ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Οι μικρές ιδιωτικές κλινικές: Ένας άλλος κόσμος

Γράφει ο Νικόλαος Παναγιωτόπουλος 

Ειδικός καρδιολόγος με εξειδίκευση και πολύχρονη θητεία στην Διοίκηση  Μονάδας Εντατικής Θεραπείας

www.cardiodoctor.gr

Αυτές τις ημέρες της ευωχίας και της εορταστικής διάθεσης κανένας δε θέλει να ακούει και να μιλάει για προβλήματα. Όσο όμως κι αν αποφεύγουμε την αναφορά σε αυτά, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για θέματα υγείας, τα προβλήματα είναι εδώ και μάλιστα μερικά από αυτά είναι ιδιαιτέρως επίκαιρα.  

Ένα λοιπόν από τα προβλήματα των ημερών -και όχι μόνο- είναι το θέμα της φιλοξενίας ηλικιωμένων και ανήμπορων ατόμων τα οποία αποτελούν εμπόδια στον προγραμματισμό της οικογένειας που θέλει να φύγει από το σπίτι και να περάσει ολιγοήμερες διακοπές κάπου αλλού. Με το θέμα αυτό καταπιαστήκαμε στο άρθρο "Η κατάρα να είσαι ηλικιωμένος και ανήμπορος"

Η αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού σχετίζεται με τα ηθικά, κοινωνικά, οικονομικά, τα πολιτισμικά και προσωπικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου και δε θα αποτελέσει το θέμα της σημερινής συζήτησης παρά μόνο στα σημεία που τροφοδοτεί ό,τι διαπραγματευθούμε.  

Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το πού κατευθύνονται οι άνθρωποι που δε μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν και πρέπει κάπου να "εναποτεθούν". Το λέω με πολύ ευγενικό τρόπο γιατί στην αργκό των επαγγελματιών υγείας είναι το κλασικό "παρκάρισμα" των ηλικιωμένων και ανήμπορων.  

Κάποιοι συγγενείς επιχειρούν να μετατρέψουν το χρόνιο πρόβλημα σε οξύ και να κατευθυνθούν προς τις εφημερίες των μεγάλων δημοσίων νοσοκομείων. Εκεί όμως ήδη τις μέρες αυτές τα πράγματα σε αυτά είναι πολύ φορτωμένα και για τον λόγο αυτόν συνήθως δεν γίνονται αποδεκτές τέτοιες περιπτώσεις. Αν πάλι οι ασθενείς είναι εύποροι, τα μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία με τις γνωστές χρεώσεις τους, τους κάνουν ευχαρίστως αποδεκτούς. Έτσι τις ημέρες αυτές σε μεγάλες ιδιωτικές κλινικές θα βρει κανείς πολύ σοβαρά περιστατικά και περιστατικά που δε χρειάζονται νοσηλεία αλλά "φιλοξενία". Απουσιάζουν τα πολυπληθή ενδιάμεσα περιστατικά που ως δια μαγείας δεν ανησυχούν για τα ενοχλήματά τους και έτσι δεν νοσηλεύονται σε εορταστικές περιόδους. Όμως συνήθως οι συγγενείς ούτε πλούσιοι είναι, ούτε οι ηλικιωμένοι έχουν ιδιωτικές ασφάλειες έτσι η λύση τελικά είναι οι μικρές ιδιωτικές κλινικές. 

Τι ακριβώς είναι αυτές;

Να διευκρινίσω πριν τις περιγράψω ότι οι κλινικές αυτές υπάρχουν γιατί το σύστημα περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας δεν έχουν λάβει καμία μέριμνα για το πλήθος των ασθενών που δεν έχουν την οξεία νόσο που νοσηλεύεται σε μάχιμο νοσοκομείο ούτε όμως μπορούν εύκολα να μείνουν χωρίς φροντίδα στο σπίτι. 

Μια κατηγορία ανθρώπων που νοσηλεύονται σε μικρές κλινικές είναι αυτοί που έχουν κάποια προβλήματα υγείας που θα μπορούσαν να παραμείνουν σπίτι αλλά χρειάζονται κοντά τους κάποια πρόσωπα που να καταβάλουν κάποια πιο ενδελεχή προσπάθεια και φροντίδα. 

Άλλη μια κατηγορία είναι οι απλώς ανεπιθύμητοι στο περιβάλλον τους ανήμποροι άνθρωποι που "διαταράσσουν" τη λειτουργία της οικογένειας.  

Ποια κρατική δομή υπάρχει γι’ αυτούς; 

Η πιο γνωστή κρατική, και από τις ελάχιστες υπάρχουσες, αυτή στους Αγίους Αναργύρους Αττικής, το πιο γνωστό ως "άσυλο Ανιάτων" για να προσεγγιστεί πρέπει κάποιος να έχει ισχυρό πολιτικό μέσο. Για τον κοινό άνθρωπο είναι απροσπέλαστο.

Ας δούμε λοιπόν το πρόβλημα με απλά παραδείγματα. 

Ο παππούς έπαθε εγκεφαλικό και αφού συμπλήρωσε κάποιο χρόνο νοσηλείας ώστε να μην χρειάζεται πια τη νοσηλεία σε νοσοκομείο αιχμής, έρχεται η ώρα να πάρει εξιτήριο. Πού να πάει όμως αφού τρέφεται με σωληνάκι από τη μύτη, το γνωστό Levin, έχει νευρολογικό έλλειμα που τον αναγκάζει να μένει μόνιμα στο κρεββάτι, έχει καθετήρα στην κύστη ή πρέπει να ουρεί σε δοχείο;  

Υπάρχουν τα ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης που και ακριβά είναι και περιορισμένη διάρκεια νοσηλείας παρέχουν. 

Η λύση είναι μια μικρή ιδιωτική κλινική. 

Εκεί με το ημερήσιο νοσήλιο που παρέχει ο ΕΟΠΥΥ και είναι συνήθως μικρό, μια  αρκετά αυξημένη αλλά πάρα πολύ μικρότερη από αυτή των μεγάλων ιδιωτικών κλινικών  συμμετοχή των συγγενών που είναι επίσημη ή κάτω από το τραπέζι και μια χρέωση εξετάσεων που συνήθως γίνονται καθημερινά απλώς για να αυξάνουν το έσοδο της κλινικής, διαμορφώνεται ένα ποσό ικανό για τη συντήρηση της ιδιωτικής κλινικής. 

Εδώ υπάρχει από την αρχή μια σειρά από στρεβλώσεις. 

Κανονικά εφ’ όσον ο ασθενής χρειάζεται νοσηλεία θα έπρεπε ο ΕΟΠΥΥ να καλύπτει τα νοσήλια και όχι να υποχρεώνεται ο ασθενής σε γενναία (πολλές φορές τετραψήφια) συμμετοχή.  

Επίσης αφού η κλινική "δε βγαίνει", χρεώνει τον ασθενή εξετάσεις -που μερικές φορές δε γίνονται- που και άχρηστες και δαπανηρές για το ασφαλιστικό σύστημα είναι. Αιματολογικές, βιοχημικές, ακτινολογικές, αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες, υπέρηχοι και άλλες πολλές εξετάσεις φορτώνουν κάθε μήνα τον λογαριασμό. Πολλές φορές επιστρατεύεται και ολιγοήμερη ή και μακροχρόνια νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας για να αυξηθεί το νοσήλιο.  

Όπως γίνεται αντιληπτό, όλη η νοσηλεία κρύβει πολλά στοιχεία που απλώς καθιστούν το νοσηλευόμενο κερδοφόρο για την κλινική. 

Και πόσο διαρκεί αυτό; 

Μήνες και χρόνια,  μέχρι το θάνατο πολλές φορές του ασθενή. Το σύστημα του ΕΟΠΥΥ  βέβαια για να αποφύγει τέτοιες εικονικές μακροχρόνιες νοσηλείες θέτει ανώτατο χρονικό όριο, το οποίο όμως υπερβαίνεται με τη μέθοδο των εικονικών εξιτηρίων και επανεισαγωγών.  

Οι ασθενείς αυτοί θα κόστιζαν πολύ λιγότερο και θα είχαν πολύ καλύτερη νοσηλεία αν λειτουργούσαν τα συστήματα κατ’ οίκον υποστήριξης ή αν υπήρχαν ξενώνες υποστήριξης χρονίως πασχόντων όπου οι νοσηλευόμενοι δε θα αντιμετωπίζονταν ψευδώς ως οξέα αλλά όπως ισχύει, ως χρόνια περιστατικά.

Οι ιδιωτικές κλινικές έχουν προσωπικό, συνήθως χαμηλά αμειβόμενο ή και στις σύγχρονες συνθήκες κρίσης μακροχρόνια απλήρωτο και κάποιες από αυτές με μακρά ιστορία έκλεισαν τα προηγούμενα χρόνια αφήνοντας χρέη πολλών εκατοντάδων χιλιάδων σε προμηθευτές και εργαζόμενους. 

Πολλοί από τους ιατρούς και νοσηλευτές για να συμπληρώνουν το εισόδημά τους, αναλαμβάνουν κατ’ οίκον πράξεις σε όσους ασθενείς για κάποιο χρόνο βρεθούν στα σπίτια τους (αλλαγή καθετήρων, Levin,  στοιχειώδη φυσιοθεραπεία κλπ.) κι αυτό είναι κίνητρο για να συνεχίζουν να εργάζονται σε μια τέτοια κλινική. Κάποιες από τις κλινικές αυτές δεν έχουν υλικά και δεν είναι σπάνιο πριν ή κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης να σπεύδουν να δανειστούν κάτι από γειτονικές ιδιωτικές κλινικές. Κάποιος συνάδελφος αναισθησιολόγος μου είπε ότι "αποφεύγω να πηγαίνω σε χειρουργείο μικρής κλινικής γιατί εγώ τις αποκαλώ και είναι κουζίνες μάλλον παρά χειρουργεία".  

Για τις ΜΕΘ των κλινικών αυτών, που μάλιστα είναι στο σύστημα του ΕΚΑΒ και γίνονται αποδέκτες ασθενών από ακριβές ιδιωτικές κλινικές που τα νοσήλια είναι δυσβάστακτα και κάποια στιγμή οι συγγενείς δε μπορούν να τα καλύψουν και υποκύπτουν στη μεταφορά πρέπει να πούμε κάποια πράγματα.  Έχοντας ειδική εμπειρία γιατί επί δεκαετίες επισκέπτομαι αρκετές από αυτές, θα έλεγα ότι πέραν κάποιων ασθενών που χρειάζονται κάποια απλή φροντίδα όλοι οι υπόλοιποι αργά ή γρήγορα θα πεθάνουν και αυτό θα αποδοθεί όχι στην ανεπάρκειά τους αλλά σε προβλήματα του ασθενούς. Κάποτε σε κάποια  ΜΕΘ μιας από τις μεσαίες και γνωστές ιδιωτικές κλινικές π.χ.,  επισήμανα ότι ο ασθενής χρειάζεται βρογχοσκόπηση για αφαίρεση εκκρίσεων από το αναπνευστικό γιατί κινδυνεύει από ασφυξία,  για να λάβω την απάντηση ότι δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να την κάνει και να χαθεί το επόμενο εικοσιτετράωρο ο ασθενής με μια αόριστη δικαιολογία ότι έκανε ανακοπή, την εύκολη ερμηνεία ενός προαναγγελθέντος θανάτου.

Επαναλαμβάνω ότι οι ιδιωτικές κλινικές είναι απαραίτητες και χωρίς αυτές το σύστημα θα κατέρρεε, όμως αυτό συμβαίνει γιατί...

 και πάλι το κράτος έχει οργανώσει ένα σύστημα υγείας με μεγάλα κενά μεταξύ των οποίων οφθαλμοφανή είναι αυτά στη φιλοξενία  των χρονίως πασχόντων και της πρωτοβάθμιας περίθαλψης που μας έχει απασχολήσει στο παρελθόν και θα μας απασχολήσει ξανά σύντομα. 

Χρόνια Πολλά και καλά σε όλους.