Και οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι

Του PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES

Τις ημέρες αυτές πρέπει να είμαστε φειδωλοί. Δεν ξέρετε ότι έχουμε έλλειμμα; Για μήνες αυτό διατυμπάνιζαν οι Ρεπουμπλικανοί και οι συντηρητικοί Δημοκράτες οι οποίοι έχουν απορρίψει κάθε πρόταση για την αποφυγή των μεγάλων περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες και στην ανόρθωση της οικονομίας.

Αλλά οι ίδιοι αυτοί πολιτικοί είναι πρόθυμοι να κόψουν επιταγές ύψους 3 εκατομμυρίων δολαρίων εκάστη στους 120.000 πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας.

Τι, μήπως δεν έχετε ακούσει για αυτή την πρόταση; Και όμως: Μιλάω για το αίτημα να γίνουν μόνιμεςόχι μόνο για τη μεσαία τάξη- οι φορολογικές ελαφρύνσεις που επιβλήθηκαν επί Μπους.

Να πώς έχουν τα πράγματα: Το 2001, όταν ο πρώτος κύκλος των φορολογικών ελαφρύνσεων εγκρίθηκε από το Κογκρέσο, ο νόμος περιελάμβανε μια περίεργη διάταξη: οι φόροι θα επέστρεφαν στα επίπεδα του 2000 την τελευταία ημέρα του 2010.

Γιατί τότε; Εν μέρει η ημερομηνία αυτή χρησιμοποιήθηκε για να συγκαλύψει τη φορολογική ανευθυνότητα που συνεπάγονταν οι ελαφρύνσεις: η προθεσμία για μείωση των φόρων μέχρι και το 2010 μετέθετε για αργότερα την υστέρηση των εσόδων καθώς το κόστος των περικοπών υπολογίζεται συνήθως ανά δεκαετία.

Προφανώς το σχέδιο ήταν να γίνουν οι φορολογικές αυτές ελαφρύνσεις μόνιμες στη συνέχεια. Αλλά τα πράγματα δεν πήγαν βάσει σχεδίου. Και τώρα η μαγική ώρα έχει φθάσει.

Ποιες είναι λοιπόν οι επιλογές; Η κυβέρνηση Ομπάμα θέλει να διατηρήσει τις φορολογικές ελαφρύνσεις που ωφελούν κυρίως τη μεσαία τάξη- πρόκειται για δαπανηρή πρόταση- και να αφήσει την ισχύ των διατάξεων που ωφελούν μόνο όσους έχουν πολύ υψηλό εισόδημα να λήξει σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Οι Ρεπουμπλικανοί με την υποστήριξη ορισμένων συντηρητικών Δημοκρατικών επιθυμούν τη διατήρηση των φορολογικών περικοπών για όλους.

Και υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα οι Ρεπουμπλικανοί να κερδίσουν αυτό που θέλουν. Πρόκειται για μια απόδειξη, σε περίπτωση που τη χρειάζεται κάποιος, ότι η πολιτική μας κουλτούρα έχει γίνει όχι απλά δυσλειτουργική αλλά βαθιά διεφθαρμένη.

Τι διακυβεύεται εδώ; Σύμφωνα με το ανεξάρτητο Κέντρο Φορολογικής Πολιτικής των ΗΠΑ, η μονιμοποίηση όλων των φορολογικών περικοπών που αποφασίστηκαν επί Μπους και η οποία βρίσκει αντίθετο τον Ομπάμα θα στερούσε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση έσοδα ύψους 680 δισ. δολαρίων για τα επόμενα 10 χρόνια. Ας θυμηθούμε εδώ ότι χρειάστηκαν πολύμηνες και σκληρές διαπραγματεύσεις για να εγκρίνει το Κογκρέσο κονδύλια ύψους μόλις 26 δισ. δολαρίων για την ενίσχυση πολιτειακών κυβερνήσεων και τοπικών αυτοδιοικήσεων που τα είχαν απεγνωσμένα ανάγκη.

Και πού θα πήγαιναν αυτά τα 680 δισ. δολάρια; Σχεδόν στο σύνολό τους θα συσσωρεύονταν στο πλουσιότερο 1% των Αμερικανών οι οποίοι έχουν εισόδημα που ξεπερνά τα 500 δισ. δολάρια τον χρόνο. Υπάρχει και καλύτερο: η πλειονότητα των φορολογικών αυτών ελαφρύνσεων θα απευθυνόταν στο πλουσιότερο 1/10 αυτού του 1%. Από μια ομάδα 1.000 Αμερικανών που επελέγησαν τυχαία διαλέξτε αυτόν με το υψηλότερο εισόδημα· αυτός λοιπόν θα έχει τις περισσότερες φορολογικές μειώσεις από την ομάδα. Και οι φοροαπαλλαγές για αυτούς τους ελάχιστους τυχερούς- οι πιο φτωχοί εξ αυτών έχουν ετήσια εισοδήματα που ξεπερνούν τα 2 εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι περισσότεροι βγάζουν παραπάνω από 7 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο - θα άγγιζαν τα 3 εκατομμύρια δολάρια στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας.

Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να δικαιολογηθεί σε μια περίοδο που οι πολιτικοί ισχυρίζονται ότι νοιάζονται για το έλλειμμα; Μα η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η αρχική καμπάνια του Μπους για τις περικοπές των φόρων βασιζόταν στην εξαπάτηση και στην ανειλικρίνεια. Στην πραγματικότητα οι πρώτες μου υποψίες για το ότι μας παραπλανούν για τον πόλεμο στο Ιράκ βασίζονταν στην ομοιότητα μεταξύ της καμπάνιας για τον πόλεμο και αυτής για τις φορολογικές ελαφρύνσεις τον προηγούμενο χρόνο. Και σίγουρα η εξαπάτηση και η ανειλικρίνεια κρύβονται πίσω από τις φορολογικές ελαφρύνσεις των πλουσιότερων αμερικανών.

Μας λένε ότι θα βοηθηθούν οι μικρές επιχειρήσεις. Αλλά πόσους ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων ξέρετε να έχουν εισόδημα κάποιων εκατομμυρίων τον χρόνο;

Ή μας λένε ότι θα βοηθήσει στην εξυγίανση της οικονομίας. Αλλά είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς έναν λιγότερο δαπανηρό τρόπο ενίσχυσης της οικονομίας από το να δίνει χρήματα σε ανθρώπους που ήδη έχουν πολλά και δεν ενδέχεται να ξοδέψουν αυτά που θα κερδίσουν. Οχι, αυτό δεν έχει καμία απολύτως σχέση με μια υγιή οικονομική πολιτική. Αντίθετα πρόκειται για μια, όπως προείπα, δυσλειτουργική και διεφθαρμένη πολιτική κουλτούρα σύμφωνα με την οποία το Κογκρέσο δεν θα αναλάβει δράση για να ανορθώσει την οικονομία, ενώ επικαλείται τη φτώχεια όταν γίνεται λόγος για διατήρηση των θέσεων των δασκάλων και των πυροσβεστών και δηλώνει ότι η δαπάνη που προκύπτει από τη φοροαπαλλαγή όσων είναι ήδη πλούσιοι δεν προκαλεί έστω και το παραμικρό οικονομικό πρόβλημα.

Ως τώρα η κυβέρνηση Ομπάμα αντιστέκεται στη σκανδαλώδη αυτή ενέργεια. Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσει στη μάχη αυτήν. Διαφορετικά, θα είναι δύσκολο να μη χάσουμε όλη μας την ελπίδα για το μέλλον της Αμερικής.