Η Ορθόδοξη Eκκλησία διευκολύνει τον πιστό της
με κάθε τρόπο.
Δεν απαιτεί κατήχηση, όπως ο καθολικισμός, ούτε τον φορτώνει με ενοχές, όπως ο προτεσταντισμός.
Τον συνοδεύει στον άλλο κόσμο με λόγια παρηγορίας και υπόσχεση για τον χλοερό τόπο που του στέρησε η εδώ ζωή του.
Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ όλο και συχνότερα τη νεκρώσιμη ακολουθία. Δεν παύει να με συγκινεί. Ακόμη κι αν ο νεκρός δεν είναι «δικός μου άνθρωπος», άρα το πένθος μου δεν συγκρίνεται με το πένθος των οικείων. Είμαι όμως μια συγκίνηση αντίστοιχη με αυτήν που προκαλεί η ανάγνωση της τραγωδίας. Δεν ταυτίζεσαι με την Ιφιγένεια ούτε με τον Οιδίποδα, όμως η μοίρα τους συμπυκνώνει τη δική σου μοίρα. Και δεν παύω να τη συγκρίνω με το «Requiem» των καθολικών, το οποίο το μεταφράζαμε ως άσκηση στο μάθημα των Λατινικών. Eχουν γραφτεί υπέροχες μουσικές, από τον Μότσαρτ, τον Βέρντι, τον Φορέ. Oμως τα λόγια του, ενώ ζητούν αιώνια ανάπαυση και φως, δεν παύουν να είναι απειλητικά, σκεπασμένα από τη στάχτη της Ημέρας της Κρίσεως.
Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία δεν απαιτεί πολλά από τον πιστό της. Ούτε καν να ξέρει το Σύμβολο της Πίστεως, το οποίο ο ιερεύς συνήθως υπαγορεύει στους νονούς στα βαφτίσια. Ας εκκλησιάζεται τουλάχιστον τη Μεγάλη Εβδομάδα, και μετά το «Χριστός Ανέστη» ας γεμίζει τον κόσμο γύρω του μπαρούτι. Είναι η δύναμή της και η αδυναμία της. Για έναν Eλληνα δεν κοστίζει τίποτε να δηλώσει ορθόδοξος και να κάνει το σημείο του σταυρού. Είναι απλώς μια δήλωση στη χώρα όπου είσαι ό,τι δηλώσεις. Αυτό το στοιχείο όμως που ενισχύει τη δημοφιλία της εξασθενίζει την πνευματικότητά της. Με μειωμένες απαιτήσεις καταδικάζει τον εαυτό της στην αδράνεια στη χώρα όπου η αδράνεια είναι η ισχυρότερη κοινωνική δύναμη. Απ’ αυτήν την άποψη είναι βέβαιο ότι, αν ποτέ επιτευχθεί ο διαχωρισμός Κράτους και Εκκλησίας, η Εκκλησία θα κερδίσει σε πνευματικό σφρίγος ό,τι θα χάσει σε κοινωνική ασφάλεια. Ούτως ή άλλως, η νοοτροπία της δημοσιοϋπαλληλίας είναι καταδικασμένη να σβήσει.
Είναι επίσης βέβαιο ότι...
δεν μπορούμε να κρίνουμε τον διαχωρισμό με τον τρόπο που τον έκρινε η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία, για παράδειγμα. Και εκεί ο καθολικισμός ήταν ταυτισμένος με την ιστορία του έθνους. Μόνον που η ακτινοβολία του ξεπερνούσε κατά πολύ τα σύνορά του.
Μπορεί να λέμε ότι η Ορθοδοξία έχει εκατομμύρια πιστούς, όμως η δική μας Εκκλησία εκπροσωπεί τους Eλληνες πιστούς. Η ταύτισή της με το κράτος-έθνος είναι πολύ ισχυρότερη από ό,τι είναι για τον Γάλλο καθολικό, για τον οποίον στο κάτω κάτω η θρησκεία του έχει δικό της κράτος.
Η οποιαδήποτε συζήτηση οφείλει να γίνει χωρίς αναγωγή στον δογματισμό του αντικληρικαλισμού που διακατέχει την πολιτική ορθότητα ή στον σχηματικό δογματισμό που επικαλείται μεγάλο τμήμα του κλήρου.
Δεν απαιτεί κατήχηση, όπως ο καθολικισμός, ούτε τον φορτώνει με ενοχές, όπως ο προτεσταντισμός.
Τον συνοδεύει στον άλλο κόσμο με λόγια παρηγορίας και υπόσχεση για τον χλοερό τόπο που του στέρησε η εδώ ζωή του.
Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ όλο και συχνότερα τη νεκρώσιμη ακολουθία. Δεν παύει να με συγκινεί. Ακόμη κι αν ο νεκρός δεν είναι «δικός μου άνθρωπος», άρα το πένθος μου δεν συγκρίνεται με το πένθος των οικείων. Είμαι όμως μια συγκίνηση αντίστοιχη με αυτήν που προκαλεί η ανάγνωση της τραγωδίας. Δεν ταυτίζεσαι με την Ιφιγένεια ούτε με τον Οιδίποδα, όμως η μοίρα τους συμπυκνώνει τη δική σου μοίρα. Και δεν παύω να τη συγκρίνω με το «Requiem» των καθολικών, το οποίο το μεταφράζαμε ως άσκηση στο μάθημα των Λατινικών. Eχουν γραφτεί υπέροχες μουσικές, από τον Μότσαρτ, τον Βέρντι, τον Φορέ. Oμως τα λόγια του, ενώ ζητούν αιώνια ανάπαυση και φως, δεν παύουν να είναι απειλητικά, σκεπασμένα από τη στάχτη της Ημέρας της Κρίσεως.
Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία δεν απαιτεί πολλά από τον πιστό της. Ούτε καν να ξέρει το Σύμβολο της Πίστεως, το οποίο ο ιερεύς συνήθως υπαγορεύει στους νονούς στα βαφτίσια. Ας εκκλησιάζεται τουλάχιστον τη Μεγάλη Εβδομάδα, και μετά το «Χριστός Ανέστη» ας γεμίζει τον κόσμο γύρω του μπαρούτι. Είναι η δύναμή της και η αδυναμία της. Για έναν Eλληνα δεν κοστίζει τίποτε να δηλώσει ορθόδοξος και να κάνει το σημείο του σταυρού. Είναι απλώς μια δήλωση στη χώρα όπου είσαι ό,τι δηλώσεις. Αυτό το στοιχείο όμως που ενισχύει τη δημοφιλία της εξασθενίζει την πνευματικότητά της. Με μειωμένες απαιτήσεις καταδικάζει τον εαυτό της στην αδράνεια στη χώρα όπου η αδράνεια είναι η ισχυρότερη κοινωνική δύναμη. Απ’ αυτήν την άποψη είναι βέβαιο ότι, αν ποτέ επιτευχθεί ο διαχωρισμός Κράτους και Εκκλησίας, η Εκκλησία θα κερδίσει σε πνευματικό σφρίγος ό,τι θα χάσει σε κοινωνική ασφάλεια. Ούτως ή άλλως, η νοοτροπία της δημοσιοϋπαλληλίας είναι καταδικασμένη να σβήσει.
Είναι επίσης βέβαιο ότι...
δεν μπορούμε να κρίνουμε τον διαχωρισμό με τον τρόπο που τον έκρινε η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία, για παράδειγμα. Και εκεί ο καθολικισμός ήταν ταυτισμένος με την ιστορία του έθνους. Μόνον που η ακτινοβολία του ξεπερνούσε κατά πολύ τα σύνορά του.
Μπορεί να λέμε ότι η Ορθοδοξία έχει εκατομμύρια πιστούς, όμως η δική μας Εκκλησία εκπροσωπεί τους Eλληνες πιστούς. Η ταύτισή της με το κράτος-έθνος είναι πολύ ισχυρότερη από ό,τι είναι για τον Γάλλο καθολικό, για τον οποίον στο κάτω κάτω η θρησκεία του έχει δικό της κράτος.
Η οποιαδήποτε συζήτηση οφείλει να γίνει χωρίς αναγωγή στον δογματισμό του αντικληρικαλισμού που διακατέχει την πολιτική ορθότητα ή στον σχηματικό δογματισμό που επικαλείται μεγάλο τμήμα του κλήρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου