Toυ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΜΑΝΟΥ
Το υπουργείο Περιβάλλοντος παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο τις νομοθετικές προτάσεις του για την εκτός σχεδίου δόμηση. Μολονότι δεν έχει δημοσιοποιηθεί το κείμενο του νομοσχεδίου, γενική είναι η εντύπωση ότι διευκολύνεται η εκτός σχεδίου δόμηση. Τούτο κρίνεται από το υπουργείο απαραίτητο επειδή «χιλιάδες ιδιοκτήτες που έχουν αγοράσει ακίνητα εκτός σχεδίου δεν μπορούν να τα εκμεταλλευτούν λόγω της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία απαγορεύεται η δόμηση σε αγροτεμάχια που στερούνται “πρόσωπο” σε αναγνωρισμένο κοινόχρηστο δρόμο».
Θα θυμούνται μερικοί ότι η πρώτη μου επαφή με την πολιτική ήταν στην Υπηρεσία Οικισμού του υπουργείου Δημοσίων Εργων (μετέπειτα υπ. Περιβάλλοντος) κατά την περίοδο 1977-1980. Αν κάτι έμαθα τότε, ήταν ότι η σημασία και οι επιπτώσεις των πολεοδομικών αποφάσεων αποκαλύπτονται μετά την πάροδο πολλών ετών, δεκαετιών. Θεσπίζονται γενικοί κανόνες, λογικοφανείς τη στιγμή που θεσπίζονται, αλλά μετά την πάροδο λίγων ετών διαπιστώνονται μη αναστρέψιμες αδυναμίες και καταστρεπτικά πολεοδομικά αδιέξοδα.
Σε ό,τι αφορά την πολεοδομία, οι περισσότεροι πολίτες είναι αδιάφοροι, θεωρούν ότι δεν τους αγγίζει έως ότου τους αγγίξει. Υπάρχουν βέβαια και οι πολίτες που αντιμετωπίζουν την πολεοδομία με τον φακό της μοναδικής τους έγνοιας, της κυρίαρχης έγνοιας που είναι το προσωπικό τους συμφέρον. Μέχρι τύφλωσης. Με απόλυτη αδιαφορία για το γενικό καλό. Θυμάμαι ότι μου έλεγαν: «Κανένα δεν ενοχλεί αν χτίσω κατά παρέκκλιση δύο ορόφους παραπάνω, ο πλησιέστερος γείτονας απέχει 150 μέτρα!». Οταν όμως κτιστούν τα γειτονικά οικόπεδα, δεν θα είναι πια έτσι.
Οι πολιτικοί που φροντίζουν για την επανεκλογή τους ή για την επανεκλογή του κόμματός τους ομαδοποιούν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν αιτήματα όπως το παραπάνω. Τα αιτήματα βαφτίζονται «πιεστικές κοινωνικές ανάγκες» και ικανοποιούνται.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος που διευκολύνει την εκτός σχεδίου δόμηση προωθείται προ των ευρωεκλογών και είναι μια κυνική προσπάθεια ψηφοθηρίας σε μια κοινωνία δυστυχώς αδιάφορη.
Η κοινωνία, μολονότι ενημερώθηκε διεξοδικά από τα ΜΜΕ για τις αρνητικές συνέπειες της κυβερνητικής πρωτοβουλίας, δεν φάνηκε να δείχνει ενδιαφέρον. Ισως την απασχολούσε η άλλη κυβερνητική πρωτοβουλία που συνέπεσε. Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών.
Κατέγραψα μερικούς τίτλους: «Τσιμέντο παντού, χωρίς σχέδιο και υποδομές», «Μέθοδος καταστροφής του υπαίθριου χώρου», «Νομοσχέδιο-έκτρωμα ανοίγει τον δρόμο για τσιμεντοποίηση της χώρας», «Εκτός λογικής η εκτός σχεδίου δόμηση και η επιχειρούμενη διεύρυνσή της». Χαρακτηριστικό των παραπάνω τίτλων είναι ότι φιλοξενήθηκαν σε κατά κανόνα φιλοκυβερνητικό Τύπο.
Ελπίζω ότι ο πρωθυπουργός θα αναστείλει την προώθηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος παραμένοντας πιστός και σταθερός στις διακηρύξεις του για το ελληνικό περιβάλλον.
Θα ήθελα να θυμίσω μερικές ξεχασμένες (ίσως) αλήθειες.
1. Από το 1923, εδώ και 101 χρόνια, η πολιτεία έχει θεσπίσει ότι οι οικισμοί οφείλουν να αναπτύσσονται βάσει σχεδίου. Οι οικισμοί που υπήρχαν το 1923 θεωρήθηκε ότι είχαν σχέδιο και αυτό ήταν εκείνο που είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα (προ του 1923) χρόνια. Αν ένας τέτοιος οικισμός έπρεπε να επεκταθεί για να φιλοξενήσει νέο πληθυσμό, η νομοθεσία επέβαλλε τη δημιουργία σχεδίου. Η αθεράπευτη φαυλότητα του πολιτικού συστήματος, οι πελατειακές σχέσεις, ο εγωκεντρισμός ανέτρεψαν τη σωστή πρόβλεψη του 1923. Για να μη σχεδιάσουν οι δημοτικές αρχές, όπως όφειλαν, σε συμπαιγνία με την πολιτεία, συνεχώς μετέβαλλαν τα προ του 1923 πραγματικά όρια των οικισμών. Αφηναν σπίτια να οικοδομούνται αυθαίρετα γύρω από τους οικισμούς και μετά ισχυρίζονταν ότι τα αυθαίρετα αυτά ήταν εντός των ορίων τού προ του 1923 οικισμού. Η ενσωμάτωση των αυθαίρετων κτισμάτων στα «διευρυμένα» όρια του οικισμού ήταν ο κομψός τρόπος νομιμοποίησης της αυθαιρεσίας των πολιτών που διευκολύνονταν από την απάτη της μετακίνησης των πραγματικών ορίων των οικισμών.
Ο σχεδιασμός είναι αντιπαθής στους πολίτες επειδή κάθε σχέδιο αναποφεύκτως θίγει ιδιοκτησίες. Το μη σχέδιο είναι… καλύτερο. Στην πράξη το σχέδιο εφαρμόζεται σε μια αυθαίρετα διαμορφωμένη κατάσταση με ιλαροτραγικά αποτελέσματα. Ετσι εξηγούνται δρόμοι-φιδάκια, δρόμοι που ξαφνικά στενεύουν για να μη θίξουν μια ιδιοκτησία, η απουσία κοινόχρηστων χώρων πρασίνου, το ανάθεμα της εισφοράς γης για τη διαμόρφωση του σχεδίου κ.ο.κ.
Η πίεση για το κτίσιμο εκτός σχεδίου οφείλεται και στο γεγονός ότι η εκπόνηση σχεδίου σε παρθένα περιοχή δεν είναι επιθυμητή. Επεκτάσεις σχεδίου γίνονται μόνον όταν έχει διαμορφωθεί αυθαίρετα, χωρίς σχέδιο, κάποια κατάσταση.
2. Παλαιότερα η πίεση για στεγαστική αποκατάσταση ήταν αυξημένη λόγω της μετακίνησης πληθυσμών από την περιφέρεια στην Αθήνα λόγω του Εμφυλίου και διότι η Αθήνα προσέφερε περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης. Ζητούμενο ήταν η επέκταση του σχεδίου πόλης και επειδή καθυστερούσε θεωρήθηκε ότι δικαιολογείται (όχι από εμένα) η δόμηση εκτός σχεδίου ακόμη και αυθαίρετα. Σήμερα όμως δεν ισχύει αυτή η συνθήκη. Η πίεση είναι καθαρά κερδοσκοπική. Επιδιώκεται η οικοδόμηση εκτός σχεδίου κυρίως σε νησιά. Επειτα από 20 χρόνια θα μετανιώσουμε πικρά. Αλλά θα είναι αργά.
3. Παρατηρώ ότι σε πολλά νησιά, εκεί όπου εμφανίζονται εκτός σχεδίου άναρχα σπαρμένα ημιτελή τσιμεντένια κουφάρια, υπάρχουν εντός των παλαιών γραφικών οικισμών άδεια οικόπεδα και εγκαταλελειμμένες κατοικίες σε δυσπρόσιτα συνήθως σημεία.
Για να καταλήξω: Είμαι αντίθετος με οποιαδήποτε διευκόλυνση της εκτός σχεδίου δόμησης. Μου προκαλεί θλίψη ότι πολιτικοί που ασφαλώς μπορούν να εκτιμήσουν τις μακροχρόνιες συνέπειες των πράξεών τους τολμούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στον τόπο τους για μερικές ψήφους.
Τι προτείνω;
Σήμερα...
σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε πριν από 35 χρόνια, το κράτος διαθέτει ψηφιακές βάσεις δεδομένων με τις ιδιοκτησίες όλων των Ελλήνων. Θα πρότεινα να μετρηθούν όλες οι αδόμητες και όλες οι ακατοίκητες ιδιοκτησίες εντός οικισμών ή εντός σχεδίου σε περιοχές όπου υπάρχει πίεση για εκτός σχεδίου δόμηση. Στη συνέχεια θα μπορούσε να εκπονηθεί ένα πρόγραμμα ενθάρρυνσης της εκμετάλλευσης αυτών των αδόμητων ή/και ακατοίκητων εντός σχεδίου ιδιοκτησιών.
Θα μπορούσε επίσης η πολιτεία να ενισχύει την κοινωνική υποδομή όπου υπάρχουν τέτοιες ιδιοκτησίες.
Το μήνυμα θα ήταν: Eξυπνο και συμφέρον είναι να κτίζεις εντός σχεδίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου