Αλκοόλ και εφηβεία

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΥΝΤΑ,

(αν. καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής, διευθυντή Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), προέδρου Παγκόσμιας Ενωσης Νοσοκομείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας)

Διεθνώς, πολλά εκατομμύρια έφηβοι κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το αλκοόλ και οι επιπτώσεις του είναι εμφανείς όχι μόνο στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον, αλλά οδηγεί και σε παραβατικές συμπεριφορές.

Στην Ελλάδα το πρόβλημα της κατανάλωσης του αλκοόλ δεν περνάει απαρατήρητο, αφού, σύμφωνα με έρευνες, το 15% των εφήβων ηλικίας 11 έως 15 ετών καταναλώνει αλκοόλ στο διάστημα μίας εβδομάδας. Πρώτη στις προτιμήσεις των εφήβων είναι η μπίρα, δεύτερα έρχονται τα σκληρά ποτά και τρίτο το κρασί.

Στην εφηβική ηλικία το αλκοόλ μειώνει τη σχολική απόδοση, την ικανότητα απορρόφησης της γνώσης και τη συγκέντρωση. Η κατανάλωση αλκοόλ σε αυτές τις ηλικίες έχει δραματική επίδραση στην προσωπικότητα, προκαλεί ευερεθιστότητα, εχθρικότητα και επιθετικότητα, αυξάνοντας τον κίνδυνο πειραματισμού και με άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες. Επίσης, οι έφηβοι που πίνουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από πνιγμό, πτώσεις ή αυτοκινητικά ατυχήματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι το 30-50% των τροχαίων ατυχημάτων διεθνώς σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ, ενώ στην Ευρώπη για το 20% των θανατηφόρων ατυχημάτων (περίπου 10.000 θάνατοι ετησίως) ευθύνεται το αλκοόλ.

Για όλους αυτούς τους λόγους, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει διάλογος μέσα στην οικογένεια, έτσι ώστε τα παιδιά από νεαρή ηλικία να μάθουν τις επιπτώσεις των οινοπνευματωδών ποτών. Οι γονείς θα πρέπει να μάθουν στα παιδιά τους να μη μπαίνουν ποτέ σε αμάξι του οποίου ο οδηγός έχει πιει, πολύ δε περισσότερο αν βρίσκεται σε κατάσταση μέθης και να παρέχεται η διαβεβαίωση ότι οι γονείς θα περάσουν να πάρουν τα παιδιά τους ή ότι θα εξασφαλιστεί κάποιος άλλος τρόπος ασφαλούς μετακίνησης.

Ο λόγος ο οποίος οδηγεί τους εφήβους στην (υπέρμετρη συνήθως) κατανάλωση αλκοόλ είναι γιατί πιέζονται από το κοινωνικό τους περιβάλλον. Δεν πρέπει να παραληφθεί το γεγονός ότι στη φάση της εφηβείας, το άτομο προσπαθεί να είναι μέρος του κοινωνικού συνόλου και παράλληλα να εξερευνήσει τα όριά του. Οταν οι έφηβοι δέχονται πιέσεις για να καταναλώσουν αλκοόλ μπορεί να αισθάνονται θυμό, άγχος, ενοχές, αίσθηση δειλίας και απογοήτευση σχετικά με τον εαυτό τους. Ετσι καταλήγουν να κάνουν πράξεις που κανονικά δεν θα τις έπρατταν και οι λόγοι είναι αρκετοί: ο φόβος της απόρριψης ή ότι θα χάσουν ένα φίλο, η επιθυμία να αρέσουν ή και να φαίνονται μεγαλύτεροι και η αποφυγή του χλευασμού. Επιπλέον, αρκετοί είναι οι νέοι οι οποίοι πέφτουν στον πειρασμό να πιουν αλκοόλ με την παρέα τους επειδή δεν είναι σίγουροι τι θέλουν ή επειδή δεν γνωρίζουν πώς να χειριστούν την κατάσταση.

Παρ' όλα αυτά, υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. Κάθε νέος δεν πρέπει να διστάζει να αρνηθεί κάτι που δεν εγκρίνει. Να λέει όχι κατηγορηματικά (δισταγμοί και παύσεις αφήνουν χώρο στους άλλους να συνεχίσουν την πίεση). Αντί για αλκοόλ να επιλέγει μη αλκοολούχα ποτά. Εναλλακτικά, μπορεί να βρει ενδιαφέρουσες δραστηριότητες με άλλες παρέες (παιχνίδια, σπορ, ψυχαγωγία).

Για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων στους νέους, λόγω κατανάλωσης αλκοόλ, το Εθνικό Δίκτυο Δήμων Προαγωγής Υγείας πραγματοποίησε εκστρατεία ενημέρωσης στους 46 δήμους-μέλη του Δικτύου. Η εκστρατεία, που περιελάμβανε ραδιοφωνικά μηνύματα, έντυπο υλικό, ειδική ιστοσελίδα και τοπικές ενημερωτικές εκδηλώσεις, πραγματοποιήθηκε στο διάστημα Δεκέμβριος 2009-Φεβρουάριος 2010 υπό την αιγίδα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

Συμβουλευτική Γραμμή Πρόληψης ΙΚΠΙ: 2107222727

Ιστοσελίδα Υγείας - Πρόληψης:  www.neahygeia.gr