Για τους τέσσερις τελευταίους μήνες, η Ρωσία ασκεί μια πρακτική: την απειλή της βίας για να απαιτήσει αλλαγή.
Η απειλή είναι μια μαζική και συνεχιζόμενη στρατιωτική συγκέντρωση δίπλα στα σύνορα με την Ουκρανία.
Η φαινομενική απαίτηση είναι η Δύση να διαλύσει de facto τις μακροχρόνιες διευθετήσεις ασφάλειας. Το σιωπηρό, πραγματικό και επείγον αίτημα είναι η Δύση να αποδεχθεί το δικαίωμα της Ρωσίας να αποφασίζει για το μέλλον της Ουκρανίας -και με τον τρόπο αυτό, να αποκαλύψει την προθυμία της να υποκύψει στις ρωσικές πιέσεις.
Που οδηγεί η κρίση, ποιες επιλογές έχει τώρα η Ρωσία και πόσο πιθανός είναι ένας πόλεμος;
Εκτός κι αν είναι καθαρή μπλόφα, η τακτική αυτή δεν είναι εναλλακτική στην επιθετικότητα, αλλά ένα πιθανό πρελούδιο.
Η στρατιωτική συγκέντρωση της Ρωσίας δεν μοιάζει με μπλόφα: είναι μέρος μιας σύνθετης και συνολικής στρατηγικής που περιλαμβάνει έκτακτες στρατιωτικές ασκήσεις στη Λευκορωσία. Μια σειρά ναυτικών ασκήσεων σε όλο τον κόσμο.
Οι μυστικές υπηρεσίες τονίζουν ότι η Ρωσία σχεδιάζει πραξικόπημα στο Κιέβο.
Τίποτα από αυτά δεν συνέβη στη διάρκεια της προηγούμενης συσσώρευσης στο διάστημα Μαρτίου-Απριλίου 2021.
Ο πρόεδρος Πούτιν δεν έχει ασκήσει επιβολή στο παρελθόν. Οι προηγούμενες χρήσεις βίας -στη Γεωργία το 2008, στην Ουκρανία το 2014 και στη Σύρια το 2015- είχαν σκοπό να αλλάξουν τα δεδομένα στο έδαφος γρήγορα και απροσδόκητα, όχι τις πολιτικές των αντιπάλων μέσω αργής και εσκεμμένης πίεσης.
Γιατί το κάνει τώρα;
H επιβολή είναι η έσχατη λύση, καθώς πιο γνωστές μορφές επιρροής απέτυχαν να σταματήσουν την Ουκρανία να κινηθεί προς τη Δύση, μια τάση την οποία επιτάχυνε η ρωσική εισβολή το 2014.
Σε μια εντυπωσιακή ανατροπή της διπλωματίας του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία τώρα επιμένει να διαπραγματεύεται ζητήματα ευρωπαϊκής ασφάλειας με τις ΗΠΑ αντί να προσπαθεί να αποδεσμεύει τις ΗΠΑ από την ήπειρο. Η Ρωσία έχει επιλέξει να τα βάλει με την πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο.
Η Αμερική έδωσε μια επιβλητική απάντηση. Υπήρξε ανυποχώρητη στις βασικές αρχές και στις μακροχρόνιες πολιτικές. Και εποικοδομητική στη διερεύνηση μιας πιθανής συμφωνίας, και δημιουργική στο να διαχειριστεί τη διατλαντική συμμαχία σε στενή διαβούλευση με την Ευρώπη και να εργαστεί για την εξασφάλιση ενέργειας για την ήπειρο σε περίπτωση που η Ρωσία διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου.
Αυτός ο πειθαρχημένος επαγγελματισμός όχι μόνο έρχεται σε αντίθεση με την προεδρία Τραμπ, αλλά συγκρίνεται με την ισχυρότερη διπλωματία των ΗΠΑ των τρων τελευταίων δεκαετιών.
Κατά συνέπεια, η κυβέρνηση Μπάιντεν -η οποία ξεκίνησε τη θητεία της ψάχνοντας για λόγους να αγνοήσει τη Ρωσία και να εστιάσει στην Κίνα- έχει ενισχύσει τη δέσμευση της στην ήπειρο, και στην Ουκρανία ειδικότερα.
Παρά τις αναπόφευκτες διαφορές -κυρίως με τη Γερμανία, της οποίας η κυβέρνηση συνασπισμού είναι από μόνη της διχασμένη- η Δύση έχει μέχρι στιγμής δείξει αξιοσημείωτη ενότητα. Αρκετές χώρες παρέχουν στην Ουκρανία , όχι απλώς συμβολική, στήριξη. Η Σουηδία και η Φινλανδία -ιδιαίτερα η τελευταία- έχουν αρχίσει να σκέφτονται πιο σοβαρά την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Νέες και πιο αυστηρές οικονομικές κυρώσεις ετοιμάζονται να χρησιμοποιηθούν.
Μπορεί να αποφευχθεί η σύγκρουση;
Δύο εξελίξεις θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη σύγκρουση.
Η πρώτη είναι ότι η επιβολή αρχίζει να λειτουργεί. Παρακινώντας τις ΗΠΑ να διευρύνει σημαντικά την προσφορά τους, ενώ η Ρωσία περιορίζει επαρκώς τις απαιτήσεις της, δημιουργώντας το πλαίσιο για μια συμφωνία, πείθοντας μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη να δεχτούν έναν συμβιβασμό πιο κοντά στους όρους της Ρωσίας.Ή εξαναγκάζοντας την ίδια την Ουκρανία να αλλάξει πορεία για να αποτρέψει την καταστροφή.
Το δεύτερο είναι να αποδεχθεί ο Πούτιν ότι...
το κόστος του πολέμου σε ανθρώπινες απώλειες και οι κυρώσεις, θα απειλούσαν τη βιωσιμότητα του καθεστώτος του -κάτι που είναι ακόμη υψηλότερης προτεραιότητας για αυτόν από ό,τι η Ουκρανία. Αυτό θα τον οδηγούσε να επιλέξει μια πορεία που υπόσχεται λιγότερα στην εξωτερική πολιτική, αλλά ρισκάρει λιγότερα εσωτερικά, από τον πόλεμο.
Κανένα από αυτά δεν φαίνεται πιθανό. Η διπλωματία συνεχίζει με τον Σολτς να παίρνει σειρά μετά τον Μακρόν την προηγούμενη εβδομάδα. Εκτός κι αν αυτοί οι δύο ή οι παράλληλες προσπάθειες των ΗΠΑ, αλλάξουν τις παραμέτρους, η στρατιωτική σύγκρουση φαίνεται όλο και περισσότερο ως η πιο πιθανή έκβαση αυτής της κρίσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου