ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: Τα "δώρα" της Τεχνιτής Νοημοσύνης

Του ΣΩΚΡΑΤΗ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗ

Ο τίτλος άρθρου του Βήματος, αναφερόμενου σε ομιλία του Κωνσταντίνου Δασκαλάκη στο Ευγενίδειο είναι: ΜΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙ Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ; – ΤΙ ΕΙΠΕ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
 

Το site επιλέγει να μας φιλοδωρήσει με ένα μικρό απόσπασμα: “O ανθρώπινος εγκέφαλος είναι από τους πιο ενδιαφέροντες και εκπληκτικούς υπολογιστές που έχουν προκύψει από την εξέλιξη των ειδών. Αυτό που θέλουμε είναι να τον απαλλάξουμε από τις πιο τετριμμένες χρήσεις και να τον εκμεταλλευτούμε ή και να τον αφήσουμε ελεύθερο να αναπτύξει τις πιο ενδιαφέρουσες χρήσεις του, να είναι πιο δημιουργικός”.
 

Είναι δύσκολο να μην εντυπωσιαστεί κανείς από το περιεχόμενο της δεύτερης πρότασης, συμπεριλαμβανομένου του ύφους: “θέλουμε να απαλλάξουμε τον εγκέφαλο από τις τετριμμένες χρήσεις και να τον αφήσουμε ελεύθερο να αναπτύξει” κλπ. Πίσω από τα “περίεργα” ελληνικά [του επστήμονα, ή/και του δημοσιογράφου] κρύβεται προφανώς η τετριμμένη από 19ου αιώνος άποψη [ο Μάρξ ήταν απο εκείνους που την διατύπωναν] ότι η τεχνολογία θα απαλλάξει τον άνθρωπο από την εργασιακή δουλεία, αφήνοντάς τον ελεύθερο να ασχοληθεί με το ωραίο και τα υψηλό *. 

 

Ας μη θίξουμε εδώ το τεράστιο θέμα του …τι θα απογίνουν τα “απαλλαγμένα από την εργασιακή δουλεία” [δισ-]εκατομμύρια των ανέργων. 

Ας ρωτήσουμε απλώς: αν οι μηχανές είναι εδώ για να απελευθερώσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο από τις “τετριμμένες χρήσεις”, γιατί άραγε διαβάζουμε καθημερινά για κομπιούτερ που …ζωγραφίζουν, …γράφουν μουσική, διατυπώνουν φιλοσοφικές αποψεις, και γενικώς καταγίνονται με ασχολίες που μόνο τετριμμένες δεν μπορύν να χαρακτηριστούν; 

Εκτός και αν, στο πλαίσιο της “νέας εποχής” …θα είναι όντως τέτοιες.
 

Τώρα, να μπω στη διαδικασία να γίνω …συνδρομητής του Βήματος γα να διαβάσω το πλήρες άρθρο, λίγο χοντρό το βρίσκω, ως φανατικός μη αναγνώστης του. Ούτως ή άλλως, οι απόψεις του κυρίου Δασκαλάκη έχουν καταγραφεί επανειλημμένα, πανομοιότυπες, στον τύπο και στην τηλεόραση. Σ’ αυτές, προ ενάμιση χρόνου, αναφέρεται το παρακάτω κείμενό μου [ΗΧΟΣ, Ιούνιος 2018]

THE SINGULARITY IS HERE  

 

 Ένας διάλογος περί τεχνητής νοημοσύνης στα ελληνικά media, δεν μπορεί παρά να προσαρμοστεί, όπως και όλα, στα δικά τους δεδομένα. Ακόμα κι όταν απ’ τη μια πλευρά έχεις τον Κων. Δασκαλάκη, “τον άνθρωπο που έλυσε τον γρίφο του Nash”, το πράγμα δεν θα πάει πιο μακρυά από εκεί που ορίζει η Σία Κοσιώνη, συνσυζητήτρια – συντονίστρια της συζήτησης. Όχι ότι ο guest θα επέλεγε να μπει σε δύσβατα μονοπάτια. Ο επιστήμων, καλλιτέχνης, αθλητής, περσόνα του lifestyle κοκ. που επιθυμεί να ευδοκιμήσει στο δηλητηριώδες έδαφος του “δημόσιου χώρου”, υποχρεούται να περιορίζει το ρεπερτόριό του σε κλισέ συνάδοντα με την ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης. Και σίγουρα, το τελευταίο που θα δεχόταν ένας καθηγητής του ΜΙΤ ως υπόθεση εργασίας, είναι η διακοπή – θου Κύριε – της αλληλουχίας των τεχνολογικών εξελίξεων. Όπως προκύπτει απ’ τη συζήτηση, αποτελεί την κόκκινη γραμμή του.  

Ουδείς βεβαίως, ούτε αυτός, μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει: γιατί άραγε δεν γίνεται, το ξέφρενο “πρόσσω ολοταχώς”, να επιβραδυνθεί λιγάκι; και, σε τι διαφέρει η τυφλή πίστη στην πρόοδο από μια θρησκευτικού τύπου πίστη; Διότι, μιλώντας για A.I., δεν αναφέρεσαι πλέον σε ένα ακόμα μονοπάτι που ανοίγεις για να φτάσεις κάπου… αλλά σε ένα μονοπάτι που, οσονούπω, ανοίγεται από μόνο του.
 

Ο κύριος Δασκαλάκης, έχοντας αναφέρει ότι “αυτή εδώ η τεχνολογία δεν είναι τόσο αξιόπιστη”, θα εντυπωσιάσει διατυπώνοντας την παρακάτω άποψη: “οι κίνδυνοι που συνδέονται μαζί της, αποτελούν ίσα-ίσα λόγο για …να τη συνεχίσουμε. Καθότι, όσο πιο πολλούς κινδύνους εμπεριέχει μια τεχνολογία, τόσο πιο πολύ είναι ενδιαφέρουσα”.
 

Κάπου εκεί συνειδητοποιείς ότι, ειδήμονες και μη, αισθάνονται υποχρεωμένοι να αφήσουν την υπόθεση να φτάσει ως το τέλος. Κι αν κάπου εκεί, διαφαίνεται η καταστροφή …ας είναι. Η αναμονή για τη συντέλεια του κόσμου είναι παρόμοιας υφής μ’ εκείνην του διψασμένου για βία και σασπένς φαν των blockbusters. Αποτελεί τον τελικό θρίαμβο της virtual reality.
 

Ο διαπρεπής Έλληνας δεν παραλείπει να ειρωνευτεί τους Λουδίτες του 18ου αιώνα, εκμαιεύοντας “ένα από εκείνα τα χαμόγελα” της εκθαμβωτικής anchorwoman. Μη δείχνοντας να κατανοεί, με όλη την ευφυία του, την ουσία της υπόθεσης: από τη μια η “πρόοδος”, επιβεβλημένη όπως – όπως απ’ τους βάρβαρους μιας οικονομικής ελίτ. Από την άλλη, οι άνθρωποι του μόχθου, που “έπρεπε” να …θυσιαστούν στο όνομά της.  

Αλλιώς:

  η επκράτηση της ανάγκης να “γραφτεί ιστορία”, επί της ανάγκης ανθρώπινων υπάρξεων, με σάρκα και οστά, να ζήσουν.
 

Ο τίτλος της εκπομπής, παρεμπιπτόντως είναι: “Ιστορίες”.

* Πηγαίνοντας πολύ πιο πίσω, βλέπουμε τον Αριστοτέλη να μιλά, στα Πολιτικά του, για τη δυνατότητα κατάργησης της δουλείας, χάρη σε μηχανές, που θα αναλάμβαναν τις χειρωνακτικές ασχολίες.