Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία του άκρατου διεθνούς ανταγωνισμού, η εικόνα των χωρών, ως τρισδιάστατη νοητική κατασκευή, που συντίθεται από γνωσιακά, συναισθηματικά και συμπεριφορικά στοιχεία, είναι όχι μόνο παραγωγός και διαμορφωτής της αξίας του εμπορικού σήματός τους στη διεθνή σκηνή, αλλά και πολλαπλασιαστής οικονομικής και διεθνοπολιτικής ισχύος. Τα προσλαμβανόμενα, από τα εγχώρια και τα διεθνή ακροατήρια, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και ισχυρά σημεία και αδυναμίες για μια χώρα, έχουν σήμερα εξελιχθεί σε καθοριστικό άυλο κεφάλαιο και εξέχουσας σπουδαιότητας δημόσιο αγαθό.
Υπαίτιοι παράγοντες για την εξέλιξη αυτή είναι η παγκοσμιοποίηση του διεθνούς εμπορίου που συνοδεύτηκε από έκρηξη του ανταγωνισμού, η υιοθέτηση του καπιταλιστικού παραγωγικού μοντέλου από τις πρώην κομμουνιστικές χώρες Κίνα και Ρωσία, η τεράστια τεχνολογική ανάπτυξη των χωρών της ανατολικής Ασίας, η υιοθέτηση κοσμικών προτύπων ζωής από τις χώρες της αραβικής χερσονήσου, η κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας που είχαν ως αποτέλεσμα την δημιουργία δεκάδων νέων ανεξάρτητων χωρών, οι οποίες κλήθηκαν να επιβιώσουν σε ένα άγνωστο γι΄αυτές πολιτικά φιλελεύθερο και οικονομικά ανταγωνιστικό περιβάλλον και, τέλος, η τεράστια βελτίωση του βιοτικού επιπέδου μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού, η οποία μεταφράστηκε σε κοινωνική κινητικότητα και ταξίδια αναψυχής.
Από τη νέα πλανητική κατάσταση ωφελήθηκαν περισσότερο οι χώρες που διαθέτουν συνεκτική και στιβαρή εθνική ταυτότητα, όπως η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Ν. Κορέα, η Σουηδία, η Δανία, η Νορβηγία και η Κίνα, με τη διαφορά πως η τελευταία στήριξε την τεράστια ανάπτυξή της στον δεσποτικό αυταρχισμό, ο οποίος αποτελεί διαχρονικά εμπόδιο βελτίωσης της φήμης και του κύρους της στη διεθνή σκηνή.
Ακαδημαϊκοί, μελετητές και σύμβουλοι επιχειρήσεων συμφωνούν στην άποψη ότι μια ελκυστική εθνική εικόνα προϋποθέτει απαραίτητα την ύπαρξη συνεκτικής και στιβαρής εθνικής ταυτότητας. Όταν μάλιστα η τελευταία συνδυάζει υγιή στοιχεία πατριωτισμού, πολιτισμικό πλούτο, ποιότητα ζωής, οικολογικές ευαισθησίες και σεβασμό στη διαφορετικές ταυτότητες των ατόμων, μεταβάλλεται σε καθοριστικό εργαλείο μόχλευσης της εικόνας, της φήμης και του κύρους της χώρας. Αντίθετα, όταν μια εθνική ταυτότητα οικοδομείται με εθνικιστικά υλικά, υπερασπίζεται την εθνική και φυλετική καθαρότητα και θέτει εμπόδια στην ενσωμάτωση των επιμέρους ταυτοτήτων στο κοινωνικό σύνολο, αποτελεί τροχοπέδη βελτίωσης της φήμης και του κύρους της χώρας.
Η εθνική ταυτότητα είναι, κατά συνέπεια, το βάθρο επάνω στο οποίο οικοδομούνται τα θεμέλια της εθνικής εικόνας. Ως κοινωνικό συμβόλαιο που συμπυκνώνει, νοηματοδοτεί και μορφοποιεί το άυλο αξιακό απόθεμα ενός εθνικού συνόλου και διαπλάθει τη συλλογική του συνείδηση, η εθνική ταυτότητα διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της ποιότητας της εθνικής εικόνας κάθε χώρας. Διότι η εθνική ταυτότητα είναι η ουσία, η ψυχή και η προσωπικότητα ενός έθνους, ενώ η εθνική εικόνα η αντανάκλασή της στα μάτια των δεκτών, η αύρα της. Χωρίς στιβαρούς αξιακούς, ηθικούς και ταυτοτικούς άξονες δεν μπορεί να υπάρξει εθνική εικόνα που να αντανακλά φήμη και κύρος στα διεθνή ακροατήρια.
Η νεότερη Ελλάδα είχε όλα τα εχέγγυα για να εκπέμπει, σε εσωτερικό και εξωτερικό, ελκυστική εικόνα: μοναδικό αρχαίο πολιτισμό, ξεχωριστή γεωγραφική/γεωπολιτική θέση, συνεκτική εθνική και θρησκευτική ταυτότητα, δραστήριους, έξυπνους και καταρτισμένους ανθρώπους. Ωστόσο, κατά γενική παραδοχή Ελλήνων και ξένων, εκπέμπει επί δύο αιώνες μια εικόνα μίζερη, που τρέφεται με παθογένειες και ενοχές κατωτερότητας.
Υπαίτια γι’ αυτό το αποτέλεσμα είναι η εθνική μας ταυτότητα που διαμορφώθηκε με μύθους, με μη ρεαλιστικά αφηγήματα και σύνδρομα. Η άκριτη αποδοχή των παραπάνω εξουδετερώνει διαχρονικά τα δημιουργικά μας στοιχεία, υπονομεύει τη συλλογική μας αυτοπεποίθηση και μας καθηλώνει σε μια κατάσταση ανεπάρκειας και υστέρησης. Έλληνες και ξένοι, από τον Αδ. Κοραή, τον Θ. Κολοκοτρώνη, τον Λόρδο Βύρωνα, τον Γ. Σεφέρη, τον Ν. Καζαντζάκη, τον Παν. Κονδύλη μέχρι τους σύγχρονους Στ. Ράμφο, Αρ. Χατζή και Στ. Καλύβα ομονοούν και επιρρίπτουν τις ευθύνες για την κατάσταση αυτή στον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Έλληνα. Εγωπιστία, εγωκεντρισμός, ζηλοφθονία, ιδιοτέλεια, αυταρέσκεια, απειθαρχία, κενοδοξία, φιλαρχία και φιλοπρωτία είναι τα κυριότερα αρνητικά ιδιοσυγκρασιακά στοιχεία που προσάπτουν στον χαρακτήρα του Έλληνα οι παραπάνω αναφερθέντες, αλλά και άλλοι πολλοί.
Πέρα από αυτά, οι δομικές οργανωτικές και λειτουργικές αδυναμίες του νεοελληνικού κράτους φέρουν εξίσου μεγάλη ευθύνη για την επικρατούσα κατάσταση.
Από τις αρχές του αιώνα, οι περισσότερες αναπτυγμένες χώρες έχουν συστήσει κρατικούς φορείς αποκλειστικά αρμόδιους για τη δημιουργία και τη διαχείριση της εθνικής τους εικόνας, ενώ η Ελλάδα αγνοεί την ύπαρξή τους! Η προβολή της εικόνας της χώρας αφέθηκε στις ετήσιες διαφημιστικές καμπάνιες του ΕΟΤ, οι οποίες δεν είναι επαρκείς, καθώς η δημιουργία και η διαχείριση της εθνικής εικόνας πρέπει να γίνεται με εθνικό σχέδιο και εθνική στρατηγική.
Συνεπώς...
το έργο της στρατηγικής διαχείρισης της εθνικής εικόνας σε μόνιμη βάση μπορεί να το φέρει αποτελεσματικά σε πέρας μόνο ένας δημόσιος φορέας, που θα είναι αποκλειστικά αρμόδιος γι’ αυτό.
Ο φορέας αυτός θα ανιχνεύει διαρκώς τις διεθνείς τάσεις και εξελίξεις στη γέννησή τους και θα εκπονεί εθνικό στρατηγικό σχέδιο, το οποίο θα ορίζει τις συντεταγμένες, επάνω στις οποίες θα πρέπει να κινούνται όλοι οι συναρμόδιοι για την εξωστρέφεια της χώρας φορείς. Στη συνέχεια, θα συντονίζει τις δράσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο θέμα της εθνικής εικόνας, ως οργανισμός ομπρέλα. Μόνον έτσι η εθνική εικόνα θα έχει συνέχεια, συνοχή και αποτελεσματική διεισδυτικότητα στα στοχευόμενα ακροατήρια. Στη διεξαγωγή των ερευνών πεδίου, ο εν λόγω φορέας θα μπορεί να συνεργάζεται με κάποιο πανεπιστήμιο, αφενός για να μειώσει το κόστος λειτουργίας του, αφετέρου για να μυούνται στο αντικείμενο οι φοιτητές, τα αυριανά κρατικά στελέχη.
Είναι βέβαιο πως ένας τέτοιος φορέας, με τη συστηματική, εξειδικευμένη δράση του, θα βγάλει τη χώρα από το βαλκανικό κουκούλι και θα συμβάλλει στη βελτίωση της φήμης και του κύρους της στη διεθνή σκηνή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου