Του ΑΝΔΡΕΑ ΔΡΥΜΙΩΤΗ
Πριν από μερικές εβδομάδες επισκέφθηκα την επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Αθηναίων, αναζητώντας πληροφορίες σχετικά με ένα άρθρο που έγραφα. Βρήκα αυτό που ήθελα, αλλά και μια παράγραφο που τη φύλαξα για το σημερινό μου κείμενο: «Ο Δήμος Αθηναίων στο πλαίσιο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης αναπτύσσει στην ενότητα αυτή τις ψηφιακές υπηρεσίες του. Η δράση αυτή αποτελεί προσπάθεια των υπηρεσιών του Δήμου και της Δημοτικής Επιχείρησης ΔΑΕΜ χωρίς κόστος κάνοντας χρήση ανοιχτού λογισμικού».
Οπως αντιλαμβάνεστε οι λέξεις-κλειδιά είναι το «χωρίς κόστος», που χρησιμοποίησα στον τίτλο. Δεν θα το πιστέψετε, αλλά στην επαγγελματική μου απασχόληση πρέπει να έχω ακούσει αυτή τη φράση άπειρες φορές, αλλά δυστυχώς μόνο στην Ελλάδα. Ομολογώ ότι δεν έχω βρει την εξήγηση για το φαινόμενο αυτό. Ενας ολόκληρος λαός έχει εκπαιδευθεί να πιστεύει ότι υπάρχουν πράγματα και υπηρεσίες στη ζωή που μπορούν να γίνουν «χωρίς κόστος». Αυτή η νοοτροπία δυστυχώς δεν περιορίζεται μόνο στο Δημόσιο, αλλά εκτείνεται και στον ιδιωτικό τομέα.
Ελάτε να δούμε μαζί ένα παράδειγμα που επιφανειακά δεν σχετίζεται με το κόστος.
Πριν από μερικές μέρες διαβάσαμε στον Τύπο την περίπτωση του Ολλανδού οινοπαραγωγού Laurens Hartman, ο οποίος ήθελε να πουλήσει ένα κτήμα, αλλά δεν μπορούσε (λόγω έλλειψης φορολογικής ενημερότητας), γιατί η εφορία είχε στα αρχεία της ένα χρέος 3 λεπτών του ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ! Ο Ολλανδός ισχυρίζεται ότι δεν γνωρίζει πώς δημιουργήθηκε αυτό το χρέος, γιατί πλήρωσε ολόκληρο το ποσό των 380 ευρώ για τον ΕΝΦΙΑ του. Καμία σημασία δεν έχει πώς προέκυψε το ποσό αυτό. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ολλανδός δεν είναι ο μόνος που αντιμετώπισε παρόμοια προβλήματα στις συναλλαγές του με το Δημόσιο. Γνωστοί και φίλοι, μου έχουν διηγηθεί πως έχασαν τη ρύθμισή τους με την εφορία γιατί κάποια δόση δεν εξοφλήθηκε ακριβώς και έμειναν μερικά λεπτά ως υπόλοιπο!
Το όφελος του ελληνικού Δημοσίου από την εξόφληση του «χρέους» είναι μόνο 3 λεπτά. Το κόστος όμως για την είσπραξη αυτού του ποσού, έστω και ηλεκτρονικά, είναι πολύ μεγαλύτερο. Αν μάλιστα λογαριάσουμε το συνολικό «συστημικό» κόστος, δηλαδή την απασχόληση του Ολλανδού, των τραπεζών, της εφορίας, των εκτυπώσεων των παραστατικών, θα διαπιστώσουμε ότι ξοδέψαμε μερικές δεκάδες ευρώ για να εισπράξουμε 3 λεπτά! Αυτή είναι μια πραγματική σπατάλη.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί με ορθολογισμό η περίπτωση αυτή και άλλες παρόμοιες.
Δεν είναι λύση να χαρίσουμε τα 3 λεπτά γιατί τότε θα προκύψουν άλλα προβλήματα.
Η λύση είναι εξαιρετικά απλή. Μία εγκύκλιος προς τις εφορίες όπου οποιαδήποτε οφειλή κάτω από ένα όριο (έστω 5 ευρώ), δεν λογίζεται ως οφειλή και δεν εμποδίζει ούτε τη φορολογική ενημερότητα, ούτε τη ρύθμιση για τις δόσεις.
Το πώς θα εισπραχθεί η οφειλή αυτή είναι επίσης πολύ απλό.
Η σχέση των φυσικών και νομικών προσώπων με την εφορία είναι συνεχής και δεν σταματάει ούτε με τον θάνατο του υποκειμένου. Στην επόμενη χρέωση του ΕΝΦΙΑ του Ολλανδού θα προστεθούν τα 3 λεπτά ώστε η είσπραξή τους να μην επιφέρει οποιοδήποτε πρόσθετο κόστος. Ετσι απλά. Ούτε γάτα ούτε ζημιά και θα γλιτώναμε το διεθνές ρεζιλίκι με την ανάρτηση του Ολλανδού στα κοινωνικά δίκτυα.
Επειδή πάντοτε μιλάω εκ πείρας, θέλω να σας ενημερώσω ότι στην εταιρεία μας, η οποία εξέδιδε τους λογαριασμούς των πιστωτικών καρτών πολλών τραπεζών από το 1988, είχαμε εφαρμόσει ένα παρόμοιο σύστημα. Αν η οφειλή ήταν μικρότερη από 200 δραχμές (αν θυμάμαι καλά) δεν εκδίδαμε καν τον λογαριασμό, αλλά αφήναμε την οφειλή να περιληφθεί στον επόμενο λογαριασμό. Αφού αναφέρθηκα στους πελάτες της εταιρείας μας, θέλω να σας πω και κάτι άλλο σχετικό με το κόστος. Σε όλους έλεγα ότι «η πολυτιμότερη υπηρεσία που τους παρέχουμε είναι το τιμολόγιό μας». Αυτό μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, αλλά δεν είναι. Πράγματι, το πρώτο στοιχείο της επιτυχίας είναι να γνωρίζεις το ακριβές κόστος που έχεις ως επιχειρηματίας. Οσο και αν ακούγεται αυτονόητο αυτό, εντούτοις υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις (μικρές και μεγάλες) που δεν γνωρίζουν το κόστος όλων των επιμέρους διαδικασιών και έτσι παίρνουν λάθος αποφάσεις. Ειδικά το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει απολύτως καμία ιδέα για το πραγματικό κόστος των υπηρεσιών του και το χειρότερο δεν κάνει καμία προσπάθεια να το μάθει.
Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, στη ΔΑΕΜ (Δημόσια Αναπτυξιακή Επιχείρηση Μηχανογράφησης) που έδωσε την αφορμή για το σημερινό κείμενο.
Η ΔΑΕΜ ισχυρίζεται ότι επειδή χρησιμοποιεί «ανοιχτό λογισμικό» δεν έχει κόστος.
Εδώ βρίσκεται μια μεγάλη παρεξήγηση. Το ανοικτό λογισμικό προσφέρει ελευθερία και όχι «δωρεάν μπίρα» όπως λέμε στον κλάδο.
Εξάλλου, πολύ πρόσφατα η ΙΒΜ εξαγόρασε τη Red Hat, που είναι η κατεξοχήν εταιρεία ανοιχτού λογισμικού για 34 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό μάλλον σημαίνει ότι η Red Hat έχει αξία και οι υπηρεσίες και τα προϊόντα που διαθέτει έχουν κόστος!
Κοίταξα τους ισολογισμούς της ΔΑΕΜ για τα τελευταία 5 χρόνια και ομολογώ ότι για μια εταιρεία που προμηθεύεται λογισμικό «χωρίς κόστος», οι ισολογισμοί δεν φαίνονται πολύ υγιείς. Ο κύκλος εργασιών είναι περίπου στα 3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, εκτός από το 2017 που είναι 3,4 εκατομμύρια ευρώ. Τα πέντε τελευταία χρόνια είχε συνολικές ζημίες 41,8 χιλιάδες ευρώ. Η εταιρεία διανύει την 11η εταιρική χρήση της ως Α.Ε. και διοικείται από 11μελές διοικητικό συμβούλιο. Το κεφάλαιό της είναι 2 εκατομμύρια ευρώ και φυσικά οι αποδόσεις της είναι μάλλον απογοητευτικές. Αναζήτησα να βρω την κατανομή των εσόδων της, αλλά μάταια. Από τις απαιτήσεις διαπίστωσα ότι το 98% προέρχεται από ΝΠΔΔ και δημόσιες επιχειρήσεις και μόνο το 2% από πελάτες εσωτερικού. Αν θέλετε παράδειγμα κρατικοδίαιτης επιχείρησης, εδώ έχουμε ένα απόλυτα αντιπροσωπευτικό. Υποθέτω ότι ο Δήμος Αθηναίων αποτελεί τον μεγαλύτερο πελάτη της εταιρείας, δηλαδή Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει.
Δεν έχω απολύτως τίποτα με τη ΔΑΕΜ. Απλώς βρήκα εύκολα τα στοιχεία και με προκάλεσε το «χωρίς κόστος». Πριν από κάμποσα χρόνια (όταν και η κουτσή Μαρία ασχολείτο με το Χρηματιστήριο) για μια άλλη ανώνυμη εταιρεία του Δημοσίου είχα κάνει την ακόλουθη πρόταση: Το Δημόσιο να χαρίσει την εταιρεία στους υπαλλήλους της και να τη βάλουμε στο Χρηματιστήριο ώστε οι υπάλληλοι να γίνουν μέτοχοι της. Ολα τα συμβόλαια του Δημοσίου να ανανεωθούν για 3 χρόνια με τους ίδιους όρους, ώστε να έχει «προίκα» η εταιρεία. Μετά τα τρία χρόνια ουσιαστικά θα είναι μια ιδιωτική εταιρεία υπηρεσιών η οποία θα πρέπει να ανταγωνίζεται με τους ίδιους όρους τις υπόλοιπες ιδιωτικές εταιρείες. Η πρόταση ούτε καν συζητήθηκε γιατί η εκτίμηση ήταν ότι οι υπάλληλοι δεν θα αποδεχθούν αυτή τη λύση. Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Ζούμε σε μια χώρα όπου η επιχειρηματικότητα βρίσκεται υπό διωγμό και το κέρδος είναι αμάρτημα καθοσιώσεως. Δεν φτάνει όμως αυτό. Το ευρύτερο κράτος ανταγωνίζεται με αθέμιτο τρόπο τον ιδιωτικό τομέα, γιατί νομίζει ότι οι υπηρεσίες μπορούν να παραχθούν χωρίς κόστος. Ετσι διαιωνίζεται η μεγέθυνση του Δημοσίου. Το χειρότερο όμως είναι ότι...
αν ατονήσει ή καταργηθεί κάποια υπηρεσία, οι υπάλληλοι συνήθως παραμένουν στις θέσεις τους χωρίς αντικείμενο, αλλά με σημαντικό κόστος!
Παρά την προχωρημένη ηλικία μου, έχω μια αφελή σχεδόν παιδική απορία: Ακούμε συνεχώς το ΚΚΕ και τους Αριστερούς να ξορκίζουν τα μονοπώλια σαν τη γενεσιουργό αιτία όλων των δεινών της ανθρωπότητας. Το ισχυρότερο μονοπώλιο είναι το κράτος, αλλά αυτοί θέλουν να τα αναθέσουν όλα στο κράτος!
Μπορεί κανείς να ανοίξει ιδιωτικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα;
Μπορεί κανείς να μην πληρώνει τον ΕΦΚΑ του και να κάνει μόνο ιδιωτική ασφάλιση;
Μπορεί κανείς να ανταγωνιστεί την ΗΔΙΚΑ στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και να προσφέρει στον κόσμο ένα καλύτερο και πιο αξιόπιστο σύστημα χωρίς τη χαρτούρα;
Οπου υπάρχει μόνο ένας πάροχος υπηρεσιών κανένας δεν ενδιαφέρεται για το κόστος, ούτε και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Ο λαγός (και όχι μόνο) τρέχει γρηγορότερα όταν τον κυνηγούν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου