Του Χάρη Σαββίδη
Κάτω από την επιφάνεια, οι... τεκτονικές πλάκες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος κινούνται ταχύτερα από ποτέ και η παγκόσμια κρίση μοιάζει με λάβα που παρασύρει εθνικές επιφυλάξεις και σχεδιασμούς δεκαετιών. Όσα δεν κατάφεραν οι κυβερνήσεις μέσω πολυετών διαπραγματεύσεων και αλλεπάλληλων διακυβερνητικών συσκέψεων, συμφωνήθηκαν σε μια ολιγόωρη Σύνοδο Κορυφής, δύο τηλεδιασκέψεις και μερικά τηλεφωνήματα μεταξύ ηγετών.
Όταν, όμως, την περασμένη εβδομάδα, παράγοντες της αγοράς τηλεφωνούσαν ταραγμένοι σε Βρυξέλλες και Φραγκφούρτη, προειδοποιώντας για την εξάπλωση της ελληνικής κρίσης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάλαβαν ότι ήρθε η ώρα του «τώρα ή ποτέ».
Παραδόξως (φαινομενικά), τους πλέον δύσπιστους ανέλαβε να πείσει με τηλεφωνικά τετ α τετ ο πρόεδρος Ομπάμα, ο οποίος είχε ενημερωθεί στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού και, για την ώρα, δεν έχει λόγο να επιδιώκει μια γενικευμένη και ανεξέλεγκτη κρίση στην Ευρώπη. Κάπως έτσι, έγινε το πρώτο σημαντικό βήμα του 21ο αιώνα στη μακρά πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η ειρωνεία είναι, δε, ότι όλα αυτά συμβαίνουν, την στιγμή που το οικοδόμημα της Ε.Ε. είναι λιγότερο θελκτικό από ποτέ στα μάτια των πολιτών. Ακόμα και στις χώρες του Νότου, όπου παραδοσιακά οι φιλο-ευρωπαίοι κυριαρχούν, η Ε.Ε. είναι ελάχιστα δημοφιλής. Μια πρώτη ερμηνεία είναι ότι «αισθήματα» που στο παρελθόν... αγοράστηκαν με κοινοτικά κονδύλια, τώρα καταρρέουν υπό το βάρος ασφυκτικών πιέσεων για αντιλαϊκά μέτρα. Το πρόβλημα, όμως, είναι βαθύτερο και αφορά την ίδια την ταυτότητα της Ε.Ε. Σε αυτή, μέχρι σήμερα κυρίαρχη θέση είχε το κοινωνικό κράτος και οι δημοκρατικοί θεσμοί. Και τα δύο τελούν πλέον υπό πλήρη αμφισβήτηση. Μεγαλύτερο κι από το έλλειμμα στους προϋπολογισμούς φαντάζει πλέον το έλλειμμα δημοκρατίας στην Ε.Ε. Η κρίση ανέδειξε τις συνέπειες που έχει η απουσία δημοκρατικού ελέγχου επί των νομισμάτων των οικονομιών.
Οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν ότι τις αποφάσεις για την υποτίμηση και την εκτύπωση νομίσματος λαμβάνουν τεχνοκράτες, που δεν προκύπτουν (και άρα δεν αλλάζουν) από κάποια κάλπη. Τώρα καλούνται να αποδεχθούν ότι στο μέλλον δεν θα μπορούν να αποφασίζουν ούτε για τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Ακόμα και αν η πλειοψηφία των πολιτών σε ένα κράτος-μέλος επιθυμούν αύξηση δημοσίων δαπανών ή υψηλότερους φόρους, δεν θα έχουν απλά να περιμένουν τις επόμενες γενικές εκλογές αλλά να ευθυγραμμιστούν οι πολιτικές επιλογές σε 27 κράτη και με ορίζοντα τετραετίας. Αν η Ευρώπη θέλει να παραμείνει στα θεμέλια των δημοκρατικών αρχών, δεν έχει άλλη λύση από το να αποκτήσει θεσμικά όργανα με άμεση λαϊκή εντολή και ουσιαστικές εξουσίες.
Η εκλογή και η δυνατότητα άμεσης αποπομπής της Επιτροπής ή της Διοίκησης της ΕΚΤ από το Ευρωκοινοβούλιο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να διατηρηθεί ακόμα και η επίφαση της Δημοκρατίας. Ο σεισμός που προκαλεί η μετακίνηση των τεκτονικών πλακών από την κρίση, θα αλλάξει ριζικά τη μορφή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Αλλά και αν αυτό που θα προκύψει συνεχίσει να έχει ως θεμέλιο λίθο την λαϊκή κυριαρχία, δύσκολα θα παραμείνει όρθιο, αν δεν συνοδευτεί από τη σφυρηλάτηση μιας κοινής ταυτότητας.
Για να μοιάσει σε υπερεθνικό κράτος η Ε.Ε., εκτός από σημαία, ύμνο και πρόεδρο, χρειάζεται ένα κοινό όραμα. Η εμμονή κοινοτικών οργάνων και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στη δημοσιονομική πειθαρχία και τις νεοφιλελεύθερες συνταγές, οδηγούν σε μαρασμό τα υπολείμματα του κοινωνικού κράτους. Και πώς να συναρπάσει, πράγματι, τους λαούς της Ευρώπης, ένα όραμα που τους θέλει να εργάζονται σαν Κινέζοι για να καταναλώνουν σαν Αμερικανοί;
Ισπανία: Πάγωμα μισθων και συνταξεων
Τα μέτρα λιτότητας προβλέπουν μείωση των μισθών κατά 5% και 13.000 απολύσεις στο Δημόσιο, «πάγωμα» μισθών και συντάξεων, κατάργηση επιδόματος 2.500 ευρώ προς τους νέους γονείς, καθώς και περικοπή κατά 6 δισ. ευρώ των δημοσίων επενδύσεων και κατά 1,2 δισ. της χρηματοδότησης των περιφερειών. Τα μέτρα επεκτείνονται και το 2011
Ιταλία: Πακέτο μέτρων 25 δισ. ευρώ
Ο υπουργός Οικονομίας, Τζούλιο Τρεμόντι, ανήγγειλε ότι μέχρι τον Ιούνιο θα παρουσιαστεί «πακέτο» περικοπών ύψους 25 δισ. ευρώ για την επόμενη τριετία και δεν απέκλεισε την ανάληψη άμεσων πρωτοβουλιών για τον «εκσυγχρονισμό» των εργασιακών σχέσεων. Κάτι που ζήτησαν το μεγαλύτερο συνδικάτο (CGIL) και η Confindustria.
Πορτογαλία: Περικοπές μισθών και αύξηση ΦΠΑ
Μειώνονται 5% οι μισθοί των υψηλόβαθμων δημοσίων υπαλλήλων και πολιτικών, ενώ περικόπτονται οι κρατικές επιδοτήσεις σε δημόσιες επιχειρήσεις. Αυξάνεται ο συντελεστής ΦΠΑ στο 21% από 20%, επιβάλλεται έκτακτη εισφορά 2,5% στις μεγάλες επιχειρήσεις και αυξάνονται οι γενικοί φορολογικοί συντελεστές (1-1,5%).
Βρετανία: Μειώσεις μισών στους υπουργούς
Η νέα κυβέρνηση συνασπισμού Τόρις-Φιλελευθέρων συμφώνησε στην περικοπή κατά 5% των αμοιβών όλων των υπουργών, ενώ ως προτεραιότητα έθεσε την μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος που φτάνει το 11% του ΑΕΠ. Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι από τα πρώτα μέτρα θα είναι η δραστική αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ, από το 17,5% στο 20%.
Γαλλία: «ψαλίδι» στις δημόσιες δαπάνες
Ο Σαρκοζί ανακοίνωσε πάγωμα των κρατικών δαπανών, εξαιρώντας τα έξοδα για συντάξεις. Επίσης, προβλέπεται μείωση λειτουργικών δαπανών του κράτους κατά 5% το 2011. Για κάθε δύο υπαλλήλους που συνταξιοδοτούνται θα προσλαμβάνεται ένας, ενώ αναιρείται η επιδότηση των 150 ευρώ σε 3 περίπου εκατ. οικονομικά αδύναμους Γάλλους.
ΠΗΓΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου