ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ
Υπάρχει ένα σημαντικό μέρος Ελλήνων που βλέπει την πολιτική Τράμπ ως σωτηρία για την ανθρωπότητα.
Σε τι συνίσταται αυτή η πολιτική;
Υπάρχει ένα σημαντικό μέρος Ελλήνων που βλέπει την πολιτική Τράμπ ως σωτηρία για την ανθρωπότητα.
Σε τι συνίσταται αυτή η πολιτική;
Στην εγκατάλειψη της παγκοσμιοποίησης και στην επιστροφή του εθνικού κράτους. America first.
Η μορφή της παγκοσμιοποίησης που κυριάρχησε καλώς εγκαταλείπεται. Οδήγησε σε τεράστιες ανισότητες και στην ανάπτυξη ενός αποδομιστικού κινήματος που ήθελε να ξεριζώσει την ψυχή των ανθρώπων. Αυτό, δηλαδή, που ένοιωθαν ότι ήσαν. Την ταυτότητά τους. Αλλά, αυτό δεν ξεριζώνεται. Είναι από καπιταλιστικής πλευράς το ανάλογο του σοσιαλιστή ανθρώπου. Θέλει τον άνθρωπο παγκόσμιο πολίτη με κυρίαρχη την καταναλωτική ιδιότητα. Και οι μεν, όμως, και οι δε λογαριάζουν, χωρίς την ιστορία.
Ο άνθρωπος ως οντότητα αυτοπροσδιορίζεται και ετεροπροσδιορίζεται. Και αυτήν του την τάση δεν μπορεί να την ξεριζώσει κανείς. Είναι και μονάδα ως πρόσωπο και κοινωνικό όν. Δεν είναι, μόνο, ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Άρα, η μορφή παγκοσμιοποίησης που κυριάρχησε μέχρι σήμερα καλώς αμφισβητείται και ας ευχηθούμε να καταρρεύσει.
Όποιος, όμως, νομίζει πως ο Τράμπ είναι φορέας μιας ιδεολογίας με τα χαρακτηριστικά περί ταυτότητας που πολύ επιγραμματικά ανέφερα παραπάνω, πλανάται πλάνης οικτράν.
Η μορφή της παγκοσμιοποίησης που κυριάρχησε καλώς εγκαταλείπεται. Οδήγησε σε τεράστιες ανισότητες και στην ανάπτυξη ενός αποδομιστικού κινήματος που ήθελε να ξεριζώσει την ψυχή των ανθρώπων. Αυτό, δηλαδή, που ένοιωθαν ότι ήσαν. Την ταυτότητά τους. Αλλά, αυτό δεν ξεριζώνεται. Είναι από καπιταλιστικής πλευράς το ανάλογο του σοσιαλιστή ανθρώπου. Θέλει τον άνθρωπο παγκόσμιο πολίτη με κυρίαρχη την καταναλωτική ιδιότητα. Και οι μεν, όμως, και οι δε λογαριάζουν, χωρίς την ιστορία.
Ο άνθρωπος ως οντότητα αυτοπροσδιορίζεται και ετεροπροσδιορίζεται. Και αυτήν του την τάση δεν μπορεί να την ξεριζώσει κανείς. Είναι και μονάδα ως πρόσωπο και κοινωνικό όν. Δεν είναι, μόνο, ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Άρα, η μορφή παγκοσμιοποίησης που κυριάρχησε μέχρι σήμερα καλώς αμφισβητείται και ας ευχηθούμε να καταρρεύσει.
Όποιος, όμως, νομίζει πως ο Τράμπ είναι φορέας μιας ιδεολογίας με τα χαρακτηριστικά περί ταυτότητας που πολύ επιγραμματικά ανέφερα παραπάνω, πλανάται πλάνης οικτράν.
Ο Τράμπ δεν αμφισβητεί το σύστημα. Ο Τράμπ είναι μέρος του συστήματος. Αυτού που βλέπει πως η αμερικανική κυριαρχία αμφισβητείται και θα πρέπει να αποκατασταθεί πάση θυσία. Ο προστατευτισμός και η λογική «πρώτα η Αμερική» είναι τα μέσα που επέλεξε. Έπονται και άλλα. Η επίκληση κινδύνων ή παραλείψεων από την Κίνα για να διαγράψει το τεράστιο χρέος των ΗΠΑ και άλλα τα οποία θα φανούν στην πορεία. Αυτή η αμερικανική στάση σε τι θα ωφελήσει την ανθρωπότητα;
Το «πρώτα η Αμερική» σημαίνει και «μόνο η Αμερική». Και αυτό το βλέπουμε στην συμπεριφορά της σε όλον τον κόσμο. Είναι επικίνδυνο και για την Ελλάδα. Για το μείζον υπαρξιακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Βοήθεια, μόνο, στα λόγια ενώ πήρε ό,τι ζήτησε.
Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει, μόνο, την απεχθή μορφή που κυριάρχησε μέχρι σήμερα. Μπορεί να σημαίνει στενή συνεργασία των κρατών για την αντιμετώπιση μείζονων κινδύνων. Μπορεί να σημαίνει καθιέρωση διεθνών οργανισμών που θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά φαινόμενα όπως ο covid 19. Μπορεί να σημαίνει οικονομική συνεργασία που θα βοηθά όλον τον κόσμο, όπως για παράδειγμα η πρόταση του Τομά Πικετί για την επιβολή παγκόσμιου φόρου στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες για να αντιμετωπίζονται φαινόμενα με παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Άρα, η παγκοσμιοποίηση δεν είναι εξ ορισμού αρνητική όταν οδηγεί σε αναγκαίες συνεργασίες που δεν θα αμφισβητούν τα βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης υπόστασης.
Αλλά, η παγκοσμιοποίηση είναι και αναπόφευκτη. Ο άνθρωπος με τις νέες τεχνολογίες δεν μπορεί να περιοριστεί στα εθνικά σύνορα. Είναι σαν να έχεις φτιάξει δρόμους με πέντε λωρίδες και ευθύγραμμους και χρησιμοποιείς πεντακοσαράκι.
Το δεύτερο που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι η εμμονή σε μια στείρα λογική εθνοκεντρισμού παραπέμπει στα αξιώματα του μικροελλαδισμού. Αυτού που θέλει τη χώρα να έχει μια πόλη κράτος, την Αθήνα και την υπόλοιπη επικράτεια αποικία. Παραπέμπει στη λογική μιας αθηναϊκής ιδεολογίας που οδήγησε τη χώρα στα σημερινά της αδιέξοδα.
Ο ελληνισμός μπόρεσε και ήκμασε όταν λειτούργησε οικουμενικά. Η οικουμενική του παρουσία δεν του στέρησε ούτε την εθνική συνείδηση ούτε τη διάθεση για αγώνα όταν χρειάστηκε να διεκδικήσει την ελευθερία του. Όταν έγινε μικροελλαδικό κράτος, άρχισαν οι μιζέριες.
Η λογική Τράμπ, λοιπόν, είναι επικίνδυνη όχι, μόνο, για την Αμερική αλλά και για την Ελλάδα. Γι αυτό οι υποστηρικτές του ας σκεφτούν βαθύτερα την λογική και συμπεριφορά του, αν πρώτιστο μέλημά τους είναι το εθνικό συμφέρον.
Είναι, επίσης, επικίνδυνη λόγω της μεταβατικής κατάστασης που περνάμε.
Έχω γράψει και πριν δύο τρία χρόνια με αφορμή επέτειο της εξέγερσης του Μάη του’68. Δεν υπήρξε μεταβατική περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας που να μην χαρακτηρίστηκε από βιαιότητες. Πολύ φοβάμαι πως η βία είναι, πράγματι, μαμή της ιστορίας, όπως είπε ο Μάρξ. Και αυτήν την βία θα τη βιώσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη γέννα του νέου. Μέχρι σήμερα είχαμε τον τοκετό. Φαίνεται να φθάνει η ώρα. Ας μην ξεχνάμε πως των γεγονότων του Γαλλικού Μάη προηγήθηκαν διαδηλώσεις στις ΗΠΑ. Όπως σήμερα;
Οι ΗΠΑ είναι ένα πρωτοποριακό παγκόσμιο κοινωνικό εργαστήριο διότι συντίθενται από όλες τις φυλές. Και εκεί δοκιμάζονται οι διαθέσεις της ανθρωπότητας.
Η εξέγερση που παρατηρούμε τις τελευταίες ημέρες έχει ως αφορμή τη δολοφονία του αφροαμερικανού. Οι ρίζες της είναι βαθύτερες. Έχει όλες τις κοινωνικές συμπιέσεις που συσσωρεύθηκαν στο συλλογικό αμερικανικό υποσυνείδητο από την τελευταία φορά που εκτονώθηκαν. Από την δεκαετία του ’60.
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της συνείδησης έχουν συγκεντρώσει πολλή εντροπία. Και η σεισμική εκτόνωση είναι, λογικώς, αναμενόμενη.
Ζούμε την αρχή μιας...
Το «πρώτα η Αμερική» σημαίνει και «μόνο η Αμερική». Και αυτό το βλέπουμε στην συμπεριφορά της σε όλον τον κόσμο. Είναι επικίνδυνο και για την Ελλάδα. Για το μείζον υπαρξιακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Βοήθεια, μόνο, στα λόγια ενώ πήρε ό,τι ζήτησε.
Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει, μόνο, την απεχθή μορφή που κυριάρχησε μέχρι σήμερα. Μπορεί να σημαίνει στενή συνεργασία των κρατών για την αντιμετώπιση μείζονων κινδύνων. Μπορεί να σημαίνει καθιέρωση διεθνών οργανισμών που θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά φαινόμενα όπως ο covid 19. Μπορεί να σημαίνει οικονομική συνεργασία που θα βοηθά όλον τον κόσμο, όπως για παράδειγμα η πρόταση του Τομά Πικετί για την επιβολή παγκόσμιου φόρου στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες για να αντιμετωπίζονται φαινόμενα με παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Άρα, η παγκοσμιοποίηση δεν είναι εξ ορισμού αρνητική όταν οδηγεί σε αναγκαίες συνεργασίες που δεν θα αμφισβητούν τα βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης υπόστασης.
Αλλά, η παγκοσμιοποίηση είναι και αναπόφευκτη. Ο άνθρωπος με τις νέες τεχνολογίες δεν μπορεί να περιοριστεί στα εθνικά σύνορα. Είναι σαν να έχεις φτιάξει δρόμους με πέντε λωρίδες και ευθύγραμμους και χρησιμοποιείς πεντακοσαράκι.
Το δεύτερο που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι η εμμονή σε μια στείρα λογική εθνοκεντρισμού παραπέμπει στα αξιώματα του μικροελλαδισμού. Αυτού που θέλει τη χώρα να έχει μια πόλη κράτος, την Αθήνα και την υπόλοιπη επικράτεια αποικία. Παραπέμπει στη λογική μιας αθηναϊκής ιδεολογίας που οδήγησε τη χώρα στα σημερινά της αδιέξοδα.
Ο ελληνισμός μπόρεσε και ήκμασε όταν λειτούργησε οικουμενικά. Η οικουμενική του παρουσία δεν του στέρησε ούτε την εθνική συνείδηση ούτε τη διάθεση για αγώνα όταν χρειάστηκε να διεκδικήσει την ελευθερία του. Όταν έγινε μικροελλαδικό κράτος, άρχισαν οι μιζέριες.
Η λογική Τράμπ, λοιπόν, είναι επικίνδυνη όχι, μόνο, για την Αμερική αλλά και για την Ελλάδα. Γι αυτό οι υποστηρικτές του ας σκεφτούν βαθύτερα την λογική και συμπεριφορά του, αν πρώτιστο μέλημά τους είναι το εθνικό συμφέρον.
Είναι, επίσης, επικίνδυνη λόγω της μεταβατικής κατάστασης που περνάμε.
Έχω γράψει και πριν δύο τρία χρόνια με αφορμή επέτειο της εξέγερσης του Μάη του’68. Δεν υπήρξε μεταβατική περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας που να μην χαρακτηρίστηκε από βιαιότητες. Πολύ φοβάμαι πως η βία είναι, πράγματι, μαμή της ιστορίας, όπως είπε ο Μάρξ. Και αυτήν την βία θα τη βιώσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη γέννα του νέου. Μέχρι σήμερα είχαμε τον τοκετό. Φαίνεται να φθάνει η ώρα. Ας μην ξεχνάμε πως των γεγονότων του Γαλλικού Μάη προηγήθηκαν διαδηλώσεις στις ΗΠΑ. Όπως σήμερα;
Οι ΗΠΑ είναι ένα πρωτοποριακό παγκόσμιο κοινωνικό εργαστήριο διότι συντίθενται από όλες τις φυλές. Και εκεί δοκιμάζονται οι διαθέσεις της ανθρωπότητας.
Η εξέγερση που παρατηρούμε τις τελευταίες ημέρες έχει ως αφορμή τη δολοφονία του αφροαμερικανού. Οι ρίζες της είναι βαθύτερες. Έχει όλες τις κοινωνικές συμπιέσεις που συσσωρεύθηκαν στο συλλογικό αμερικανικό υποσυνείδητο από την τελευταία φορά που εκτονώθηκαν. Από την δεκαετία του ’60.
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της συνείδησης έχουν συγκεντρώσει πολλή εντροπία. Και η σεισμική εκτόνωση είναι, λογικώς, αναμενόμενη.
Ζούμε την αρχή μιας...
κοινωνικής εξέγερσης. Ας ελπίσουμε να οδηγήσει σε μια νέα ισορροπία προς όφελος όλης της ανθρωπότητας.
Αλλά, ειδικά στην περιοχή μας με την συμπεριφορά της Τουρκίας τα πράγματα είναι συνθετότερα.
Εκτός από τις παγκόσμιες προκλήσεις έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν γείτονα που θέλει να εκμεταλλευθεί τα κενά και τη ρευστότητα της μεταβατικής περιόδου.
Αλλά, ειδικά στην περιοχή μας με την συμπεριφορά της Τουρκίας τα πράγματα είναι συνθετότερα.
Εκτός από τις παγκόσμιες προκλήσεις έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν γείτονα που θέλει να εκμεταλλευθεί τα κενά και τη ρευστότητα της μεταβατικής περιόδου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου