Του Κώστα Στούπα
Η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού για την Ελλάδα και την Ευρώπη θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν θρυαλλίδα πολιτικών αναταράξεων, κατά αντιστοιχία με εκείνες της "Αραβικής Άνοιξης" όταν η αύξηση των τιμών των τροφίμων αποσταθεροποίησε ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή...
Τούτο γιατί οι δαπάνες για ηλεκτρικό και ενέργεια, γενικότερα του μέσου νοικοκυριού της Δύσης, αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματος, συνήθως το μεγαλύτερο μετά τις δαπάνες στέγασης.
Αντίστοιχα, το ποσοστό που αντιπροσωπεύουν οι δαπάνες κάλυψης διατροφικών αναγκών είναι πολύ μικρότερο, με αποτέλεσμα ακόμη και όταν ανεβαίνουν οι τιμές των πρώτων υλών να παθαίνουν "ασφυξία" ακόμη και τα φτωχότερα νοικοκυριά.
Η άνοδος των τιμών χονδρικής του ηλεκτρικού τους τελευταίους μήνες έχει σημάνει συναγερμό σε επιχειρήσεις και κυβέρνηση καθώς ενώ αρχικά υποτιμήθηκε σαν ένα συγκυριακό φαινόμενο, τις τελευταίες εβδομάδες μια σειρά λόγοι εκτόξευσαν περαιτέρω τις τιμές πολύ πάνω από τα 100 δολ. τη Μεγαβατώρα.
Καθώς οι εκτιμήσεις των παραγόντων της αγοράς πλέον μιλούν για διατήρηση του υψηλού κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, είναι θέμα χρόνου οι υψηλές τιμές να αρχίσουν να μετακυλίονται στους λογαριασμούς των νοικοκυριών και το κόστος των επιχειρήσεων...
Η αύξηση της χονδρεμπορικής τιμής του ηλεκτρικού οφείλεται σε αυτή τη φάση κυρίως σε δύο παράγοντες:
Ο πρώτος είναι η εκτόξευση της τιμής των συμβολαίων Διοξειδίου του Άνθρακα από τα 25-30 δολ. ο τόνος πριν ένα χρόνο πάνω από τα 60 δολ. πριν λίγες μέρες. Κάθε δολ. αύξηση του κόστους των ρύπων αυξάνει το κόστος παραγωγής μιας Μεγαβατώρας από φυσικό αέριο κατά 0,37 και πάνω από 1 δολ. για την παραγωγή από άνθρακα...
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τον υπερδιπλασιασμό της τιμής του φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές από τα 1,7-2 δολ. το Καλοκαίρι του 2020 πάνω από τα 4,60 δολ. αυτή την περίοδο. Στην Ευρώπη συνδυάζουν την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου με κάποια εκβιαστική πολιτική που ακολουθεί η Ρωσία σε σχέση με την αποδοχή του Nord Stream 2 και την περαιτέρω ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης...
Όσοι παρακολουθούν τις αγορές όμως αν παρατηρήσουν τις χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου την τελευταία δεκαετία θα αντιληφθούν πως αυτές έφεραν μείωση των επενδύσεων και άρα και της παραγωγής στον κλάδο. Εν συνεχεία η αύξηση της ζήτησης μετά τα λοκντάουν επέφερε αύξηση της τιμής. Επιπλέον το φαινόμενο εντείνεται από την απόφαση της Κίνας και άλλων ασιατικών οικονομιών να μειώσουν την κατανάλωση άνθρακα στα πλαίσια της κλιματικής αλλαγής και να στραφούν στις εισαγωγές LNG που είναι υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι τιμές χονδρεμπορικής να πάρουν φωτιά και να κινούνται σταθερά πάνω από τα 100 ευρώ η μεγαβατώρα, με τα υψηλότερα επίπεδα να διαμορφώνονται στις χώρες των Βαλκανίων (Βουλγαρία 155 ευρώ, Σερβία 145 ευρώ, Κροατία και Σλοβενία 125 ευρώ, Ρουμανία και Ουγγαρία 115 ευρώ) και την Ελλάδα να εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα της πιο ακριβής αγοράς, με τιμή στα 157 ευρώ η μεγαβατώρα, αυξημένη κατά 70% από τις αρχές του έτους.
Ούτε και οι μεγάλες οικονομίες όπως η Γερμανία έχουν μείνει πίσω όμως αφού το κόστος έχει εκτοξευτεί πάνω από τα 120 Ευρώ η μεγαβατώρα.
Η κατάσταση αυτή αναμένεται να δημιουργήσει ένα ασφυκτικό κλίμα τους επόμενους μήνες, ειδικά αν ο Χειμώνας είναι δριμύτερος από τον μέσο όρο.
Άλλος ένας λόγος που επιδρά μακροπρόθεσμα στην αύξηση του κόστους του ηλεκτρισμού είναι η αύξηση του πλήθους των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Η απόφαση της Ε.Ε. να μηδενίσει τις εκπομπές Διοξειδίου μέχρι το 2050, επιβάλλοντας τέλη στην εκπομπή τους, με στόχο να καταστήσει ανταγωνιστική την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, έχει μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής από ΑΠΕ αλλά έχει καθυστερήσει να εξασφαλίσει επαρκή υποστήριξη της ευστάθειας του συστήματος από μονάδες βάσης που δεν καταναλώνουν υδρογονάνθρακες.
Όπως έχουμε ξαναγράψει σε παλαιότερα άρθρα, κανένας δεν γνωρίζει ποιο είναι το κόστος των επενδύσεων που χρειάζονται στη διαμόρφωση των δικτύων μεταφοράς με βάση τις ανάγκες ενός αποκεντρωμένου συστήματος παραγωγής από ΑΠΕ και το κόστος των επενδύσεων σε πάρκα αποθήκευσης ενέργειας για τις ώρες που οι ΑΠΕ δεν παράγουν είτε γιατί δεν έχει ηλιοφάνεια, είτε γιατί φυσάει.
Το πλέον λογικό είναι πως το κόστος αυτό, το ύψος του οποίου κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει, θα μετακυλιθεί επίσης στους καταναλωτές και στο κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων.
Στα ίδια παλιότερα δημοσιεύματα γράφαμε πως σημαντικό ρόλο σε αυτό το πανευρωπαϊκό αδιέξοδο έπαιξε η απόφαση της υπό την Μέρκελ Γερμανίας να καταργήσει την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικές μονάδες μετά το ατύχημα της Φουκοσίμα.
Η γενικότερη πεποίθηση είναι πως η εποχή της "βρώμικης" αλλά φθηνής ενέργειας έχει παρέλθει. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής πιέζουν για ενεργειακό μετασχηματισμό.
Η αύξηση του κόστους της ενέργειας θα δημιουργήσει...
Η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού για την Ελλάδα και την Ευρώπη θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν θρυαλλίδα πολιτικών αναταράξεων, κατά αντιστοιχία με εκείνες της "Αραβικής Άνοιξης" όταν η αύξηση των τιμών των τροφίμων αποσταθεροποίησε ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή...
Τούτο γιατί οι δαπάνες για ηλεκτρικό και ενέργεια, γενικότερα του μέσου νοικοκυριού της Δύσης, αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματος, συνήθως το μεγαλύτερο μετά τις δαπάνες στέγασης.
Αντίστοιχα, το ποσοστό που αντιπροσωπεύουν οι δαπάνες κάλυψης διατροφικών αναγκών είναι πολύ μικρότερο, με αποτέλεσμα ακόμη και όταν ανεβαίνουν οι τιμές των πρώτων υλών να παθαίνουν "ασφυξία" ακόμη και τα φτωχότερα νοικοκυριά.
Η άνοδος των τιμών χονδρικής του ηλεκτρικού τους τελευταίους μήνες έχει σημάνει συναγερμό σε επιχειρήσεις και κυβέρνηση καθώς ενώ αρχικά υποτιμήθηκε σαν ένα συγκυριακό φαινόμενο, τις τελευταίες εβδομάδες μια σειρά λόγοι εκτόξευσαν περαιτέρω τις τιμές πολύ πάνω από τα 100 δολ. τη Μεγαβατώρα.
Καθώς οι εκτιμήσεις των παραγόντων της αγοράς πλέον μιλούν για διατήρηση του υψηλού κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, είναι θέμα χρόνου οι υψηλές τιμές να αρχίσουν να μετακυλίονται στους λογαριασμούς των νοικοκυριών και το κόστος των επιχειρήσεων...
Η αύξηση της χονδρεμπορικής τιμής του ηλεκτρικού οφείλεται σε αυτή τη φάση κυρίως σε δύο παράγοντες:
Ο πρώτος είναι η εκτόξευση της τιμής των συμβολαίων Διοξειδίου του Άνθρακα από τα 25-30 δολ. ο τόνος πριν ένα χρόνο πάνω από τα 60 δολ. πριν λίγες μέρες. Κάθε δολ. αύξηση του κόστους των ρύπων αυξάνει το κόστος παραγωγής μιας Μεγαβατώρας από φυσικό αέριο κατά 0,37 και πάνω από 1 δολ. για την παραγωγή από άνθρακα...
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τον υπερδιπλασιασμό της τιμής του φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές από τα 1,7-2 δολ. το Καλοκαίρι του 2020 πάνω από τα 4,60 δολ. αυτή την περίοδο. Στην Ευρώπη συνδυάζουν την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου με κάποια εκβιαστική πολιτική που ακολουθεί η Ρωσία σε σχέση με την αποδοχή του Nord Stream 2 και την περαιτέρω ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης...
