«Ποτέ πώποτε δεν εζήτησα αμοιβήν»

Από την Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Κάποτε είχαμε ηγέτες. Μπορεί αυτό το κάποτε να είναι μακρινό και να ανάγεται στην εποχή του Καποδίστρια, αλλά παράλληλα είναι ενδεικτικό του ελληνικού φιλότιμου, που σε μέρες κρίσης επιστρατεύεται για να κάνει τη διαφορά.

Με αφορμή τη δήλωση του πρωθυπουργού ότι «άνθρωποι του μόχθου» τού πρόσφεραν ώς και το μισθό τους για να βοηθήσουν τον τόπο, όπως και τη δήλωση του αρχηγού του κράτους για την περικοπή της κρατικής επιχορήγησης προς την Προεδρία της Δημοκρατίας, ο γενικός γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ακαδημαϊκός Βασίλειος Πετράκος, θυμήθηκε στο περιοδικό «Μέντωρ» (τεύχος 95) τη στάση του Ιωάννη Καποδίστρια το 1829.

Οταν η Δ' Εθνική Συνέλευση του Αργους (1/8/1829) αποφάσισε να δίνονται 180.000 φοίνικες το χρόνο για τα ετήσια εξόδα του Ελληνα κυβερνήτη, που πρόσφερε τις υπηρεσίες του ώς εκείνη τη στιγμή (επί 19 μήνες) δωρεάν, εκείνος, τρεις μέρες μετά, έστειλε έγγραφο με το οποίο δήλωνε ότι δεν δεχόταν την επιχορήγηση. Συγχρόνως εξέφραζε την ελπίδα ότι το παράδειγμά του θα ακολουθούσαν κι άλλοι παράγοντες της πολιτείας.

Επίσης, ένας άνθρωπος του μόχθου, ο αρχαιοφύλακας Ζήσης Σωτηρίου, ένας πατριώτης, ανιδιοτελής, γεμάτος ζήλο, όταν προτάθηκε για παράσημο και αύξηση μισθού για τις υπηρεσίες που προσέφερε, αρνήθηκε και τα δύο, δηλώνοντας πως «ποτέ πώποτε δεν εζήτησα ούτε αμοιβήν τινά, ούτε αύξησιν της μισθοδοσίας μου, αν, δε, εκπληρώ το καθήκον μου πιστώς και τιμίως, τούτο το πράττω σύμφωνα με τας αρχάς μου και με τον όρκον, τον οποίο έδωσα εις την πατρίδα...».

Κάθε σύγκριση με τη σημερινή πραγματικότητα κρίνεται αβάσιμη. Γιατί ο δημόσιος υπάλληλος Ζήσης Σωτηρίου και το είδος του εξέλιπε με το θάνατό του, το 1880.

ΑΓΡΥΠΝΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ

Σε συνέχεια του παραπάνω άρθρου διαβάστε μερικά ενδιαφέροντα ακόμα στοιχεία για τον "άγνωστο" ΖΗΣΗ ΣΩΤΗΡΙΟΥ:

O Zήσης Σωτηρίου καταγόταν από τα χωριά του Oλύμπου και είχε πάρει μέρος στην επανάσταση του 1821. Mετά το 1830, με την ανακήρυξη κομματιού του "ελλαδικού" χώρου σε ανεξάρτητο κράτος, διορίστηκε φύλακας στο Mουσείο της Aκρόπολης. Kάθε χρόνο στις 25 Mάρτη τύπωνε διάφορα φυλλάδια που τα μοίραζε στον κόσμο.

Η 25 Μαρτίου καθιερώθηκε ως εθνική επέτειος το 1838, και τότε γιορτάστηκε και για πρώτη φορά επίσημα. Μέχρι τότε, το ελληνικό κράτος γιόρταζε δυο επετείους, και τις δυο συνδεδεμένες με το πρόσωπο του βασιλέα: τα γενέθλια και τα αποβατήρια.

Η 25 Μαρτίου θα είναι, συνεπώς, η μόνη καθαρά εθνική γιορτή, “η μόνη”, σύμφωνα με την εφημερίδα της εποχής Αθηνά, “ήτις ημπορεί να συγκινήση παντός ευαισθήτου Έλληνος την καρδίαν”.

Από την επόμενη χρονιά, το 1839, δοκιμάζεται ένας ιδιωτικός εορτασμός, ο οποίος επαναλαμβάνεται και το 1840, ώστε να αντισταθμιστεί, σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων, η αδιαφορία ή η δυσμένεια των Βαυαρών για τη γιορτή αυτή.

Την πρωτοβουλία ανέλαβε μια ομάδα νέων οι οποίοι γιόρτασαν την επέτειο με μνημόσυνο των πεσόντων του Αγώνα στην εκκλησία της Καπνικαρέας και με συμπόσιο και μουσική σε σπίτι φωταγωγημένο και διακοσμημένο με συμβολικές εικόνες.

Η αντιπαράθεση που απλώς λάνθανε τα δυο πρώτα χρόνια ξέσπασε το 1841. Τότε, τη μέρα του Ευαγγελισμού, δεν ακούσθηκαν οι πρωινοί κανονιοβολισμοί -δείγμα ενδεχομένως της ολιγωρίας και απροθυμίας της διοίκησης.

Όπως θα γράψει ένα μήνα αργότερα ένας άλλος από τους πρωταγωνιστές, ο Θεόδωρος Ορφανίδης: “φθάνει η 25 Μαρτίου, η ημέρα καθ’ ην εκδικητικός κεραυνός επέσκηψεν μετά πατάγων κατά της κεφαλής των τυράννων μας” ... “και τί γίνεται; τίποτε: μήτε εσπερινή μουσική, μήτε εωθινά άσματα, μήτε πυροβόλων εκπυρσοκροτήσεις”.

Οι νεαροί φοιτητές αποφασίζουν τότε να γιορτάσουν εκείνοι με τη λαμπρότητα που της άρμοζε την εθνική επέτειο. Φωταγωγούν έναν κατάλληλο χώρο και παρουσιάζουν στους διαβάτες σειρά συμβολικών εικόνων. Η εικόνα του Κοραή κατέχει κεντρική θέση. Ο αντιμοναρχισμός και οι δημοκρατικές ιδέες του “σοφού γέροντος των Παρισίων” εξηγούν τη συμβολική του εμφάνιση σε έναν τέτοιο εορτασμό. Κάποιες από τις υπόλοιπες εικόνες που είχαν αναρτηθεί στον ίδιο χώρο εκλαμβάνονται από τη διοίκηση ως αντιπολιτευτικές και καταστρέφονται. Επρόκειτο, μεταξύ άλλων, για την εικόνα ενός πλοίου που κλυδωνιζόταν χωρίς πηδάλιο.

Οι πρωτεργάτες της εκδήλωσης συλλαμβάνονται και παραπέμπονται σε δίκη. Ο Ζήσης Σωτηρίου, ομοϊδεάτης και συνεορταστής τους τα προηγούμενα χρόνια, ήταν άρρωστος τη μέρα του Ευαγγελισμού και δε συνελήφθη. Για συμπαράσταση, μήνυσε ο ίδιος τον εαυτό του στην Εισαγγελία.

Οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν τελικά εκτός από έναν, στον οποίο επιβλήθηκε φυλάκιση ενάμιση μηνός. Τον επόμενο χρόνο, επανέρχονται ζητώντας την άδεια να παρουσιάσουν το θεατρικό έργο του Ιωάννη Ζαμπέλιου “Ρήγας ο Θεσσαλός” και με τις εισπράξεις να ανεγείρουν μνημείο προς τιμήν του Ρήγα. Η άδεια δεν δόθηκε, ίσως από το φόβο των ταραχών, αλλά ο Ζήσης Σωτηρίου, που συναντήσαμε προηγουμένως, αποφάσισε στο εξής να γιορτάζει την ονομαστική του εορτή την 25 Μαρτίου. Έτσι, το βράδυ της 25 Μαρτίου 1843, γιορτάζοντας τη γιορτή του Ζήση Σωτηρίου οι νέοι του Πανεπιστημίου και του Γυμνασίου περιήλθαν όλη την πόλη ψάλλοντας άσματα υπέρ του Συντάγματος.

O Ζήσης Σωτηρίου από το 1830 και μετά και μέχρι το θάνατό του, πήρε μέρος σε όλα τα επαναστατικά κινήματα, τόσο στον "ελλαδικό" χώρο όσο και στο εξωτερικό...