Η δημόσια παιδεία στην Ιταλία

Του Ρούσσου Βρανά

rvranas@otenet.gr

To φθινόπωρο στην Ιταλία φέρνει µαζί του την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Και τις σχολικές απεργίες. Οι δάσκαλοι και όλο το προσωπικό εκδηλώνουν την αντίθεσή τους στις απόπειρες της κυβέρνησης να φέρει τα πάνω κάτω στην παιδεία. Και λένε πως οι περικοπές δαπανών θα αναγκάσουν περισσότερους µαθητές να στριµώχνονται σε λιγότερες αίθουσες διδασκαλίας, σε ένα εκπαιδευτικό σύστηµα που είναι ήδη το λιγότερο χρηµατοδοτούµενο στις ανεπτυγµένες χώρες.

Οι Ιταλοί γονείς, που ξέρουν καλύτερα, τρέφουν όµως µια κρυφή ελπίδα: πως και το νέο εκπαιδευτικό νοµοσχέδιο, όπως τόσα άλλα στο παρελθόν, θα θαφτεί κι αυτό στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας από κάποια επόµενη κυβέρνηση, πριν καλά καλά ολοκληρωθεί η εφαρµογή του. Ο Φράνσις Ρόκα δεν είναι Ιταλός. Είναι Αµερικανός, ανταποκριτής της εφηµερίδας «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» στο Βατικανό. Μαζί µε την ιταλίδα σύζυγό του σκέφτηκαν στην αρχή να γράψουν τον εννιάχρονο γιο τους σε ένα από τα αγγλόφωνα σχολεία της Ρώµης. Τελικά προτίµησαν ένα δηµόσιο σχολείο.

Ενας από τους λόγους ήταν το κόστος, αφού στα δίδακτρα των ξενόγλωσσων σχολείων αντέχουν µόνο διπλωµάτες µε χοντρά πορτοφόλια. Οµως, ο καθοριστικός λόγος για την απόφασή τους ήταν η ποιότητα. «Αντίθετα µε τους αµερικανούς και τους βρετανούς όµοιούς τους, οι περισσότεροι εύποροι Ιταλοί στέλνουν τα παιδιά τους σε δηµόσια σχολεία», γράφει ο Φράνσις Ρόκα στην εφηµερίδα του. «Δεν έχουν σε υπόληψη τα ιδιωτικά, που τα θεωρούν απλά εργοστάσια απολυτηρίων. Σίγουρα κάποια από αυτά τα αδικούν. Οµως πολλά δηµόσια σχολεία προσφέρουν µια παιδεία για την οποία οι γονείς σε πολλές άλλες χώρες θα πλήρωναν ευχαρίστως».

Η παιδαγωγική µέθοδος στα ιταλικά δηµόσια σχολεία είναι παλιοµοδίτικη, µε µπόλικη αποστήθιση (που, ωστόσο, από ό,τι γράφουν οι ειδήσεις, φαίνεται να επιστρέφει και στα αµερικανικά σχολεία). Οι ιταλοί δάσκαλοι, γράφει ο Ρόκα, δεν καταβάλλουν ιδιαίτερες προσπάθειες για να καλλιεργήσουν την αυτοπεποίθηση των µαθητών τους. Οι συναντήσεις τους µε τους γονείς ξοδεύονται για να τους µιλήσουν πιο πολύ για τα ψεγάδια των παιδιών τους παρά για τα προσόντα τους. Οµως, ένας γονιός που άφησε το εννιάχρονο παιδί του να τον πάρει από το χέρι στο µουσείο για να δει τα έργα των ιµπρεσιονιστών ή που το άκουσε να απαγγέλλει στίχους της Σαπφούς, δεν µπορεί να έχει καµιά αµφιβολία πως υπάρχουν κάποια πράγµατα που οι ιταλοί δάσκαλοι τα κάνουν καλά.

Την ώρα που πολλές άλλες χώρες έχουν εγκαταλείψει τις κλασσικές γλώσσες, η προοπτική πως ο εννιάχρονος γιος του θα διδαχτεί πέντε χρόνια τη λατινική και την ελληνική γλώσσα δίνει στον Φράνσις Ρόκα την ελπίδα πως θα φτάσει στην εφηβεία µε ένα πνεύµα συντονισµένο στους απόηχους του παρελθόντος. «Εκτός από το φαγητό, τον καιρό και τα άφθονα αρχαία ερείπια που παραδίδουν τα δικά τους σιωπηλά µαθήµατα ιστορίας και ταπεινότητας», γράφει ο αµερικανός δηµοσιογράφος, «η παιδεία είναι ένας από τους κυριότερους λόγους που χαίροµαι να ζω στη Ρώµη».