Γράφει ο ΘΩΜΑΣ ΣΙΩΜΟΣ(www.vardaris.gr)
Μοιάζουν με καταφύγιο οι λέξεις, επιστρέφεις σ' αυτές πάντα για να κρυφτείς πίσω από τα τείχη που διαθέτουν. Πότε αδύναμες και πότε δυνατές σαν ατσάλι, εκθέτουν εσένα και τις σκέψεις σου τη μια, και την άλλη σε προστατεύουν σαν μητρική αγκαλιά.
Οι λέξεις-καταφύγιο, κατάλληλες ή ακατάλληλες, δεν γίνονται ποτέ φυλακή, δεν ανήκουν σε κανένα, δεν τους ανήκει κανένας. Και κάθε φορά που φορτίζει το μυαλό σου, με τη χάρη τους αναχωρείς για νέες διηγήσεις, πιο μακρινά ταξίδια και ανέλπιστες περιπέτειες. Οταν οι υπάρχουσες λέξεις δεν είναι αρκετές, δεν είναι ικανές, δεν είναι κατάλληλες, ένας ρηματικός τοκετός συμβαίνει σχεδόν αυτόματα. Ρήματα, πράγματα και επίθετα ανακατεύονται, παλεύουν και παίζουν μεταξύ τους για να γεννήσουν μια νέα λέξη. Και όταν αυτή η νέα λέξη γεννιέται, ένας κόσμος γεννιέται μαζί. Ενας νεαρός κόσμος ρηματικός, αέναος και άυλος ή ένας κόσμος ουσιαστικός, ρεαλιστικός, πραγματικός και χειροπιαστός ή ένας κόσμος επιθετικός, προσδιοριστικός ή απροσδιόριστος, ευμετάβλητος και ρευστός. Ρήματα, πράγματα, επίθετα. Και μετά ο κόσμος αυτός χειραφετείται, αναπτύσσεται μόνος ή μοναχός, αλλάζει, ταξιδεύει στο χρόνο και μερικές φορές στο χώρο, και υπάρχει όσο υπάρχει η λέξη που τον γέννησε.
Μου έρχεται ένα παράδειγμα στο μυαλό. Αναρωτιέμαι αν αυτός που έριξε την ιδέα από το ρήμα «νομίζω» να γεννηθεί το «νόμισμα», μπορούσε να φανταστεί πως αυτό θα γεννούσε τον κόσμο της οικονομίας, της λατρείας του χρήματος, της ιδεολογίας που το συνοδεύει. Ποιος μπορούσε να φανταστεί πως το «νόμισμα», που μεταθέτει μια ιδέα σε κάτι υλικό και χειροπιαστό, θα γινόταν ο κυρίαρχος του υλικού κόσμου, μια ιδέα κυρίαρχη στον κόσμο των πραγμάτων. Το «νόμισμα» και ο κόσμος του, πλημμυρισμένος από πολέμους, αδικίες, φτώχεια, ηδονές, χαρές, όνειρα, μικρές και μεγάλες ιστορίες ανθρώπων και ψυχών. Μια λέξη, ένας κόσμος, χαμόγελο και στεναγμός. Αλλάζει χέρια το νόμισμα χωρίς πολλές σκέψεις. Πόσα χέρια, πόσες ασήμαντες και πόσες σημαντικές στιγμές βιώνει ένα νόμισμα.
Μου έρχεται ένα παράδειγμα στο μυαλό. Αναρωτιέμαι αν αυτός που έριξε την ιδέα από το ρήμα «νομίζω» να γεννηθεί το «νόμισμα», μπορούσε να φανταστεί πως αυτό θα γεννούσε τον κόσμο της οικονομίας, της λατρείας του χρήματος, της ιδεολογίας που το συνοδεύει. Ποιος μπορούσε να φανταστεί πως το «νόμισμα», που μεταθέτει μια ιδέα σε κάτι υλικό και χειροπιαστό, θα γινόταν ο κυρίαρχος του υλικού κόσμου, μια ιδέα κυρίαρχη στον κόσμο των πραγμάτων. Το «νόμισμα» και ο κόσμος του, πλημμυρισμένος από πολέμους, αδικίες, φτώχεια, ηδονές, χαρές, όνειρα, μικρές και μεγάλες ιστορίες ανθρώπων και ψυχών. Μια λέξη, ένας κόσμος, χαμόγελο και στεναγμός. Αλλάζει χέρια το νόμισμα χωρίς πολλές σκέψεις. Πόσα χέρια, πόσες ασήμαντες και πόσες σημαντικές στιγμές βιώνει ένα νόμισμα.
Οταν πετιέται στο σιντριβάνι ως ευχή, όταν δίδεται στο ζητιάνο ως εξαγορά των ενοχών, όταν γίνεται σκληρό και μετά μαλακώνει, όταν διαθέτει δύο ή και περισσότερες πλευρές, όταν αγοράζει τον χρόνο της ζωής σου. Συναλλαγές, ανταλλαγές, παραλλαγές.
Η ιδέα του «νομίσματος», ικανή να κάνει άνω κάτω τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τους αιώνες, συνεχίζει να παίζει με αυτούς. Ο κόσμος του «νομίσματος» γέννησε τον κόσμο της «οικονομίας» και αυτή, κυρίαρχη και παντοδύναμη, έφτιαξε έναν κόσμο αντιθετικό, γεμάτο ένταση, συγκρούσεις, πρόσκαιρες υλικές (και μη) ηδονές, πεδίο συζητήσεων, διαλόγου, μαχών και λαθών.
Νόμισμα, η υλική μορφή μιας φευγαλέας σκέψης που υποδύεται τον πανίσχυρο ρυθμιστή των πάντων. Αντιφάσεις σαν κι αυτή που φωλιάζει μέσα στο νόμισμα κυβερνούν τον κόσμο μας. Αυτό το παιχνίδι μεταξύ του φαντασιακού και του πραγματικού μοιάζει να βγάζει νικητή το δεύτερο. Αλλά όχι πάντα. Μακριά από τον κόσμο της πίεσης υπάρχει ο κόσμος της ποίησης κι εκεί η δύναμη των λέξεων, όπως λέει ο Αδριανός στα Απομνημονεύματά του, είναι φανερή: «Οι ποιητές μάς μεταφέρουν σε έναν κόσμο πιο απέραντο και πιο ωραίο, πιο φλογερό ή γλυκό απ' αυτόν που μας έχει δοθεί, διαφορετικό γι' αυτόν ακριβώς το λόγο και στην πραγματικότητα σχεδόν ακατοίκητο».
Νόμισμα, η υλική μορφή μιας φευγαλέας σκέψης που υποδύεται τον πανίσχυρο ρυθμιστή των πάντων. Αντιφάσεις σαν κι αυτή που φωλιάζει μέσα στο νόμισμα κυβερνούν τον κόσμο μας. Αυτό το παιχνίδι μεταξύ του φαντασιακού και του πραγματικού μοιάζει να βγάζει νικητή το δεύτερο. Αλλά όχι πάντα. Μακριά από τον κόσμο της πίεσης υπάρχει ο κόσμος της ποίησης κι εκεί η δύναμη των λέξεων, όπως λέει ο Αδριανός στα Απομνημονεύματά του, είναι φανερή: «Οι ποιητές μάς μεταφέρουν σε έναν κόσμο πιο απέραντο και πιο ωραίο, πιο φλογερό ή γλυκό απ' αυτόν που μας έχει δοθεί, διαφορετικό γι' αυτόν ακριβώς το λόγο και στην πραγματικότητα σχεδόν ακατοίκητο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου