Ηγέτες όσοι διαθέτουν συναισθηματική ευφυΐα

Γιατί κέρδισε ο Μπαράκ Ομπάμα τις αμερικανικές εκλογές και όχι ο Τζον ΜακΚέιν;

Ναι, ένας παράγοντας ήταν το αδιέξοδο του πολέμου στο Ιράκ, ένας άλλος η κατάσταση της οικονομίας, ενδεχομένως και το χρώμα του δέρματος του νικητή. Κανένας δεν ήταν καθοριστικός όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς. Οι ψηφοφόροι προτίμησαν τον Ομπάμα γιατί μίλησε στην καρδιά τους και όχι στο μυαλό τους

Η εξελικτική βιολογία και όχι το πορτοφόλι μας ή οι πολιτικές μας πεποιθήσεις είναι αυτό που καθορίζει την επιλογή ενός ηγέτη, σύμφωνα με τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ, Μαρκ φαν Βουγκτ.

Στο καινούργιο του βιβλίο «Επιλεγμένοι: Γιατί κάποιοι άνθρωποι ηγούνται, γιατί άλλοι ακολουθούν και γιατί όλα αυτά έχουν σημασία», το οποίο συνέγραψε με την επιστημονική δημοσιογράφο των «Τimes» Ανιάνα Αχούγια, η ανάγκη να υπάρχει κάποιος ηγέτης, αλλά και η επιλογή αυτού του προσώπου είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης του ανθρώπου και διαμορφώθηκε από τις συνθήκες που επικρατούσαν στην αφρικανική σαβάνα στα βάθη της προϊστορίας.

Ακόλουθοι. 

Πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια, οι πρόγονοί μας έπρεπε να ζουν σε ομάδες για να επιβιώσουν. Ετσι γεννήθηκε η ανάγκη μας να ακολουθούμε κάποιον που θα μας δίνει οδηγίες και θα μας «δείχνει τον δρόμο». «Ακόμα και σήμερα, από τη στιγμή που γεννιόμαστε γινόμαστε ακόλουθοι. Ακολουθούμε τους γονείς μας και μετά τους φίλους μας, την κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκουμε. Το ίδιο κάνουν κι άλλα είδη», εξηγεί ο καθηγητής.

Οταν πολλοί άνθρωποι βρίσκονται μαζί σε ένα μέρος, όπως για παράδειγμα οι εγκλωβισμένοι μεταλλωρύχοι στη Χιλή, αποζητούν ενστικτωδώς έναν καθοδηγητή. Σε εργαστηριακά πειράματα, αυτό μπορεί να γίνει και αυτόματα μέσα στο πρώτο λεπτό που συναντώνται. Η ανάγκη για καθοδήγηση είναι ενστικτώδης και απαντάται παντού στον κόσμο. Ολες οι χώρες στον πλανήτη έχουν έναν ηγέτη στην κορυφή, ανεξαρτήτως πολιτεύματος ή καθεστώτος.

Με στρατηγική. 

Αυτό ενισχύει την επιστημονική άποψη ότι η ανάγκη μας να υπάρχει ένας ηγέτης και οι ακόλουθοί του είναι «προσαρμοστική» συμπεριφορά, δηλαδή έχει αναπτυχθεί και εξελιχθεί από τις αρχές της ανθρώπινης ύπαρξης, καθώς ο άνθρωπος προσαρμόζεται στο περιβάλλον και τις συνθήκες της εποχής του. Τις ίδιες συνήθειες έχουν αναπτύξει και οι πίθηκοι, οι κοντινότεροι εξελικτικά συγγενείς μας. Αυτή η στρατηγική αποδείχθηκε η καλύτερη. Οι ομάδες που είχαν έναν ηγέτη επικράτησαν ιστορικά και σε βάθος χρόνου αυτών που δεν είχαν κάποιον στην κορυφή τους. Ετσι βρεθήκαμε στον σημερινό κόσμο, που χωρίζεται σε ηγέτες και ακόλουθους.

Γιατί όμως πολλές φορές δυσανασχετούμε με τους ηγέτες μας, ακόμα κι αν τους έχουμε επιλέξει;

Κι αυτό είναι θέμα της εξέλιξης, λένε οι συγγραφείς του βιβλίου:

«Υπάρχει ένα χρονικό κενό ανάμεσα στους εγκεφάλους μας και το περιβάλλον. Ενώ φέρουμε ακόμα τους εγκεφάλους των αφρικανών προγόνων μας, το περιβάλλον και οι κοινωνικές συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά. Φοβόμαστε ακόμα τις αράχνες, τα φίδια, το σκοτάδι, τους ανοιχτούς χώρους, όλα όσα συνιστούσαν απειλή για τη ζωή μας πριν από χιλιάδες χρόνια. Η εμφάνιση όμως της γεωργίας επέφερε διατροφική και κοινωνική επανάσταση. Ξαφνικά αποκτήσαμε τη δυνατότητα να συγκεντρώνουμε τροφή και να την ανταλλάσσουμε με άλλα αγαθά. Αυτό έφερε τη διαφθορά, τα πλούτη και τη δύναμη. Οι ισχυροί άνδρες είναι αυτοί που χρησιμοποιούν τα πλούτη και τη θέση τους για να προσελκύσουν σεξουαλικές συντρόφους και να συνεχίσουν το όνομά τους μέσω των απογόνων τους. Αυτοί, σύμφωνα με τους ψυχολόγους, κάνουν και τα περισσότερα παιδιά. Η εξέλιξη, άλλωστε, δεν ενδιαφέρεται για την ηθική της στρατηγικής που χρησιμοποιούμε για την αναπαραγωγή».

Πώς όμως διαλέγουμε τους ηγέτες μας;  

Το σίγουρο είναι πως δεν παίζουν μεγάλο ρόλο τα ακαδημαϊκά προσόντα, οι ικανότητες ή η εμπειρία, αλλά η προσωπικότητα, η συναισθηματική νοημοσύνη και η ικανότητα να «μιλάει» στο συναίσθημα των ακολούθων του.

Μόνο μια πολύ εξελιγμένη και μακροχρόνια συγκριτική γενετική έρευνα θα μας βοηθούσε να διαπιστώσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ηγέτη. Αυτή όμως απέχει μερικές δεκαετίες. Μέχρι τότε, το μόνο σίγουρο είναι ότι η εξωστρέφεια και η λεκτική ευφυΐα, χαρακτηριστικά που κληρονομούνται, κάνουν κάποιους ανθρώπους να ξεχωρίζουν. Οι ηγέτες μιλάνε διαφορετικά από τον κοινό άνθρωπο. Χρησιμοποιούν διπλάσιες μεταφορές, για να προκαλέσουν την έκρηξη των συναισθημάτων στους ακροατές τους.