ΝουΔο-γαλαζαίικο ΣΟΥΡΓΕΛΟΚΑΤΣΑΠΛΙΑΔΙΚΟ: Το «μ» της ματαίωσης

 

Toυ Άρη Αλεξανδρή

Είναι απαραίτητη μία διάκριση: είναι άλλο πράγμα η γραφειοκρατική διαδικασία και άλλο το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

Η ακύρωση των διαγωνισμών που είχαν προκηρυχθεί με αντικείμενο τον σχεδιασμό του λογότυπου για το μετρό Θεσσαλονίκης πρέπει να σχολιάζεται ανεξάρτητα από τη γραφιστική έκβαση της υπόθεσης, την οποία ο καθένας δικαιούται να εκτιμήσει διαφορετικά.

Από μόνη της, λοιπόν, η ανατροπή ενός προδιαγεγραμμένου σχεδίου υποβολής προτάσεων είναι εξαιρετικά προβληματική και παραπέμπει σε γνώριμα ρουσφετολογικά μοτίβα διάδρασης Δημοσίου και ιδιωτών: Πρώτα, ένας ή περισσότεροι διαγωνισμοί για τα προσχήματα κι έπειτα μία απευθείας ανάθεση για την εξυπηρέτηση της αρχικής, κεκαλυμμένης σκοπιμότητας. Εφόσον η ακύρωση των διαγωνισμών, που στην πραγματικότητα αποτελεί ακύρωση του κόπου και της εμπιστοσύνης των επαγγελματιών που έκαναν το λάθος να συμμετάσχουν σε αυτούς, δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη, δεν μπορεί να υποτεθεί κάτι διαφορετικό.

Η επίσημη εξήγηση είναι ότι ο διαγωνισμός «απέβη άγονος, επειδή απορρίφθηκαν οι προσφορές όλων των διαγωνιζόμενων».

Γιατί απορρίφθηκαν όμως;

Ηταν εκτός θέματος;

Ηταν όλες τους ανεπαρκείς;

Γίνεται τόσοι έμπειροι επαγγελματίες να φάνηκαν κατώτεροι των προσδοκιών των ιθυνόντων και την τελευταία στιγμή οι ιθύνοντες να βρήκαν τη σωτηρία τους σε μια εταιρεία που δεν διαθέτει καν διαδικτυακή παρουσία με δείγματα γραφής;

Αν γίνεται, πώς γίνεται;

Τηλεπαθητικά;

Ως προς το λογότυπο που παρουσίασε ο υπουργός Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, καλό θα ήταν να αποφύγουμε την παγίδα της έκφρασης γνώμης επί τη βάσει του γούστου. Δεν θα βγάλουμε άκρη με αυτόν τον τρόπο, γιατί όλοι έχουν κι από ένα, κι όπου μπλέκονται πολλά γούστα η αυθαιρεσία συνήθως κατισχύει του ορθού λόγου. Το γούστο μας, άλλωστε, παίζει ρόλο στις κουρτίνες που επιλέγουμε για το σπίτι μας. Οταν μιλάμε για ένα έργο δημόσιου χαρακτήρα, τα κριτήρια επιλογής γίνονται πιο τεχνικά και επαγγελματικά.

Το νέο λογότυπο είναι κακό και ακατάλληλο όχι επειδή είναι άσχημο, αλλά επειδή είναι ερασιτεχνικό: ένας επαγγελματίας σχεδιαστής μπορεί να εξηγήσει σε όποιον ενδιαφέρεται πόσο εύκολο είναι κατασκευαστικά (όταν λέμε εύκολο δεν εννοούμε απλό ή μίνιμαλ – εννοούμε πρόχειρο), να του δείξει με παραδείγματα πόσο μοιάζει μορφολογικά με δεκάδες άλλα λογότυπα (ότι, δηλαδή, δεν πρόκειται για πρωτότυπη σύλληψη) και να τον διαφωτίσει ως προς τη σχεδιαστική του πρώτη ύλη, η οποία είναι μάλλον ελαφρώς «προκάτ» και όχι εμπνευσμένη ως ιδιοκατασκευή, ειδικά για το ad hoc ζητούμενο του πελάτη. Είτε αρέσει είτε δεν αρέσει σε κάποιον το μίζερο, ρευστοποιημένο «μ» μέσα στο ανολοκλήρωτο κυκλάκι του, σίγουρα το έργο δεν είναι υψηλών γραφιστικών προδιαγραφών, με λίγα λόγια. Αντί να γίνει στο χέρι, έγινε στο πόδι.

Είναι όμως και μία ακόμη σημαντική παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν: κανένα λογότυπο δεν λειτουργεί κατά μόνας· αντιθέτως, τελεί σε σχέση εξάρτησης με τους μηχανισμούς και τη «γλώσσα» της συνολικής οπτικής ταυτότητας. Το λογότυπο δηλαδή δεν επιτελεί τον σκοπό του ως στατικό έμβλημα, αλλά ως κυρίαρχο υπαρξιακό στοιχείο του μετρό, που όμως σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με πλήθος άλλων στοιχείων γύρω από αυτό: με τις απεικονίσεις του σε διάφορα υλικά (από αφίσες μέχρι εισιτήρια), με τη θέση του σε πραγματικούς και ψηφιακούς χώρους, με τα περαιτέρω οπτικά σύνολα που γεννάει (π.χ. σε διαφημίσεις και σε προϊόντα της υπηρεσίας), με τις ιστορίες που αφηγείται.

Για να κρίνουμε λοιπόν το νέο λογότυπο, θα πρέπει να το δούμε εν δράσει· θα πρέπει κάποιος να μας δείξει τις εφαρμογές του, τον τρόπο ανάπτυξής του, την ιδέα πάνω στην οποία στηρίχτηκε.

Το ότι δεν υπάρχει ακόμη μια αναλυτική παρουσίαση των παραπάνω (παρά μόνο ένα κλισέ ρασιονάλ) ίσως είναι τυχαίο, αλλά ίσως είναι και…

 

 ενδεικτικό πλημμελούς εργασίας.

Εντάξει, σιγά το πράγμα, θα πουν οι κυνικοί που δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στις λεπτομέρειες. Οι σημαντικές εμπειρίες, όμως, από πολλές μικρές λεπτομέρειες αποτελούνται· και ας μην τις πιάνει κατευθείαν το βιαστικό μάτι.

 

στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου