνει, προωθώντας τον εκδημοκρατισμό εκ των έσω. Υπάρχουν, βέβαια, και χώρες όπου η επιρροή των φανατικών ισλαμιστών στα λαϊκά στρώματα είναι μεγαλύτερη από αυτή του Λευκού Οίκου, η Αλγερία, για παράδειγμα, και η Αίγυπτος, όπου οι ισλαμικές δυνάμεις έχουν τεθεί εκτός νόμου.
Στην Τυνησία, βέβαια, δεν ισχύει αυτό. Η «αυθόρμητη» εξέγερση των πολιτών δεν έχει ισλαμικά ερείσματα.
Αλλά η Επανάσταση των Γιασεμιών θυμίζει έντονα κάτι από την Πορτοκαλί Επανάσταση…
ΑΓΡΥΠΝΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ
Aκολουθουν βασικά στοιχεία για τις χώρες οι οποίες αναβλιζουν "εξεγερτικό άρωμα"
ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΙΣ ΜΕΣΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ!!!
Τουρκία
Πληθυσμός: 71,98 εκατ.
Μέση ηλικία: 28
Ανεργία: 14,5%
Ρετζέπ Ερντογάν
2003 - σήμερα
Η νίκη του Ερντογάν στις εκλογές του 2003 και η διασφαλισμένη, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, νίκη του στις εκλογές του Ιουνίου, έφεραν το μετριοπαθές Ισλάμ στην εξουσία και απέδειξαν ότι Ισλάμ και εξουσία μπορούν πράγματι όχι απλά να συνυπάρξουν αλλά και να αποτελέσουν άριστη συνταγή -όχι απαραίτητα για την κοινωνική ειρήνη- σίγουρα, όμως, για την ανάπτυξη.
Σαουδική Αραβία
Πληθυσμός: 25,73 εκατ.
Μέση ηλικία: 24,9
Ανεργία: 10,8%
Αμπντάλα Μπιν Αμπντουλαζίζ
2005 - σήμερα
Θαμπωμένοι από τον πλούτο των πετροδολαρίων, οι πολίτες της Σαουδικής Αραβίας απέχουν από μαζικές διαδηλώσεις, που ούτως ή άλλως είναι μάλλον επικίνδυνες. Ετσι, δείχνουν αυξημένη ανοχή στον Οίκο των Σαούντ, που κυβερνά αδιάλειπτα τη χώρα από την ίδρυσή της, το 1932. Η εύθραυστη υγεία του βασιλιά Αμπντάλα, όμως, αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τη βιωσιμότητα της δυναστείας στην εξουσία.
Συρία
Πληθυσμός: 22,20 εκατ.
Μέση ηλικία: 21,5
Ανεργία: 8,3%
Μπασάρ αλ Ασαντ
2000 - σήμερα
«Οαση» σταθερότητας και ανεξιθρησκίας, η Συρία έχει κάνει βήματα προς τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας που υπόσχονται νέα οφέλη στο λαό. Εξ΄ ου και η «ανοχή» των πολιτών προς την οικογένεια Ασαντ, που έβαλε τέλος στις δεκαετίες πραξικοπημάτων και αντεπαναστάσεων το 1971, όταν ο Χαφές αλ Ασσαντ ανέλαβε τα ηνία. Με το θάνατό του, το 2000, η εξουσία παραδόθηκε στο γιο του Μπασάρ.
Αλγερία
Πληθυσμός: 35,36 εκατ.
Μέση ηλικία: 27
Ανεργία: 10,2%
Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα
1999 - σήμερα
Με απειλές προσπαθούν οι αρχές να αποτρέψουν μαζική διαδήλωση σήμερα στο Αλγέρι. Πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν και 800 τραυματίστηκαν στα επεισόδια, που κατέληξαν σε 1.200 συλλήψεις. «Οι διαδηλώσεις στο Αλγέρι απαγορεύονται και θεωρούνται απειλή για τη δημόσια τάξη», αναφέρει η ανακοίνωση των αρχών. Οκτώ πολίτες αυτοπυρπολήθηκαν το τελευταίο διάστημα.
Αιγυπτος
Πληθυσμός: 80,47 εκατ.
Μέση ηλικία: 24
Ανεργία: 9,7%
Χόσνι Μουμπάρακ
1981 - σήμερα
Τουλάχιστον έξι περιστατικά αυτοπυρπολήσεων έχουν καταγραφεί στο Κάιρο από πολίτες που θέλησαν να μιμηθούν το πρότυπο του 26χρονου Τυνήσιου Μοχάμεντ Μπουαζίζι, η αυτοπυρπόληση του οποίου προκάλεσε (;) την Επανάσταση των Γιασεμιών. Το ένα πέμπτο των Αιγυπτίων ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας και θεωρούν ότι οι μεταρρυθμίσεις που προωθεί ο Μουμπάρακ δεν φθάνουν ποτέ στα λαϊκά στρώματα.
Τυνησία
Πληθυσμός: 10,59 εκατ.
Μέση ηλικία: 29,7
Ανεργία: 14%
(έκπτωτος) Αμπιντίν Μπεν Αλί
1987-2011
Η «Επανάσταση των Γιασεμιών» κράτησε μόνον 29 ημέρες, την επόμενη ο πρόεδρος Μπεν Αλί είχε ανατραπεί. Πλέον, η χώρα πασχίζει να διατηρήσει τις λεπτές ισορροπίες που θα εγγυηθούν την ειρήνη και την ευημερία στη χώρα. Σε μία προσπάθεια εθνικής συμφιλίωσης, αποπειράθηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας, αμνηστία στους πολιτικούς κρατουμένους και ένα τριήμερο πένθος για τα θύματα της «επανάστασης».
Ιορδανία
Πληθυσμός: 5,98 εκατ.
Μέση ηλικία: 34
Ανεργία: 10,2%
Αμπντάλα ΙΙ
1999 - σήμερα
Μειώσεις ύψους 225 εκατομμυρίων δολαρίων στις τιμές καυσίμων και τροφίμων πρώτης ανάγκης, όπως ζάχαρη και ρύζι, ανακοίνωσε η κυβέρνηση, χωρίς όμως να αποτρέψουν τις διαδηλώσεις. Ηχηρές αλλά ειρηνικές διαδηλώσεις ξέσπασαν στο Αμάν και σε ακόμη δύο πόλεις. Κυρίαρχο στοιχείο ήταν, πάντως, τα συνθήματα κατά του πρωθυπουργού Σαμίρ αλ-Ριφάι κα όχι κατά του μονάρχη.
Λιβύη
Πληθυσμός: 6,46 εκατ.
Μέση ηλικία: 24,2
Ανεργία: 30%
Μουαμάρ Καντάφι
1969 - σήμερα
Εκατοντάδες πολίτες κατέλαβαν υπό κατασκευή σπίτια στη Λιβύη και κατέστρεψαν τα γραφεία των ξένων εταιρειών που τα κατασκευάζουν για να διαμαρτυρηθούν για το οξυμένο πρόβλημα στέγασης. Η κυβέρνηση, πάντως, κατάργησε φόρους και δασμούς για το εγχώριο και εισαγόμενο σιτάρι αντίστοιχα, αλλά και στη ζάχαρη, το λάδι και τις παιδικές τροφές, σε μία προσπάθεια να αποτρέψει νέες «εξάρσεις».
Μαρόκο
Πληθυσμός: 31,69 εκατ.
Μέση ηλικία: 21
Ανεργία: 9%
Μοχάμεντ ΙV
1999- σήμερα
Η κυβέρνηση προωθεί μέτρα για τη διασφάλιση της σταθερότητας στις τιμές του σιταριού προκειμένου να αποτρέψει τις διαδηλώσεις και να διαψεύσει τους αναλυτές που επιμένουν ότι το Μαρόκο είναι μεταξύ των «πλέον ευάλωτων» στο ρεύμα της λαϊκής αντίδρασης με στόχο την αλλαγή.
Λίβανος
Πληθυσμός: 4,22 εκατ.
Μέση ηλικία: 39,3
Ανεργία: 14%
Σαέντ Χαρίρι
2009 - σήμερα
Η επίφαση σταθερότητας που χάρισε στο Λίβανο η κυβέρνηση ενότητας που σχημάτισε ο Σαάντ αλ Χαρίρι το 2009, τέσσερα χρόνια μετά τη δολοφονία του πατέρα του Ραφίκ, κατέρρευσε μετά την έρευνα του Διεθνούς Δικαστηρίου για τους ενόχους της δολοφονίας του και τη «φωτογράφηση» στελεχών της Χαμάς. Κάθε προσπάθεια διαμεσολάβησης για την έξοδο από την κρίση κατέρρευσε επίσης.
Παλαιστινιακά εδάφη
Πληθυσμός: 3,9 εκατ.
Μέση ηλικία: 17,2
Ανεργία: Γάζα 40%, Δ. Οχθη 16,5%
Μαχμούντ Αμπάς
2003 - σήμερα
Οι Παλαιστίνιοι, τόσο στη Δυτική Οχθη όσο και στη Γάζα, διερωτώνται γιατί έγινε διεθνώς αποδεκτό το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Σουδάν, το οποίο φαίνεται να λύνει ένα μάλλον σύγχρονο πρόβλημα, όταν η δική τους αυτοδιάθεση έχει «παγώσει» ελέω διασυνδέσεων Ουάσινγκτον - Τελ Αβίβ. Εξ΄ ου και η ολοένα μεγαλύτερη προσπάθεια με κατεύθυνση τη μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας της Παλαιστίνης.
Υεμένη
Πληθυσμός: 22,85 εκατ.
Μέση ηλικία: 18
Ανεργία: 35%
Αλί Αμπντάλα Σάλεχ
1999 - σήμερα
Σοβαρές διαδηλώσεις ξέσπασαν στα νότια της χώρας, όπου δρα και το αυτονομιστικό κίνημα, από χιλιάδες πολίτες που θέλησαν να διαμαρτυρηθούν για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες προωθεί ο πρόεδρος Σάλεχ και τις οποίες οι «νότιοι» θεωρούν ανεπαρκείς. Την περασμένη Τετάρτη, χιλιάδες άλλοι διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την ανεργία και την οικονομική κατάσταση στη χώρα.
Σουδάν
Πληθυσμός: 42,27 εκατ.
Μέση ηλικία: 18
Ανεργία: 18,7%
Ομάρ Μπασίρ
1989 - σήμερα
Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Νοτίου Σουδάν και οι δύσκολες διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν δημιουργούν τεταμένη ατμόσφαιρα, δεν εμποδίζουν, όμως, τους πολίτες να διαδηλώσουν: Φοιτητές συγκρούστηκαν με την αστυνομία σε δύο πόλεις σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάργηση των επιδοτήσεων σε θέρμανση και ζάχαρη.
Νιγηρία
Πληθυσμός: 154,79 εκατ.
Μέση ηλικία: 18
Ανεργία: 19,7%
Γκουντλάκ Τζόναθαν
2010 - σήμερα
Ενόψει των προεδρικών εκλογών τον Απρίλιο αλλά και προκειμένου να αποτρέψει τυχόν «αυτοδιάθεση» από τον ισλαμικό βορά, ο χριστιανός πρόεδρος Τζόναθαν φέρεται να προωθεί συγχωνεύσεις υπουργείων, ώστε να απελευθερωθούν κονδύλια για ανάπτυξη. Τον Απρίλιο, ο Τζόναθαν έρχεται αντιμέτωπος με τρεις ισλαμιστές, σε μία αναμέτρηση που θα κρίνει το μέλλον της συμφωνίας για τη νομή της εξουσίας μεταξύ βορά και νότου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου