Toυ ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΥΠΑ
Το τραγικό δυστύχημα που προκάλεσε η μετωπική σύγκρουση δυο σιδηροδρομικών αμαξοστοιχιών στα Τέμπη αποτελεί μια υπενθύμιση της κατάστασης που επικρατεί σε διάφορους επιμέρους τομείς της κρατικής μας οντότητας…
Τούτο δεν σημαίνει πως και σε άλλες χώρες με καλύτερη δημόσια διοίκηση και σύγχρονους σιδηροδρόμους δεν συμβαίνουν δυστυχήματα.
Επίσης, δυστυχήματα συμβαίνουν τόσο στο δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα.
Η καλή οργάνωση της απόδοσης του προσωπικού και η αυστηρή τήρηση των κανόνων ασφαλείας είναι δυο παράμετροι που περιορίζουν τις πιθανότητες ενός ατυχήματος. Το άλλο είναι ο εκσυγχρονισμός και οι επενδύσεις.
Ο δημόσιος τομέας πάσχει συνήθως στην αποδοτική οργάνωση της εργασίας, αφού σε χώρες σαν την Ελλάδα οι διοικήσεις αλλάζουν ανά τετραετία ανάλογα με τις εναλλαγές των κομμάτων στην εξουσία. Στον δημόσιο τομέα οι επιχειρήσεις επί της ουσίας συνδιοικούνται από συνδικαλιστές που αποτελούν την αιχμή οργανωμένων συμφερόντων και συνήθως ελέγχουν απόλυτα τους οργανισμούς προς όφελός τους και όχι της κοινωνίας.
Στον ιδιωτικό τομέα η οργάνωση της εργασίας είναι αποδοτικότερη αλλά συχνά κάποια μέτρα ασφαλείας μπορεί να παραμεληθούν για χάρη της εξοικονόμησης κόστους. Όταν υπάρχουν συνθήκες λειτουργίας ανταγωνιστικής αγοράς και ο πελάτης μπορεί να επιλέξει, τότε τα πράγματα στον ιδιωτικό τομέα λειτουργούν ασυγκρίτως καλύτερα.
Αν η αγορά είναι μικρή και δεν υπάρχει ανταγωνισμός η νοοτροπία του δημοσίου διαποτίζει και τον ιδιωτικό τομέα.
Ατυχήματα λοιπόν συμβαίνουν παντού και πάντα καθώς είναι ίδιο της ανθρώπινης φύσης, όταν αισθάνεται πως ελέγχει απόλυτα μια κατάσταση να χαλαρώνει την προσοχή και την πειθαρχία. Η αυξημένη προσοχή και η πειθαρχία μειώνουν τις πιθανότητες απρόοπτων εξελίξεων.
Μετά από ένα δυστύχημα, η οργάνωση της λειτουργίας βελτιώνεται και ο βαθμός πειθαρχίας στα πρωτόκολλα ασφαλείας αυξάνεται. Για πολύ καιρό οι πιθανότητες επανάληψης κάποιου τραγικού συμβάντος μειώνονται ή και εξαλείφονται.
Κάτι ανάλογο ισχύει και στην οικονομία. Μετά από ένα κραχ λαμβάνονται μέτρα τα οποία εξαλείφουν τα αίτια. Μετά από μερικά χρόνια οι κανόνες χαλαρώνουν και πάλι και σταδιακά οι πιθανότητες εμφάνισης ενός "μαύρου κύκνου" αυξάνονται...
Συνήθως κάθε επόμενο κραχ οφείλεται σε διαφορετικά αίτια από το προηγούμενο ή έστω τα τελευταία προηγούμενα.
Κάποιοι θα υποστηρίξουν τώρα πως το κράτος θα πρέπει να επενδύσει στον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου και την αύξηση και καλύτερη εκπαίδευση του προσωπικού.
Ορισμένοι άλλοι θα υποστηρίξουν πως η λύση είναι η ιδιωτικοποίηση. Υπενθυμίζω πως η πάγια πεποίθηση της στήλης είναι πως η ιδιωτική πρωτοβουλία αποδίδει καλύτερα της κρατικής. Σε μικρά μεγέθη όμως, όπως η ελληνική οικονομία, όπως επισημάναμε ήδη, η αγορά συνήθως δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά προκειμένου να γίνουν ορατά τα οφέλη της.
Η μορφολογία της Ελλάδας π.χ. δεν ευνοεί την ύπαρξη και λειτουργία ενός πυκνού σιδηροδρομικού δικτύου. Το μέγεθος της οικονομίας και του πληθυσμού δεν μπορούν να συντηρήσουν ένα σιδηροδρομικό δίκτυο σαν αυτά που υπάρχουν στις βόρειες πεδινές χώρες.
Κατά συνέπεια το ενδιαφέρον για επενδύσεις στη δημιουργία ενός σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου είναι μικρό. Ούτε το κράτος δικαιούται να υποχρεώσει το 90% του πληθυσμού που δεν έχει μπει ποτέ σε τραίνο να συντηρεί ένα δίκτυο υπέρτερο και δαπανηρότερο των αναγκών που διαμορφώνει η ζήτηση.
Επιπλέον, είναι παράδοξο να περιμένουμε τον ΟΣΕ να λειτουργεί με προδιαγραφές Γερμανίας, όταν υπάγεται σε ένα κράτος το οποίο δεν έχει καταφέρει να επιβάλει την αξιολόγηση στα σχολεία ή να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των πανεπιστημίων...
Για το τραγικό δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους σίγουρα υπάρχουν ευθύνες τόσο ποινικές όσο και πολιτικές.
Ας αναζητηθούν.
Ας μην έχουμε την αυταπάτη όμως πως...
οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι θα γίνουν ποτέ ασφαλείς και αποδοτικοί.
Τα οικονομικά δεδομένα πάνω στα οποία στηρίζονται δεν συνηγορούν σε αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου