Τηλεοπτική φιλανθρωπία με αντάλλαγμα

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

Aκόμη και την καλύβα του Καραγκιόζη θα μπορούσε να μετατρέψει σε σεράι του πασά το νέο ριάλιτι «Σπίτι απ’ την αρχή» (Αlpha).

Τα υλικά της εισαγόμενης συνταγής είναι απλά: μια συμπαθητική νέα γυναίκα, η διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων Σίσσυ Φειδά, επισκέπτεται μια αναξιοπαθούσα οικογένεια και αναλαμβάνει να της κάνει το σπίτι καινούργιο. Οσο διαρκούν οι οικοδομικές εργασίες, η οικογένεια φιλοξενείται σε ένα ξενοδοχείο, με δαπάνες της παραγωγής.

Την πρώτη ημέρα η διακοσμήτρια ξεναγείται στο σπίτι, που έχει τα χάλια του, και υποβάλλει συμπονετικές ερωτήσεις που δέχονται αυτονόητη απάντηση, π. χ.: «Σε αυτήν την κατάσταση είναι η κουζίνα;» «Εδώ, στο δωμάτιο που το παράθυρό του δεν έχει τζάμια κοιμούνται τα παιδιά;» «Μη στενοχωριέσαι, μη στενοχωριέσαι», διαβεβαιώνει τη νοικοκυρά, «όλα θα σου τα φτιάξουμε, όλα».

Μια φωνή εκτός κάδρου αφηγείται το πονεμένο έπος κάθε οικογένειας, π. χ. «μικρή Μαριανθούλα δεν έχει δικό της δωμάτιο» ή «το σπίτι είναι σε άθλια κατάσταση, οι τοίχοι της κρεβατοκάμαρας είναι γεμάτοι μούχλα».

Στο πρώτο στάδιο, το σπίτι αδειάζει από έπιπλα. Τοίχοι γκρεμίζονται, κουφώματα ξηλώνονται. Νέα δάπεδα και ντουλάπια κουζίνας, νέες ηλεκτρικές συσκευές, νέα κρεβάτια, καναπέδες, κουρτίνες, φωτιστικά, διακόπτες.

Την τέταρτη και τελευταία ημέρα, ένα πολυτελές τζιπ φέρνει την οικογένεια στο ανακαινισμένο σπίτι. Κραυγές χαράς, αλλά και ευγνωμοσύνης. Κλάμα σπαρακτικό. Κλαίει η μάνα, κλαίει η γιαγιά, κλαίει η εγγονή, θαρρείς πως κλαίνε και τα νέα παράθυρα από «αλουμίνιο αρίστης ποιότητος». Με αυτά τα δάκρυα πληρώνουν οι ευεργετηθέντες. Κλάμα σε γκροπλάν, αναφιλητό, μαζί με ελπίδες για μια καινούργια ζωή.

Αν δεν αφυπνιστεί ο οίκτος του τηλεθεατή, πώς θα κάνει τηλεθέαση η εκπομπή; Το εθελοντικό ξεγύμνωμα της δυστυχίας είναι το αντάλλαγμα που απαιτεί η τηλεοπτική φιλανθρωπία. Ταυτόχρονα, η διαφήμιση πέφτει σύννεφο: το πολυκατάστημα όπου αγοράζονται τα έπιπλα, η βιομηχανία χαλιών, η μάρκα των ηλεκτρικών συσκευών, το ξενοδοχείο.

Βοηθώντας μια φτωχή οικογένεια, η εκπομπή αυτή φαίνεται να εκτελεί κοινωνικό έργο, όμως δεν κάνει το καλό για να το ρίξει στο γιαλό, αλλά για να το διατυμπανίσει και, κυρίως, να πετύχει υψηλά νούμερα προβάλλοντας τον υπαρκτό πόνο και την απόγνωση των «τυχερών» παικτών. Αναρωτιέται κανείς αν είναι από παιδαγωγική άποψη σωστό να εκτίθενται στην κάμερα παιδιά πέντε και δώδεκα χρόνων και να μαθαίνουν οι συμμαθητές τους ότι είναι τα άπορα παιδάκια της γειτονιάς που ζουν ή μάλλον ζούσαν σε ένα σπίτι δίχως τζάμια και μπαμπά, μέχρι που η καλή τηλεοπτική νεράιδα τα άγγιξε με το ραβδί της.

Κάποτε, για να στεριώσει ένα σπίτι, έσφαζαν έναν κόκορα στα θεμέλια. Σήμερα, για να μην καταρρεύσει ένα σπίτι, οι άνθρωποι σφάζουν την αξιοπρέπειά τους, βγάζουν στο τηλεοπτικό κλαρί τα όνειρα, τα σώψυχα και τα σωθικά τους.