Το κράτος πρόνοιας συρρικνώνει η Δανία

Της LIZ ALDERMAN / The New York Times

Την ώρα που οι μακροχρόνια άνεργοι αυξάνονται σε όλο τον κόσμο, η διαχείρισή τους τείνει να καταστεί ένα από τα πιο δυσεπίλυτα προβλήματα για τις δυτικές κυβερνήσεις.

Η Δανία, που υπήρξε εδώ και δεκαετίες το πρότυπο για χώρες με υψηλή ανεργία, χάρη στο ισχυρό κράτος πρόνοιας, αντιμετωπίζει σήμερα αφόρητες πιέσεις. Σε μια προσπάθεια να μη σωρεύσει ελλείμματα, η Κοπεγχάγη αποφάσισε τον Ιούνιο να μειώσει δραστικά τις κοινωνικές της παροχές, που είναι οι πλέον γενναιόδωρες στον κόσμο, περιορίζοντας τον χρόνο καταβολής επιδόματος ανεργίας στα δύο χρόνια, από τέσσερα που ήταν μέχρι τότε. Εχοντας διαπιστώσει ότι οι αποδέκτες επιδομάτων ανεργίας είτε βρίσκουν αμέσως δουλειά ή επιλέγουν οποιαδήποτε εργασία μόλις το επίδομά τους εξαντληθεί, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ενίσχυσαν τις προσπάθειές τους να απογαλακτίσουν τους Δανούς από τα συστήματα κρατικής πρόνοιας.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, θα επωφελούνταν σημαντικά από το δανέζικο σύστημα με ονομασία flexicurity (εύκαμπτη ασφάλεια). Η διεθνής ύφεση αποκάλυψε, όμως, τις ελλείψεις στο σύστημα αυτό. «Το σύστημά μας έγινε όλο ευκαμψία και καθόλου ασφάλεια», λέει ο Κιμ Σίμονσεν, εκπρόσωπος του μεγαλύτερου συνδικάτου της χώρας, του ΗΚ.

Οι εργοδότες στη Δανία έχουν δικαίωμα να απολύουν και να προσλαμβάνουν όσους εργαζόμενους επιθυμούν, ενώ οι απολυθέντες θα λάβουν το 80% των αποδοχών τους με τη μορφή κρατικών επιδομάτων ανεργίας. Την ίδια ώρα, οι νέοι άνεργοι υποχρεούνται να παρακολουθήσουν προγράμματα επιμόρφωσης.

Κάθε χρόνο, το εντυπωσιακό ποσοστό του 30% του εργατικού δυναμικού της χώρας αλλάζει δουλειά, γνωρίζοντας ότι το κράτος θα τους εξασφαλίσει άνετη διαβίωση μέχρις ότου βρουν άλλη δουλειά. Καθώς, όμως, η οικονομική κρίση κατάργησε θέσεις εργασίας, το κράτος –που είναι και ο μεγαλύτερος εργοδότης στη χώρα– αναγκάστηκε να προσφέρει θέσεις προσωρινής απασχόλησης. Η ανεργία βρίσκεται σήμερα στο 4,6%.