Μια παλιά ταινία έδειχνε δύο ομάδες ανθρώπων να ανταλ-λάσσουν βρισιές, ως προοίμιο ενός βίαιου ξυλοδαρμού. Σε κάποια στιγμή, όταν τα αίματα άναψαν για καλά, ο αρχηγός της μιας ομάδας γυρίζει και ρίχνει μια στριφογυριστή σφαλιάρα στον κοντοπίθαρο ακόλουθό του. «Μα γιατί το έκανες αυτό;» ρωτάει ο κοντός κρατώντας το μάγουλό του. «Οι απέναντι είναι πολύ δυνατοί για να τους πλακώσω», λέει με καμάρι ο αρχηγός.
Ετσι είναι η ιστορία της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις χειροδικούν επί των εργαζομένων, επειδή οι άλλοι «είναι πολύ δυνατοί για να τους πλακώσουν». Μην παρασυρθούμε και φτιάξουμε θεωρίες επί του φανταστικού.
Υπάρχουν ισχυροί οικονομικοί παράγοντες στην Ελλάδα που έχουν ανοιχτή γραμμή με τους εκάστοτε κυβερνώντες, αλλά οι φορολογικοί νόμοι δεν φτιάχνονται για τους μεγαλοεπιχειρηματίες. Οι τελευταίοι έχουν καλούς λογιστές και δικηγόρους, ενώ το δαιδαλώδες φορολογικό σύστημα της χώρας προσφέρει πολλά παραθυράκια. Κατά κανόνα φοροαποφεύγουν χωρίς ειδικούς νόμους. Ο ισχυρότατος αντίπαλος κάθε κυβέρνησης είναι η μεγάλη μάζα των μικρομεσαίων, που έχουν πολιτικό βάρος και βαφτίζουν «φοροεπιδρομή» κάθε εξορθολογισμό του φορολογικού συστήματος.
Χρόνια τώρα, σκιαμαχούμε κατά της «θηριώδους φοροδιαφυγής» στην Ελλάδα. Λέμε σκιαμαχούμε, διότι φανταζόμαστε ότι πολυεθνικές πίνουν τα έσοδα του κράτους με το μπουρί της σόμπας. Οχι ότι αυτές είναι άμεμπτης φορολογικής ηθικής· απλώς βρίσκουν άλλους τρόπους ώστε να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς το κοινωνικό σύνολο. Ανακαλύπτουν τρύπες που, ηθελημένα ή άθελά τους, αφήνουν οι κυβερνήσεις για να κρύψουν κέρδη. Οι «φορολογικοί παράδεισοι» είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι: η αφορολόγητη «επιστροφή κεφαλαίου» αντί της διανομής μερίσματος που φορολογείται με το ισχνό 5%-10%, τα λογιστικά κόλπα με την επαναγορά μετοχών και άλλα που μόνον η φαντασία λογιστών και δικηγόρων τα περιορίζει.
Δεν γνωρίζουμε σε τι έκταση εμφανίζονται τέτοια φαινόμενα στην Ελλάδα. Τα εγχώρια στατιστικά στοιχεία είναι πονεμένη ιστορία και η φοροαποφυγή δεν μετράται ως φοροδιαφυγή.
Η «θηριώδης φοροδιαφυγή» που διαρκώς συζητάμε παράγεται από τις πολλές και μικρές φοροδιαφυγές των αναρίθμητων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε μια χώρα όπου το 27% του εργατικού δυναμικού της είναι αυτοαπασχολούμενοι, σπανίως θα βρεθεί πολιτικός που να εκνευρίσει 1,2 εκατ. ψηφοφόρους (συν τις οικογένειές τους) καταπολεμώντας τη μικρή-θηριώδη φοροδιαφυγή. Ούτε καν η προηγούμενη, που περηφανεύεται ως εκσυγχρονιστική. Εξ ου και η σισύφειος σύνδεση των ταμειακών μηχανών με το Taxisnet.
Η «χρησιμότητα» της φοροδιαφυγής
Η μεγάλη φοροδιαφυγή των πολλών μικρών δεν μπορεί να καταπολεμηθεί με τις παραδοσιακές μεθόδους και χωρίς ηλεκτρονική επόπτευση των ταμειακών μηχανών. Οσες εφόδους κι αν κάνουν τα συνεργεία της ΑΑΔΕ, όσο μεγάλα κι αν είναι τα πρόστιμα, το κέρδος από τα αδήλωτα εισοδήματα καλύπτει μακροχρονίως τη ζημία που μπορεί να προκαλέσουν οι σποραδικοί έλεγχοι της εφορίας.
Μην ξεχνάμε ότι οι πιθανότητες να πιαστεί κάποιος γιατί δεν κόβει αποδείξεις είναι ελάχιστες. Και 1.000 ελέγχους την ημέρα να κάνουν τα συνεργεία της ΑΑΔΕ, απομένουν 1.119.000 ανέλεγκτοι αυτοαπασχολούμενοι, από αυτούς που αποκαλούνται «η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας». Αφήστε δε το γεγονός ότι τη σπονδυλική μας στήλη πρέπει να την προσέχουμε. Τα βάρη προκαλούν μόνιμες βλάβες στον οργανισμό. Οι περισσότερες από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (ο τύπος που κυριαρχεί στην Ελλάδα) είναι στα όρια της επιβίωσης. Η απλή φορολογική συμμόρφωση θα τις οδηγήσει στο κλείσιμο και εξ αυτού του λόγου σε διόγκωση της ανεργίας.
Γι’ αυτό λοιπόν όλες οι κυβερνήσεις κάνουν τα στραβά μάτια κι αναδιανέμουν τα φορολογικά βάρη. Η μόνη αποτελεσματική αναδιανομή που κάνει το ελληνικό κράτος είναι να μεταφέρει τα διαφυγόντα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος στη φορολογία των προϊόντων, είτε αυτή αφορά την παραγωγή είτε την κατανάλωση. Ετσι λοιπόν καταλήξαμε να έχουμε ΦΠΑ 24%, κάτι που ανακυκλώνει και διογκώνει τη φοροδιαφυγή. Οταν το κράτος προσθέτει ένα ευρώ στα τέσσερα σε κάθε αγορά ενός προϊόντος ή υπηρεσίας, η ορθολογική επιλογή είναι «χωρίς απόδειξη».
Ολοι γνωρίζουν το ατελέσφορο και αδιέξοδο αυτής της φορολογικής πολιτικής, αλλά ουδείς επιθυμεί, ή έστω έχει το θάρρος, να την αλλάξει. Το σοκ στην οικονομία θα είναι μεγάλο και το πολιτικό κόστος τεράστιο.
Αφήστε δε το γεγονός ότι η μικρή-μεγάλη φοροδιαφυγή βολεύει το τρέχον πολιτικό αφήγημα. Κάθε φορά που κάποιο κόμμα ερωτάται «πού θα βρείτε τα λεφτά;», η απάντηση είναι «από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής». Ακόμη και οι εταίροι μας μοιάζει να το πήραν απόφαση και γι’ αυτό σε κάθε ευρωπαϊκή έκθεση για την ελληνική οικονομία εκφράζονται ευχές για τη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης».
Να σημειώσουμε και μια άλλη «χρησιμότητα» της μεγάλης και εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Σε όλα –μα όλα!– τα προγράμματα σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας (είναι πάρα πολλά, πέρα από τα τρία μνημόνια που θυμόμαστε γιατί πόνεσαν), η πρώτη υπόσχεση όλων των κυβερνήσεων για την εξισορρόπηση των οικονομικών του κράτους ήταν ...
τα «έσοδα από φοροδιαφυγή».
Μέχρι που το πήρε χαμπάρι η Μέρκελ και έφερε στην Ευρώπη το ΔΝΤ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου