Της Κορίνας Σαμάρκου
Oι Έλληνες υφίστανται όλα τα επώδυνα μέτρα μιας «διάσωσης» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, χωρίς ωστόσο να απολαμβάνουν τη φτηνή χρηματοδότηση που αυτή θα συνεπαγόταν. Αυτό είναι το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, όταν απείλησε τους Ευρωπαίους εταίρους με προσφυγή στο ΔΝΤ. Με δεδομένο ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί δημοσιονομική προσαρμογή αντίστοιχη με το 10% του ΑΕΠ για τα επόμενα τρία χρόνια, ξένοι σχολιαστές συμφωνούν ότι ακόμα και οι γνωστοί για την αυστηρότητά τους ειδικοί του ΔΝΤ δεν θα μπορούσαν να ζητήσουν κάτι περισσότερο. Και ενώ η περίπτωση της Ελλάδας θα αποδεικνυόταν δύσκολο σταυρόλεξο για το διεθνή οργανισμό, το σίγουρο είναι ότι τα δάνεια του ΔΝΤ θα ήταν σαφώς φτηνότερα από αυτά που φέτος έλαβε το ελληνικό δημόσιο ή από εκείνα που θα ήταν διατεθειμένοι να δώσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι.
«Πήραμε μέτρα τύπου ΔΝΤ. Δεν θα μας ζητούσαν κάτι παραπάνω», είπε την Πέμπτη ο πρωθυπουργός, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτό που τώρα τρομάζει την Αθήνα δεν είναι τα σκληρά μέτρα και οι επιπτώσεις τους, αλλά το επίμονα ακριβό κόστος δανεισμού που δεν δείχνει να αποκλιμακώνεται παρά τις προσπάθειες δημοσιονομικής προσαρμογής. Έχει υπολογιστεί ότι για κάθε 5 δισ. ευρώ που δανείζεται το Δημόσιο στις αγορές ομολόγων, πληρώνει περίπου 700 εκατ. ευρώ περισσότερους τόκους από ό,τι οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Και με δεδομένο ότι οι ανάγκες δανεισμού της χώρας για φέτος αγγίζουν τα 53 δισ. ευρώ, είναι σαφές ότι το ακριβό κόστος χρηματοδότησης υπονομεύει πιο μακροπρόθεσμα την κρατική φερεγγυότητα.
Σ’ αυτή τη φάση όλα δείχνουν ότι ο έκτακτος δανεισμός του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να επιτύχει η ελληνική κυβέρνηση, τουλάχιστον σε οικονομικούς όρους. Και αυτό γιατί παρά τις μετέπειτα αντιδράσεις της γερμανικής κυβέρνησης και τα σενάρια περί υπαναχώρησης της Ιταλίας, της Ολλανδίας και της Φινλανδίας, τα δάνεια στα οποία φαίνεται ότι συμφώνησαν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης τη Δευτέρα, θα είναι κατά πάσα πιθανότητα αρκετά ακριβότερα.
«Στόχος δεν είναι να δοθεί χρηματοδότηση στο μέσο επιτόκιο της Ευρωζώνης, αλλά να προ- φυλαχτεί η οικονομική σταθερότητα της Ευρωζώνης ως συνόλου», ανέφερε η ανακοίνωση του Eurogroup, την ώρα που η Γαλλίδα υπουργός Οικονομικών Christine Lagarde εξέφραζε την άποψη ότι τα επιτόκια στα οποία δανείζεται η Ελλάδα δεν είναι παράλογα, με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της χώρας.
Οι ξένοι αναλυτές συμφωνούν ότι εάν τελικά οι Ευρωπαίοι εταίροι προχωρήσουν στην παροχή διμερών δανείων προς την Ελλάδα, το κόστος τους δεν θα ήταν ιδιαίτερα χαμηλότερο από αυτό που ήδη πληρώνει η χώρα στις αγορές ομολόγων. Ο Ambrose Evans-Pritchard, αρθρογράφος της Telegraph με μεγάλη εμπειρία σε ευρωπαϊκά θέματα, υπολογίζει ότι το επιτόκιο αυτών των δανείων θα μπορούσε να κυμανθεί στο 4,5-5%. Αντίθετα, πηγές τις οποίες επικαλείται ο δημοσιογράφος, αναφέρουν ότι το κόστος των δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δεν θα ξεπερνούσε το 3,25%.
Βέβαια, η εμπλοκή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σε μια χώρα-μέλος της Ευρωζώνης θα ήταν σταυρόλεξο για πραγματικά δυνατούς λύτες. Σε πρώτη φάση είναι σαφές ότι η προσφυγή της Ελλάδας στο διεθνή οργανισμό θα κατέφερε βαρύτατο πλήγμα στο κύρος και την αξιοπιστία του ευρώ. Πολλοί -κυρίως οι Βρυξέλλες- αντιλαμβάνονται μια τέτοια εξέλιξη ως de facto παραδοχή της αποτυχίας του εγχειρήματος του κοινού νομίσματος. Αγκάθι θα ήταν επίσης και η «μεταφορά» του κέντρου αποφάσεων για την οικονομική πολιτική της Ελλάδας από τις Βρυξέλλες στην Ουάσιγκτον.
Πάντως, ο Evans-Pritchard συμφωνεί με τον ισχυρισμό της Αθήνας ότι οι όροι που θα επέβαλλε το ΔΝΤ θα ήταν πιο επιεικείς από τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί από την ελληνική κυβέρνηση. Ο οργανισμός είναι μισητός στις χώρες όπου έχει παρέμβει, εξαιτίας της εμμονής του να επιβάλλει επώδυνα προγράμματα λιτότητας και παγιωμένες «συνταγές» που πολλές φορές δεν δείχνουν να ταιριάζουν στο προφίλ και στα ειδικά προβλήματα της εκάστοτε οικονομίας.
Στην Ισλανδία, επιβλήθηκαν σκληροί όροι, όπως η μείωση κατά 10% των δαπανών όλων των Υπουργείων και η αύξηση των επιτοκίων. Παράλληλα, ο οργανισμός πάγωσε την εκταμίευση των δόσεων των δανείων, σε μια εκβιαστική κίνηση που στοχεύει να πιέσει τη χώρα να αποζημιώσει τη Βρετανία και την Ολλανδία. Θύματα ανάλογου εκβιασμού έπεσαν τα τελευταία χρόνια και άλλες χώρες, όπως η Λετονία και η Ουκρανία.
Στην περίπτωση της Ουγγαρίας, που το 2008 χρειάστηκε να λάβει έκτακτο δάνειο 25 δισ. δολαρίων, ο οργανισμός ζήτησε ως αντάλλαγμα την αύξηση των επιτοκίων, την κατάργηση του 13ου μισθού στο Δημόσιο, τη μείωση της 13ης σύνταξης και την περικοπή δαπανών των υπουργείων.
Η Σερβία «πλήρωσε» το δάνειο των 3 δισ. ευρώ με την απώλεια του 1/5 των 70.000 θέσεων εργασίας του δημοσίου τομέα και το πάγωμα των μισθών.
Δεν είναι μαγική λύση για την οικονομία
ΣΕ ΚΑΘΕ περίπτωση, η εμπλοκή του ΔΝΤ σε μία χώρα απέχει πολύ από το να θεωρηθεί βέβαιη συνταγή επιτυχίας και ανάκαμψης. Η πιο χαρακτηριστική -αλλά και ντροπιαστική για το Ταμείο- περίπτωση είναι εκείνη της Αργεντινής. Και αυτό γιατί η χώρα δεν γλίτωσε τελικά τη χρεοκοπία, έστω και εάν καταδικάστηκε από τις πολιτικές της Ουάσιγκτον σε μια βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, ιδιαίτερα επώδυνη για τους πολίτες της.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, μάλιστα, το έργο των ειδικών του Ταμείου θα είναι ακόμα δυσκολότερο, καθώς δεν θα έχουν στα χέρια τους ένα πολύτιμο «εργαλείο» που κατά κανόνα χρησιμοποιούν στις «διασώσεις» τους: την υποτίμηση του νομίσματος. Συνήθως θέτουν ως απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή δανείου την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος της χώρας κατά 20-30%, καθώς με την κίνηση αυτή τονώνουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και απαλύνουν τις επώδυνες επιπτώσεις από τα μέτρα για τους πολίτες. Στην περίπτωση μιας ελληνικής διάσωσης, βέβαια, και με την προϋπόθεση ότι η χώρα δεν θα αποχωρήσει από την Ευρωζώνη, κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο.
ΠΗΓΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου