Το τίμημα είναι πολύ υψηλό για να μη διασωθεί η Ιρλανδία

Του LARRY ELLIOT / The Guardian

Το έχουμε ξαναδεί το έργο. Η Ιρλανδία ζει τη δική της Lehman Brothers, και οι επόμενες ημέρες θα είναι κρίσιμες.

Ας θυμηθούμε τι έγινε τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν οι ΗΠΑ άφησαν τη Lehman να καταρρεύσει. Ακολούθησε ταραχή στις αγορές και η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας έδωσε τη θέση της στη μεγαλύτερη ύφεση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Η Ιρλανδία θυμίζει πολύ την Lehman. Ανέβηκε ψηλά, έλαβε εσφαλμένες αποφάσεις και δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς βοήθεια. Θεωρητικά δεν μπορεί να θεωρηθεί σημαντική για την παγκόσμια οικονομία, ούτε πολύ μεγάλη για να αφεθεί να πτωχεύσει. Στην πράξη, όμως, είναι πράγματι πολύ μεγάλη για να αφεθεί να πτωχεύσει. Το ξέρουν ο Τζορτζ Οσμπορν, η Αγκελα Μέρκελ, ο επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος-Καν. Οι επιπτώσεις μιας κατάρρευσης των ιρλανδικών τραπεζών θα ήταν εκτεταμένες και βαθύτατες. Η έκθεση των βρετανικών τραπεζών σε αυτές είναι μεγαλύτερη από τις τράπεζες οποιασδήποτε άλλης χώρας. Οι Royal Bank of Scotland και Lloyds, οι δύο μερικώς κρατικές τράπεζες, έχουν έκθεση ύψους 80 δισ. στερλινών. Γι’ αυτό και μια κατάρρευση των ιρλανδικών τραπεζών θα απέβαινε εις βάρος του εμπορίου της Βρετανίας, των βρετανικών τραπεζών, των βρετανικών ομολόγων και της στερλίνας. Αν λοιπόν, η Βρετανία συνεισφέρει επτά δισ. στερλίνες στο σχέδιο διάσωσης της Ιρλανδίας, δεν θα το κάνει από αλληλεγγύη αλλά για να ελαχιστοποιήσει οποιαδήποτε παράπλευρη απώλεια.

Για τη Μέρκελ και τους άλλους ηγέτες της Ευρωζώνης, ο κίνδυνος είναι η μετάδοση της κρίσης. Στην περίπτωση της Lehman, η πτώχευση απλώθηκε σε όλον τον τραπεζικό κλάδο. Στην περίπτωση της Ιρλανδίας, θα ήταν στις άλλες περιφερειακές οικονομίες της Ευρωζώνης. Η Πορτογαλία είναι το επόμενο ντόμινο, αλλά οι φόβοι των Ευρωπαίων ηγετών αφορούν την Ισπανία που, όπως η Ιρλανδία, υφίσταται τις συνέπειες μιας φούσκας της αγοράς ακινήτων. Εχει ανεργία 20%, που φθάνει στο 40% για τους νέους, και ετοιμάζεται να διολισθήσει σε νέα ύφεση. Μια κερδοσκοπική επίθεση κατά της Ισπανίας θα έθετε σε κίνδυνο το ευρώ.

Ετσι λοιπόν θα διασωθεί η Ιρλανδία, έστω κι αν το τίμημα θα είναι αρκετά υψηλό. Καμία χώρα δεν μπορεί να ελπίζει σε εύκολη λύση όταν εμφανίζεται στο έδαφός της το ΔΝΤ. Οι Ιρλανδοί θα περάσουν μια μακρά περίοδο στη διάρκεια της οποίας θα μετανιώνουν για τα σφάλματα του παρελθόντος, τον ανεξέλεγκτο δανεισμό και την απληστία. 

Μολονότι φαίνεται αναπόφευκτη η λήψη νέων μέτρων λιτότητας, θα αποδειχθούν άχρηστα. Ηδη η ιρλανδική οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά σχεδόν 20% από το 2007, ενώ η εγχώρια ζήτηση δέχεται πλήγμα από τις αυξήσεις των φόρων και τις περικοπές δαπανών που θα παρατείνουν την ύφεση ίσως και για έξι χρόνια. Θα έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε κατά πόσον θα αντισταθεί το Δουβλίνο στις πιέσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας να αυξήσει τη χαμηλή εταιρική φορολογία, που προσείλκυσε ως μαγνήτης τις ξένες επενδύσεις. Το βαθύτερο πρόβλημα όμως είναι η δυσλειτουργία του ευρώ... Εύκολα φαντάζεται κανείς τη διάλυσή του αν οι χώρες της περιφέρειας βαρεθούν τη λιτότητα.

Τα λαϊκιστικά κόμματα αντανακλούν αυτή την ανησυχία. Οι χώρες του πυρήνα αντιτάσσουν ως λύση την πλήρη πολιτική ενοποίηση με ενιαίο προϋπολογισμό και αυστηρούς κανόνες για τη φορολογική πολιτική. Δύσκολο να πεισθούν οι ψηφοφόροι. Μέχρις ότου βρεθεί άλλη λύση, θα οξύνονται τα προβλήματα της Ευρωζώνης και το κόστος μιας διάσωσης θα αυξάνεται.