Το αφγανικό «νεκροταφείο»

Του ΑΓΓΕΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

O πόλεμος στο Αφγανιστάν μοιάζει ήδη χαμένος για τους Αμερικανούς. Η απομάκρυνση του στρατηγού Μακρίσταλ από τη θέση του επικεφαλής των νατοϊκών- βλέπε, αμερικανικών- στρατευμάτων στη χώρα, έπειτα από τα απίστευτα σχόλια που έκανε στο περιοδικό «Rolling Stone» είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Το Αφγανιστάν φαίνεται ότι δικαιώνει ξανά τη φήμη που το ακολουθεί ιστορικά: είναι το νεκροταφείο των αυτοκρατοριών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σχεδόν 30 χρόνια μπλεγμένες στο Αφγανιστάν. Στην αρχή ήθελαν να εγκλωβίσουν εκεί τους Σοβιετικούς ώστε να βιώσουν και εκείνοι το δικό τους Βιετνάμ. Μετά προσπάθησαν, χρησιμοποιώντας σαν μοχλό το Πακιστάν, να σταθεροποιήσουν τη χώρα, αλλά τους προέκυψαν οι Ταλιμπάν. Με αυτούς δεν είχαν πρόβλημα και δεν κόπτονταν και τόσο πολύ για τη σκληρότητα του ισλαμικού καθεστώτος μέχρι που τους προέκυψε η Αλ Κάιντα, ο Οσάμα μπιν Λάντεν και η 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Πάλι όμως άφησαν τη δουλειά στη μέση. Απέφυγαν την εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων με αποτέλεσμα οι Ταλιμπάν να μην εξουδετερωθούν πλήρως και η ηγεσία της Αλ Κάιντα να τη γλιτώσει.

Ηδη από την προεκλογική εκστρατεία του 2008, ο Μπαράκ Ομπάμα είχε δηλώσει ότι ο «σωστός» πόλεμος είναι στο Αφγανιστάν και όχι στο Ιράκ. Πήρε λοιπόν την αμφιλεγόμενη απόφαση να κλιμακώσει τις επιχειρήσεις με σκοπό να δρομολογήσει την αποχώρηση των Αμερικανών από τη χώρα. Εστω κι αν ουδείς το παραδέχεται, η έναρξη της αποχώρησης από το Αφγανιστάν στα μέσα του 2011 έχει ξεκάθαρη πολιτική στόχευση: τις προεδρικές εκλογές του 2012 και τη διεκδίκηση δεύτερης προεδρικής θητείας από τον Ομπάμα.

Το σχέδιο είναι ριψοκίνδυνο και καθόλου εύκολο. Υπάρχει μια σειρά λόγων γι΄ αυτό: κατ΄ αρχάς, το Αφγανιστάν δεν είναι Ιράκ. Αυτό σημαίνει ότι η στρατηγική του στρατηγού Μακρίσταλ και του διαδόχου του στρατηγού Πετρέους για προστασία των αστικών κέντρων και έναρξη διαπραγματεύσεων ακόμη και με τους Ταλιμπάν προκειμένου να σταθεροποιηθεί η χώρα δεν θα υλοποιηθεί εύκολα. Το Αφγανιστάν είναι μια χώρα κατακερματισμένη σε διάφορες εθνότητες. Αυτό καθιστά σχεδόν αδύνατη τη δημιουργία ισχυρών κρατικών θεσμών και κυρίως ενός εθνικού στρατού που θα εγγυηθεί την ασφάλεια.

Παράλληλα, οι Αμερικανοί δεν έχουν βρει τη λύση στο πρόβλημα «Πακιστάν». Το Ισλαμαμπάντ δεν έχει αλλάξει στρατηγική. Θέλει τον έλεγχο του Αφγανιστάν διότι μόνον έτσι μπορεί να έχει το κεφάλι του ήσυχο και να αφοσιωθεί στην αντιμετώπιση του μείζονος εχθρού που είναι η Ινδία. Το Πακιστάν λοιπόν εμφανίζεται, σύμφωνα και με τους «Νew Υork Τimes», πρόθυμο να... βοηθήσει τον αφγανό πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι να βρει μια λύση που θα περιέχει και τους Ταλιμπάν. Οι τελευταίοι όμως, όπως και το Πακιστάν, γνωρίζουν πολύ καλά ότι το χρονοδιάγραμμα των Αμερικανών μιλάει για τα μέσα του 2011. Γιατί να βιαστούν να διαπραγματευτούν όταν αργότερα μπορούν να κερδίσουν περισσότερα; Η Ουάσιγκτον έχει πλέον το κεφάλι της βαθιά μέσα στο «αφγανικό πηγάδι»...