Όσοι παρακολουθούν τις αγορές όμως αν παρατηρήσουν τις χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου την τελευταία δεκαετία θα αντιληφθούν πως αυτές έφεραν μείωση των επενδύσεων και άρα και της παραγωγής στον κλάδο. Εν συνεχεία η αύξηση της ζήτησης μετά τα λοκντάουν επέφερε αύξηση της τιμής. Επιπλέον το φαινόμενο εντείνεται από την απόφαση της Κίνας και άλλων ασιατικών οικονομιών να μειώσουν την κατανάλωση άνθρακα στα πλαίσια της κλιματικής αλλαγής και να στραφούν στις εισαγωγές LNG που είναι υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι τιμές χονδρεμπορικής να πάρουν φωτιά και να κινούνται σταθερά πάνω από τα 100 ευρώ η μεγαβατώρα, με τα υψηλότερα επίπεδα να διαμορφώνονται στις χώρες των Βαλκανίων (Βουλγαρία 155 ευρώ, Σερβία 145 ευρώ, Κροατία και Σλοβενία 125 ευρώ, Ρουμανία και Ουγγαρία 115 ευρώ) και την Ελλάδα να εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα της πιο ακριβής αγοράς, με τιμή στα 157 ευρώ η μεγαβατώρα, αυξημένη κατά 70% από τις αρχές του έτους.
Ούτε και οι μεγάλες οικονομίες όπως η Γερμανία έχουν μείνει πίσω όμως αφού το κόστος έχει εκτοξευτεί πάνω από τα 120 Ευρώ η μεγαβατώρα.
Η κατάσταση αυτή αναμένεται να δημιουργήσει ένα ασφυκτικό κλίμα τους επόμενους μήνες, ειδικά αν ο Χειμώνας είναι δριμύτερος από τον μέσο όρο.
Άλλος ένας λόγος που επιδρά μακροπρόθεσμα στην αύξηση του κόστους του ηλεκτρισμού είναι η αύξηση του πλήθους των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Η απόφαση της Ε.Ε. να μηδενίσει τις εκπομπές Διοξειδίου μέχρι το 2050, επιβάλλοντας τέλη στην εκπομπή τους, με στόχο να καταστήσει ανταγωνιστική την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, έχει μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής από ΑΠΕ αλλά έχει καθυστερήσει να εξασφαλίσει επαρκή υποστήριξη της ευστάθειας του συστήματος από μονάδες βάσης που δεν καταναλώνουν υδρογονάνθρακες.
Όπως έχουμε ξαναγράψει σε παλαιότερα άρθρα, κανένας δεν γνωρίζει ποιο είναι το κόστος των επενδύσεων που χρειάζονται στη διαμόρφωση των δικτύων μεταφοράς με βάση τις ανάγκες ενός αποκεντρωμένου συστήματος παραγωγής από ΑΠΕ και το κόστος των επενδύσεων σε πάρκα αποθήκευσης ενέργειας για τις ώρες που οι ΑΠΕ δεν παράγουν είτε γιατί δεν έχει ηλιοφάνεια, είτε γιατί φυσάει.
Το πλέον λογικό είναι πως το κόστος αυτό, το ύψος του οποίου κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει, θα μετακυλιθεί επίσης στους καταναλωτές και στο κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων.
Στα ίδια παλιότερα δημοσιεύματα γράφαμε πως σημαντικό ρόλο σε αυτό το πανευρωπαϊκό αδιέξοδο έπαιξε η απόφαση της υπό την Μέρκελ Γερμανίας να καταργήσει την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικές μονάδες μετά το ατύχημα της Φουκοσίμα.
Η γενικότερη πεποίθηση είναι πως η εποχή της "βρώμικης" αλλά φθηνής ενέργειας έχει παρέλθει. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής πιέζουν για ενεργειακό μετασχηματισμό.
Η αύξηση του κόστους της ενέργειας θα δημιουργήσει...
κοινωνικές αντιδράσεις και πολιτικές μετατοπίσεις.
Από τη μια οι "λαϊκιστές" τύπου Τραμπ θα κερδίζουν υποσχόμενοι επάνοδο στη φθηνή αλλά "βρώμικη" ενέργεια και από την άλλη φανατικοί περιβαλλοντιστές θα υπερβάλουν τους κινδύνους και θα απαιτούν ένα χαμηλότερο ενεργειακά βιοτικό επίπεδο.
Οι αναταράξεις που θα ζήσουμε τους επόμενους μήνες μοιάζουν με προπομπό αυτών που θα ακολουθήσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου