Ενας Σούπερμαν για τα δημόσια σχολεία

Του THOMAS L. FRIEDMAN / THE NEW YORK TIMES

(...)Πρέπει να δείτε την Αμερική από κάτω προς τα πάνω, όχι από πάνω (Ουάσιγκτον) προς τα κάτω. Και αυτό που θα δείτε κοιτάζοντας από κάτω είναι ο αναβρασμός που υπάρχει στην Παιδεία. Από την απότομη εμφάνιση πειραματικών σχολείων ως το νέο συμβόλαιο του σωματείου καθηγητών στην Περιφέρεια της Κολούμπια, το οποίο θα ανταμείψει τους καθηγητές των δημόσιων σχολείων που συμβάλλουν στη γρήγορη πρόοδο των μαθητών τους και θα απομακρύνει αυτούς που δεν το κάνουν, βλέπουμε ότι οι Αμερικανοί παίρνουν επιτέλους στα σοβαρά την Παιδεία τους. Αν πάλι δεν θέλετε να κάνετε κατακόρυφο, περιμένετε ώσπου να βγει στις αίθουσες το ντοκυμαντέρ «Περιμένοντας τον Σούπερμαν». Θα καταλάβετε τι εννοώ.

Το «Περιμένοντας τον Σούπερμαν» του Ντέιβις Γκουνγκενχάιμ, γνωστού σκηνοθέτη του ντοκυμαντέρ «Μια άβολη αλήθεια», οφείλει το όνομά του σε μια συνέντευξη του αξιόλογου Τζέφρι Κάναντα, εμπνευστή του προγράμματος «Η ζώνη των παιδιών του Χάρλεμ», που στόχο έχει να ανοίξει νέους δρόμους για τα παιδιά τα οποία ζουν σε μια από τις πιο ταλαιπωρημένες γειτονιές της Νέας Υόρκης.

Ο Κάναντα πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος να φτιάξουμε τα σχολεία μας δεν είναι με τη βοήθεια ενός Σούπερμαν ή μιας σούπερ θεωρίας. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι σούπερ άνδρες και σούπερ γυναίκες, που να υπερ-προσπαθήσουν να προσελκύσουν καλύτερα εκπαιδευμένους δασκάλους οι οποίοι να δουλεύουν με τις καλύτερες μεθόδους, με τη στήριξη ικανών διευθυντών και τη συμμετοχή των γονιών.

«Μια από τις πιο δυστυχισμένες ημέρες της ζωής μου ήταν όταν η μητέρα μου μού είπε ότι ο Σούπερμαν δεν υπήρχε στην πραγματικότητα» λέει ο Κάναντα στην ταινία. «Διάβαζα κόμικς και απλά τα λάτρευα, γιατί ακόμη και στην καρδιά των γκέτο έλεγες “Ερχεταιαπλά δεν ξέρω πότε- γιατί πάντα εμφανίζεται και σώζει τους καλούς”. Ετσι λοιπόν έβαλα τα κλάματα επειδή δεν υπήρχε κανείς με αρκετή δύναμη για να... έρθει να μας σώσει».

Ο Γκουγκενχάιμ εξηγεί ότι υποστηρίζει να πηγαίνουν τα παιδιά στα δημόσια σχολεία της περιοχής τους «ώσπου ήρθε η ώρα να επιλέξω σχολείο για τα δικά μου παιδιά, οπότε και ήρθα αντιμέτωπος με την πραγματικότητα. Η άποψή μου για τη δημόσια εκπαίδευση δεν είχε τόση σημασία όση ο φόβος μου να τα στείλω σε ένα αποτυχημένο σχολείο. Κι έτσι κάθε πρωί, προδίδοντας τα ιδανικά με τα οποία νόμιζα πως ζούσα, περνάω με το αυτοκίνητο τρία δημόσια σχολεία για να πάω τα παιδιά μου σε ιδιωτικό. Αλλά είμαι τυχερός. Εχω επιλογή. Αλλες οικογένειες στηρίζουν τις ελπίδες τους σε ένα χέρι που θα τραβήξει ένα όνομα από ένα κουτί ή σε έναν υπολογιστή που επιλέγει αριθμούς σε τυχαία σειρά. Γιατί όταν υπάρχει ένα αξιόλογο δημόσιο σχολείο δεν υπάρχουν αρκετές θέσεις κι έτσι η επιλογή γίνεται με κλήρωση. Εναποθέτουμε τα παιδιά μας και το μέλλον τους στα χέρια της τύχης».

Είναι απαράδεκτο στην Αμερική η τύχη να καθορίζει την εκπαίδευση ενός παιδιού, ειδικά όταν υπάρχουν πολλά σχολεία που λειτουργούν σωστά και ακόμη περισσότερα που βελτιώνονται. Το κεντρικό σημείο της ταινίας είναι ότι για πολύ καιρό το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης εξυπηρετούσε τους ενηλίκους και όχι τα παιδιά. Για πολλά χρόνια κακοπληρώναμε και υποτιμούσαμε τους εκπαιδευτικούς μας και τους αποζημιώναμε δίνοντας προνόμια στα σωματεία τους. Με το πέρασμα των δεκαετιών όμως αυτά τα προνόμια κατέληξαν εμπόδιο στη μεταρρύθμιση σε πολλές περιοχές.

Αν και η ταινία περνά το μήνυμα ότι το «κλειδί» για την επιτυχία των μαθητών είναι ο ικανός δάσκαλος, ενώ ασκεί κριτική στα σωματεία των εκπαιδευτικών και υποστηρίζει τα πειραματικά σχολεία, προκαλεί όλους τους ενηλίκους που λειτουργούν τα σχολεία μας- καθηγητές, επικεφαλής σωματείων, διευθυντές, σχολικά συμβούλια, ιδρυτές των πειραματικών, πολιτικούς - με μία ερώτηση: Βάζετε τα παιδιά και τη μόρφωσή τους πάνω απ΄ όλα; Γιατί ξέρουμε τι πραγματικά φέρνει αποτελέσματα και δεν πρόκειται για μαγική θεραπεία. Είναι «οτιδήποτε χρειάζεται κουράγιο», όπως λέει ο Τζέφρι Κάναντα. Είναι «η σοβαρότητα χωρίς δικαιολογίες» των ιδρυτών του σχολείου «Η γνώση είναι δύναμη». Είναι η σκληράδα του συνθήματος «παραδειγματίσου από τους καλούς ή βγες από τη μέση» των Μισέλ Ρι και Τζόελ Κλάιν, υπευθύνων της Δημόσιας Εκπαίδευσης στην Περιφέρεια της Κολούμπια.

Και είναι ο αθόρυβος ηρωισμός εκατομμυρίων εκπαιδευτικών δημόσιων και πειραματικών σχολείων καθώς και γονιών που όντως βάζουν τα παιδιά πάνω απ΄ όλα εφαρμόζοντας τις καλύτερες ιδέες και κάνοντας με αυτόν τον τρόπο τα σχολεία τους καλύτερα και περισσότερο υπολογίσιμα μέρα με τη μέρα. Ετσι, δεν θα χρειαστεί ποτέ ξανά οι Αμερικανοί να εναποθέσουν στην τύχη την εκπαίδευση των παιδιών τους ή να προσευχηθούν να έρθει ο Σούπερμαν να τους σώσει.